Kosten en voordelen van een ventilatiewarmtepomp: alles wat u moet weten

De transitie naar duurzame verwarmingssystemen is in volle gang, en een ventilatiewarmtepomp is een van de opkomende oplossingen die energiezuinigheid en comfort combineren in woningen met mechanische ventilatie. Dit artikel biedt een gedetailleerde uitleg over de kosten van een ventilatiewarmtepomp, de voordelen, eventuele nadelen, en de beschikbare subsidies. Het artikel is opgebouwd op basis van recente en betrouwbare bronnen, en biedt een objectieve, feitelijke overzicht voor eigenaren van woningen, renoveringsinteressés en professionals in de sector.

Wat is een ventilatiewarmtepomp?

Een ventilatiewarmtepomp is een speciaal type warmtepomp dat alleen werkt in combinatie met een mechanische ventilatieinstallatie (type C), waarbij de afgevoerde lucht wordt gebruikt om warmte te recupereren. In plaats van alleen de warmte uit de ventilatielucht terug te winnen, zoals bij een traditionele warmteterugwinningssysteem, gebruikt een ventilatiewarmtepomp deze warmte ook voor het verwarmen van de woning. Hierdoor wordt de ventilatielucht niet alleen opgewarmd, maar kan de warmtepomp ook een deel van de verwarming van het huis overnemen.

Het systeem combineert dus ventilatie en verwarming in één installatie. Tegelijkertijd wordt verse buitenlucht aangezogen en door een warmtewisselaar geleid, waardoor deze wordt verwarmd voordat ze in het huis terechtkomt. Dit maakt de ventilatiewarmtepomp een alles-in-één systeem dat zowel duurzaam als efficiënt kan zijn, zolang het goed gedimensioneerd en geïsoleerd is.

Voordelen van een ventilatiewarmtepomp

1. Energiezuinigheid

Een ventilatiewarmtepomp is een energiezuinige aanvulling op een bestaande cv-ketel. Omdat het gebruik maakt van de warmte uit de ventilatielucht, is het een passieve bron van verwarming die weinig extra energie nodig heeft om te werken. Het rendement van deze warmtepompen is bovendien hoog en constant, omdat ze continu lucht bewegen en warmte uit deze lucht halen.

2. Geen aparte buitenunit

In tegenstelling tot vloer- of lucht-water warmtepompen, heeft een ventilatiewarmtepomp geen aparte buitenunit nodig. Het systeem maakt gebruik van de bestaande ventilatieinstallatie en bouwt hierop voort. Dit maakt de installatie minder ingrijpend en kan bijdragen aan lagere installatiekosten.

3. Kostenefficiëntie

Hoewel de initiele aanschafkosten kunnen variëren, is een ventilatiewarmtepomp relatief goedkoper in vergelijking met andere warmtepomptypes. Omdat het samenwerkt met een bestaande cv-ketel in een hybride opzet, zijn de investeringen voor de overgang naar een volledig elektrisch verwarmingssysteem kleiner.

Nadelen van een ventilatiewarmtepomp

1. Beperkte ventilatielucht

De hoeveelheid warmte die een ventilatiewarmtepomp kan leveren, is afhankelijk van de hoeveelheid ventilatielucht die beschikbaar is. In grotere of minder goed geïsoleerde woningen is de ventilatiecapaciteit beperkt, wat betekent dat de warmtepomp niet de volledige verwarming van het huis kan overnemen. In dergelijke gevallen blijft de cv-ketel verantwoordelijk voor een groot deel van de verwarming.

2. Alleen geschikt voor ventilatie type C

Een ventilatiewarmtepomp werkt enkel in combinatie met een mechanische ventilatieinstallatie van type C, waarbij lucht actief wordt afgevoerd en aangezogen. In woningen met een ander type ventilatie, zoals natuurlijke ventilatie of een systeem zonder afvoer, is een ventilatiewarmtepomp niet toepasbaar.

3. Geluidsniveau

Een van de nadelen is dat ventilatiewarmtepompen, net zoals andere ventilatiesystemen, geluid kunnen veroorzaken. Dit is echter meestal beperkt tot een zachtheid die in de meeste gevallen acceptabel is, zolang het systeem goed geïsoleerd en correct geplaatst is.

Kosten van een ventilatiewarmtepomp

De aanschaf- en installatiekosten van een ventilatiewarmtepomp variëren afhankelijk van het merk, het vermogen en de noodzakelijke aanpassingen in de woning. De volgende kostengegevens zijn gebaseerd op recente marktinformatie en subsidies in Nederland.

Belangrijk: Deze prijzen zijn inclusief btw en de installatie, maar excl. eventuele vervanging van de bestaande ventilatiebox of aanpassingen aan het verwarmingssysteem.

Factoren die de prijs beïnvloeden

• Vermogen van de warmtepomp: Hoe groter het vermogen, hoe hoger de aanschafprijs. Een 2 kW-systeem is typisch voor een woning met mechanische ventilatie.
• Vervanging van de ventilatiebox: Als de bestaande ventilatiebox vervangen moet worden, nemen de kosten toe.
• Aanpassingen aan het verwarmingssysteem: In sommige gevallen is het nodig om thermostaatkranen of een nieuw regelsysteem te installeren.
• Isolatiegraad van de woning: In minder goed geïsoleerde woningen is de warmteproductie van de ventilatiewarmtepomp beperkt, wat kan leiden tot grotere afhankelijkheid van de cv-ketel.

Subsidies en financiële voordeeltjes

Het overgangsproces naar duurzame verwarmingssystemen wordt gesteund door diverse subsidies en leningen. Deze maatregelen zijn bedoeld om de aanschafkosten te verlagen en de investering voor woningeigenaren betaalbaar te maken.

Beschikbare subsidies

1. ISDE-subsidie (Innovatie en Duurzaamheid Energie)

   • Dit programma biedt subsidies aan particulieren, bedrijven en VvE’s voor duurzame energieprojecten.
   • Het bedrag is afhankelijk van het type en de capaciteit van de warmtepomp.
   • Voor ventilatiewarmtepompen met energielabel A+++ is een subsidie van € 2.250 beschikbaar.

2. Gemeentelijke en provinciale subsidies

   • Veel gemeenten en provincies bieden eigen subsidies voor de aanschaf van warmtepompen.
   • Deze subsidies variëren per regio en zijn vaak gericht op sociale huurwoningen of woningen met lage inkomsten.

3. Groene lening

   • Een groene lening is een lening met een lage rente die specifiek bedoeld is voor duurzame investeringen.
   • Deze lening kan worden aangeschaft via banken en maakt het mogelijk om een ventilatiewarmtepomp te financieren zonder directe uitgave.

4. Energiebesparing door warmtepomp

   • Ondanks de initieel hogere aanschafkosten, levert een ventilatiewarmtepomp in de praktijk aanzienlijke besparingen op energiekosten.
   • Volgens Milieu Centraal kan een ventilatiewarmtepomp in combinatie met een HR-ketel circa € 400 per jaar besparen, gerekend op gemiddelde energieprijzen tot 2040.

Energiebesparing en terugverdientijd

De energiebesparing die een ventilatiewarmtepomp biedt, maakt het systeem aantrekkelijk voor woningeigenaren die op zoek zijn naar duurzame alternatieven voor hun verwarmingssysteem.

Energieverbruik vergelijking

Deze besparing is berekend op basis van verwachte energieprijzen voor de jaren 2025-2040, namelijk € 1,42 per m³ gas en € 0,21 per kWh stroom. Deze besparing is jaarlijks terugkerend en leidt uiteindelijk tot een positieve terugverdientijd van de investering.

De terugverdientijd hangt af van de aanschafkosten en de besparing per jaar. Een ventilatiewarmtepomp die € 6.500 kost en € 400 per jaar bespaart, heeft een terugverdientijd van ongeveer 16 jaar.

Is het mogelijk om volledig van het gas af te komen?

Een ventilatiewarmtepomp is een hybridesysteem dat samenwerkt met een bestaande cv-ketel. Dit betekent dat het niet mogelijk is om volledig van het gas af te komen zolang de ventilatiecapaciteit beperkt is. In grotere of minder goed geïsoleerde woningen neemt de cv-ketel een groter deel van de verwarming voor zijn rekening.

Een volledige elektrische verwarming is dan ook niet haalbaar in alle situaties. Het is belangrijk om de woning goed te isoleren en eventueel aanpassingen te maken aan het ventilatiesysteem om de prestaties van de ventilatiewarmtepomp te verhogen.

Aanpassingen en voorbereidingen

Voor het installeren van een ventilatiewarmtepomp zijn er een aantal aanpassingen mogelijk of noodzakelijk:

1. Thermostaatkranen

Als de woning niet uitgerust is met thermostaatkranen op elke radiator, is het aan te raden deze aanpassing tegelijkertijd te maken. Dit stelt u in staat om de temperatuur per kamer individueel te regelen en zo het energieverbruik te optimaliseren.

2. Verwijdering van oude ventilatiebox

Als de bestaande ventilatiebox sinds de bouw van de woning niet vervangen is, is het mogelijk dat deze vervangen moet worden om ruimte te maken voor de warmtepomp of om de efficiëntie te verhogen.

3. Aansluiting op verwarmingssysteem

De warmtepomp moet geïntegreerd worden in het bestaande verwarmingssysteem, wat in sommige gevallen aanpassingen aan de leidingen of het regelsysteem vereist.

Conclusie

Een ventilatiewarmtepomp is een duurzame en efficiënte oplossing voor woningen met mechanische ventilatie. Het systeem combineert ventilatie en verwarming in één installatie en biedt energetische voordelen door het gebruik van de warmte uit de ventilatielucht. De aanschafkosten liggen tussen € 4.000 en € 9.000, afhankelijk van het vermogen en eventuele aanpassingen. Met subsidies en leningen is de investering voor veel woningeigenaren haalbaar.

Hoewel het systeem in sommige gevallen beperkt blijft tot een hybride opzet met een cv-ketel, levert het toch aanzienlijke energiebesparingen. De terugverdientijd van de investering varieert afhankelijk van de prijs en de energiebesparing, maar ligt tussen 10 en 20 jaar. Voor woningen die goed geïsoleerd zijn en voldoende ventilatielucht beschikbaar hebben, kan een ventilatiewarmtepomp een waardevolle aanvulling zijn op het bestaande verwarmingssysteem.

Bronnen

1. Slimster.nl - Ventilatiewarmtepomp prijs
2. Bobex.nl - Ventilatie
3. Milieu Centraal - Ventilatiewarmtepomp
4. Ventilatieland.nl - Ventilatiewarmtepomp kosten
5. Verwarminginfo.nl - Prijs warmtepomp
6. Warmtepompinstituut.nl - Kosten warmtepomp