Lucht-lucht warmtepomp bij vriestemperaturen: werking, rendement en tips voor wintersecondering

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Een lucht-lucht warmtepomp is een duurzame oplossing voor zowel verwarming als koeling in huizen en appartementen. Hoewel het in de winter kouder wordt, blijkt uit diverse bronnen dat deze warmtepompen ook bij vriestemperaturen functioneren. Het rendement (COP) kan wel iets dalen, en er zijn bepaalde voorzorgsmaatregelen nodig om de werking van de warmtepomp te waarborgen. In dit artikel bespreken we hoe een lucht-lucht warmtepomp werkt bij vriestemperaturen, hoe het rendement beïnvloed wordt, en welke tips er zijn om de warmtepomp winterklaar te maken.

Hoe werkt een lucht-lucht warmtepomp bij vriestemperaturen?

Lucht-lucht warmtepompen halen warmte uit de buitenlucht en blazen deze verwarmde lucht direct in de woning. Zelfs bij vriestemperaturen blijkt er voldoende warmte-energie aanwezig te zijn in de buitenlucht om de woning te verwarmen. Volgens bron [1], kunnen deze warmtepompen goed functioneren tot temperaturen van -20 graden Celsius.

Hoewel het koud is, bevriest de buitenunit niet volledig. Wanneer de vochtige lucht in de warmtepomp stroomt en in aanraking komt met de metalen onderdelen, kan er ijsvorming optreden. Dit is normaal en gebeurt vaak. De meeste moderne warmtepompen zijn uitgerust met een automatisch ontdooisysteem. Wanneer het systeem ijs detecteert, keert het de stroomrichting van het koelmiddel om, waardoor warmte vrijkomt die het ijs smelt. Hierdoor kan de warmtepomp niet kapot vriezen (bron [1]).

Invloed van vriestemperaturen op rendement (COP)

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance), wat aangeeft hoeveel warmte de pomp levert ten opzichte van de verbruikte elektriciteit. Bij hogere buitentemperaturen is de COP hoger, omdat er meer warmte in de lucht aanwezig is. Bij vriestemperaturen daalt het rendement, omdat de warmtepomp harder moet werken om de gewenste temperatuur in de woning te behouden (bron [5]).

Een lucht-lucht warmtepomp werkt bij -5 graden Celsius nog steeds redelijk efficiënt, maar de COP zakt onder de 3, wat lager is dan in de zomermaanden. In vergelijking met andere warmtepompsoorten, zoals bodem-water warmtepompen, is de COP van lucht-lucht warmtepompen wat lager. Dit komt omdat de temperatuur in de bodem vrij constant is (rond de 7 graden), waardoor de COP minder afhankelijk is van buitentemperaturen (bron [1]).

Het rendement van een warmtepomp is dus afhankelijk van het seizoen en de locatie. In Scandinavië, waar het kouder is dan in Nederland, moet een warmtepomp harder werken, waardoor het rendement lager is. In Nederland zijn de winters milder, waardoor de COP van lucht-lucht warmtepompen gemiddeld hoger is dan in koudere regio’s (bron [5]).

Tips om een lucht-lucht warmtepomp winterklaar te maken

Hoewel de meeste lucht-lucht warmtepompen uitgerust zijn met een automatisch ontdooisysteem, zijn er extra maatregelen die je kunt nemen om ervoor te zorgen dat de warmtepomp de winter goed doorbrengt. De volgende tips zijn van toepassing:

Houd de roosters vrij: Zorg ervoor dat de roosters van de warmtepomp vrij zijn, zodat de luchttoevoer optimaal is. Na een sneeuwbui kan de luchttoevoer geblokkeerd worden, dus controleer regelmatig of de roosters niet bedekt zijn met sneeuw (bron [1]).
Houd het gebied rond de warmtepomp ijs- en sneeuwvrij: Niet alleen de roosters, maar ook het gebied rondom de warmtepomp moet ijs- en sneeuwvrij worden gehouden. Haal sneeuw en ijs weg rond de buitenunit om schade te voorkomen (bron [1]).
Zorg voor een goede waterafvoer: Zorg ervoor dat de waterafvoer goed werkt. Dit voorkomt het ophopen van smeltwater, sneeuw en ijs rond de warmtepomp, wat schade kan veroorzaken (bron [1]).
Stel de gewenste temperatuur vroegtijdig in: Stel de gewenste temperatuur in voordat de vriestemperaturen beginnen. Dit geeft de warmtepomp voldoende tijd om de gewenste temperatuur aan te leveren. Het is verstandig om de warmtepomp overdag en ’s nachts op een constante temperatuur te laten werken (bron [1]).

Invloed van vriestemperaturen op energieverbruik en kosten

Omdat het rendement bij vriestemperaturen lager is, stijgt het energieverbruik van de warmtepomp. De stroomkosten zijn dus hoger in de wintermaanden dan in de zomer. Volgens bron [1], is het energieverbruik van een lucht-lucht warmtepomp in de winter iets hoger. Dit betekent dat het rendement van de warmtepomp, zowel qua kosten als qua efficiëntie, afhankelijk is van het seizoen.

De voordelen van een lucht-lucht warmtepomp zijn echter groot, zoals lager energieverbruik, relatief lage aankoopkosten, eenvoudige installatie en duurzame verwarming. De nadelen zijn dat het rendement lager is in vergelijking met andere warmtepompsoorten en dat goede isolatie van de woning vereist is om de rendementen te behouden (bron [4]).

Een lucht-lucht warmtepomp is vooral rendabel in goed geïsoleerde woningen. Bij slecht geïsoleerde woningen is het rendement mogelijk niet hoog genoeg om reëel te zijn. De besparing op gas en stroom kan echter behoorlijk zijn. Volgens bron [4], kan het jaarlijkse verbruik met ongeveer € 450 worden verlaagd door gebruik te maken van een lucht-lucht warmtepomp. Zonder koelfunctie in de zomer is de besparing zelfs € 560 per jaar.

Invloed op het energielabel en de kwaliteit van de installatie

Het energielabel van een woning kan veranderen wanneer er een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Volgens bron [3], is het energielabel vaak niet accuraat genoeg, omdat het vaak gemaakt wordt door onervaren adviseurs. Een correcte beoordeling van het energielabel vereist kennis van de isolatie, het type verwarmingssysteem en andere factoren. Het energielabel kan dus alleen accuraat zijn als het gemaakt wordt door gecertificeerde bedrijven die ervaring hebben met warmtepompen.

Bij lucht-water warmtepompen is het mogelijk dat de elektrische verwarmingsspiraal actief wordt bij temperaturen beneden de 3 graden Celsius, wat betekent dat er elektrische verwarming wordt gebruikt in plaats van warmte die uit de lucht wordt gehaald. In dit geval is het energieverbruik groter en het rendement lager (bron [3]).

Conclusie

Lucht-lucht warmtepompen zijn een efficiënte en duurzame manier om een woning te verwarmen, ook bij vriestemperaturen. Hoewel het rendement (COP) iets lager is in de wintermaanden, blijft de warmtepomp goed functioneren. Het automatische ontdooisysteem zorgt ervoor dat de buitenunit niet kapot vriezen en werkt veilig. Aanvullende maatregelen zoals het houden van de roosters en het gebied rond de warmtepomp ijs- en sneeuwvrij, helpen om de werking te waarborgen.

Het energieverbruik is hoger in de wintermaanden, maar de besparing op gas en stroom is behoorlijk. In goed geïsoleerde woningen is een lucht-lucht warmtepomp een rendabele oplossing. Het energielabel van een woning kan veranderen bij het installeren van een warmtepomp, maar dit moet door gecertificeerde bedrijven worden beoordeeld om accuraat te zijn.

In samenvatting is een lucht-lucht warmtepomp een duurzame, efficiënte en rendabele keuze voor de verwarming van je woning, ook bij vriestemperaturen.

Bronnen

air
tüv