Mag een warmtepomp op de perceelsgrens geplaatst worden?

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De opkomst van warmtepompen als duurzame oplossing voor verhitting en koeling van woningen heeft geleid tot nieuwe regelgeving en technische uitdagingen, met name wat betreft geluidsbelasting en perceelsafstanden. In de praktijk kan het plaatsen van een warmtepomp op of in de buurt van de perceelsgrens leiden tot geluidsoverlast voor buren en vervolgens tot juridische en technische discussies. Dit artikel behandelt de juridische en technische kaders die gelden voor het plaatsen van een warmtepomp in de directe buurt van de perceelsgrens. Het geeft ook aan hoe eigenaren, bouwers en woningbouwers hiermee om kunnen gaan, rekening houdend met zowel de wettelijke normen als de praktijkuitdagingen.

Wat zijn de juridische voorschriften?

In Nederland gelden sinds 1 april 2021 duidelijke regels over de geluidsniveaus die warmtepompen mogen uitstralen, zowel overdag als ’s nachts. Deze regels zijn vastgelegd in het Bouwbesluit 2012, artikel 3.8 lid 2. Volgens deze norm mag een warmtepomp op de perceelsgrens van een aangrenzend perceel met een woonbestemming maximaal 40 dB(A) geluid produceren in de nacht (tussen 19:00 en 7:00) en 45 dB(A) overdag (tussen 7:00 en 19:00). Deze norm geldt zowel voor nieuwbouw als voor bestaande woningen.

De norm is echter specifiek opgesteld om de geluidsemissie van één warmtepomp te bepalen en houdt geen rekening met de cumulatieve geluidsbelasting van meerdere warmtepompen in hetzelfde wooncomplex of buurt. Dit betekent dat bij appartementengebouwen of dicht bebouwde wijktypen – zoals smalle rijtjeswoningen – extra aandacht nodig is voor het cumuleren van geluidsniveaus. In dergelijke gevallen moet een gemeente, bijvoorbeeld bij het opstellen van een bestemmingsplan, dit cumulatieve effect onderzoeken om te voorkomen dat er sprake komt van een onaanvaardbaar woon- en leefklimaat.

Bij de toepassing van deze norm is het belangrijk dat het geluidsvermogen wordt gemeten op de erfgrens, d.w.z. de grens van het perceel waarop de warmtepomp geplaatst is. In het geval van appartementen, waar meerdere buitenunits in een gebouw kunnen staan, wordt het geluidsniveau gemeten bij de ramen van de buren, indien die open kunnen. Dit is een belangrijk verschil met de norm voor eengezinswoningen.

Daarnaast geldt in Europa een richtlijn over de maximale geluidsvermogens van warmtepompen, zoals vastgelegd in de Ecodesign Directive Commission Regulation No 206/2012. Voor warmtepompen tot 6 kW mag het geluidsvermogen maximaal 65 dB(A) zijn, en voor warmtepompen van 6 kW tot 12 kW maximaal 70 dB(A). In de praktijk zijn echter steeds meer modellen beschikbaar die aanzienlijk stiller zijn dan deze grenzen. Sommige modellen onder de 6 kW produceren al bij 53 dB(A) geluid.

Technische uitdagingen bij plaatsing op de perceelsgrens

De juridische normen zijn duidelijk, maar in de praktijk kan het plaatsen van een warmtepomp dicht bij de perceelsgrens al snel problemen opleveren, vooral in dicht bebouwde wijktypen. In smalle rijtjeswoningen bijvoorbeeld kan de afstand tot het aangrenzende perceel zo klein zijn dat het plaatsen van een warmtepomp zonder aanvullende maatregelen al snel leidt tot overschrijding van de geluidsnorm.

Een belangrijk technisch aspect is hierbij de afstand tot de perceelsgrens en het geluidsvermogen van de warmtepomp. Hoe luider een warmtepomp is, hoe groter de afstand tot de perceelsgrens moet zijn om binnen de norm te blijven. Zo kan een warmtepomp die 65 dB(A) geluid produceert bijvoorbeeld op een afstand van ongeveer 5 meter van de perceelsgrens worden geplaatst om binnen de 40 dB(A) norm te blijven. Voor modellen onder 60 dB(A) is deze afstand echter aanzienlijk kleiner, wat extra ruimte biedt voor het plaatsen van de warmtepomp.

In het segment van warmtepompen tot 12 kW is het geluidsvermogen maximaal 70 dB(A). Dit betekent dat deze modellen op een afstand van ongeveer 9 meter van de perceelsgrens geplaatst moeten worden om binnen de geluidsnorm te blijven. In kleinere tuinen of dicht bebouwde gebieden is dit niet altijd haalbaar, wat leidt tot de noodzaak van aanvullende geluiddempende maatregelen.

Aanvullende maatregelen voor geluiddemping

Om binnen de geluidsnormen te blijven, zijn er verschillende technische opties beschikbaar:

Geluidswerende kasten of omkasten: Het plaatsen van een geluidswerende kast rond de warmtepomp kan het geluid aanzienlijk verminderen.
Trillingsdempers: Het gebruik van trillingsdempers onder de warmtepomp kan trillingen en geluid overbrenging verminderen.
Schuttingen of hekken: Het opbouwen van een schutting of hek in de tuin kan het geluid absorberen of reflecteren.
Integratie in de constructie: In sommige gevallen is het mogelijk om de warmtepomp in te bouwen in het dak of een ander bouwelement van de woning, wat het geluid effectief kan dempen.

In de praktijk zijn ook natuurlijke barrières zoals laurierhegen, struiken of planten een effectieve oplossing om geluid te dempen en het woonklimaat te verbeteren. Deze oplossingen zijn vaak goedkoper en esthetisch aantrekkelijker dan technische maatregelen.

Juridische en buurtoverlast problemen in de praktijk

Hoewel de juridische normen duidelijk zijn, blijkt uit praktijkvoorbeelden dat de uitvoering niet altijd eenvoudig is. Zo is er een casus waarin een woningeigenaar een warmtepomp in een nis in de tuin heeft geplaatst op slechts 40 centimeter van de schutting. De buren ervoeren eroverlast van geluid en trillingen, met name ’s nachts. Hoewel de eigenaar meerdere geluiddempende maatregelen had getroffen, zoals het plaatsen van rubbertjes, het draaien van de warmtepomp en het aanplanten van struiken, bleef de overlast aanwezig.

Het hof oordeelde in dit geval dat de overlast ernstig en aannemelijk was. Het geluidsniveau bleek in de nacht gemiddeld boven de 50 dB(A) te liggen, terwijl de norm slechts 40 dB(A) mag zijn. De juridische toetsing liet zien dat er sprake was van structurele geluidsoverlast die niet opgelost kon worden door enkel het verplaatsen van de warmtepomp of het toepassen van triviale maatregelen. In dit geval was een juridische aanspraak aannemelijk en kon de buurpartij in een voorlopige-voorzieningsprocedure terecht komen.

Wat is de rol van de gemeente?

In gevallen van geluidsoverlast door een warmtepomp kan een klacht worden ingediend bij de gemeente. De gemeente kan dan een geluidsmeting laten uitvoeren en controleren of de normen zijn overschreden. In dat geval kan de gemeente ook maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de eigenaar zich aan de regels houdt, zoals het verplicht stellen van aanvullende geluiddempende maatregelen of het verplaatsen van de warmtepomp.

Bij het indienen van een klacht is het belangrijk om duidelijk bewijs te leveren, zoals geluidsmeetresultaten, geluidsopnames, en eventuele schriftelijke communicatie met de eigenaar. Dit zorgt voor een betere kans op juridisch succes in een klachtprocedure.

Wat zijn de opties voor eigenaars?

Voor eigenaars die een warmtepomp willen plaatsen – of al een warmtepomp hebben – zijn er meerdere opties om aan de geluidsnormen te voldoen:

1. Een stille warmtepomp kiezen

Er zijn voldoende modellen beschikbaar die luidheid effectief beperken. In het segment tot 6 kW zijn er modellen beschikbaar die slechts 53 dB(A) geluid produceren. Dit is aanzienlijk lager dan het maximaal toegestane niveau van 65 dB(A).

Kiezen voor een stille warmtepomp biedt niet alleen juridische voordelen, maar ook esthetische en functionele voordelen. Het verkleint namelijk de benodigde afstand tot de perceelsgrens en vermindert de kans op juridische en buurtoverlast problemen.

2. De warmtepomp verplaatsen

Als de warmtepomp reeds geïnstalleerd is en geluidsoverlast optreedt, kan overwogen worden om het apparaat te verplaatsen naar een locatie die voldoet aan de geluidsnormen. Dit kan bijvoorbeeld in een andere hoek van de tuin of achter het huis gebeuren.

Het verplaatsen van de warmtepomp vereist wel een professionele installatie, omdat het apparaat nauw verbonden is met de rest van het warmtepompsysteem. Het is dus aan te raden om hierbij een kwalificerde installateur in te schakelen.

3. Geluidswerende maatregelen nemen

In gevallen waarin verplaatsen niet mogelijk is, kunnen aanvullende geluiddempende maatregelen genomen worden. Dit kan variëren van het plaatsen van een geluidswerende kast tot het integreren van de warmtepomp in het bouwvolume van het huis of het aanleggen van natuurlijke barrières.

4. Buurtbemiddeling inzetten

Als er sprake is van geluidsoverlast en de betrokken partijen niet tot een oplossing komen, kan de hulp van een buurtbemiddelaar ingeschakeld worden. Buurtbemiddeling is vaak gratis en kan tot een akkoord leiden dat beide partijen als eerlijk en eerlijk ervaren.

5. Juridische stappen ondernemen

Als geluidsoverlast aanhoudend is en maatregelen niet leiden tot een oplossing, is het mogelijk om juridische stappen te ondernemen. Dit kan zowel via een verzoekschrift tot voorlopige voorziening als via een rechtbankproces gebeuren. Het is belangrijk om in dergelijke gevallen professionele hulp in te schakelen, bijvoorbeeld via een juridisch kantoor of een vereniging voor woninghulp.

Wat zijn de juridische consequenties van non-compliance?

Een eigenaar die niet voldoet aan de geluidsnormen kan zich blootstellen aan juridische gevolgen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de warmtepomp op de perceelsgrens een geluidsniveau veroorzaakt dat hoger is dan de toegestane norm. In dat geval kan de gemeente een klacht behandelen en maatregelen nemen, zoals het verplicht stellen van geluiddemping of het verplaatsen van de warmtepomp.

In extreme gevallen kan een juridische partij ook aansprakelijk worden gehouden voor schade aan gezondheid, zoals in de genoemde casus waar de buren slaapproblemen ondervonden. Het hof oordeelde daar dat de geluidsoverlast als een ernstige hinder kon worden beschouwd en dat dit rechtstreeks verbonden was aan de installatie van de warmtepomp.

Conclusie

Het plaatsen van een warmtepomp op of in de buurt van de perceelsgrens is mogelijk, maar vereist aandacht voor zowel juridische normen als technische uitdagingen. De geldende geluidsnormen stellen duidelijke eisen aan het geluidsniveau dat op de erfgrens mag worden gemeten. Deze normen zijn strenger dan de Europese richtlijnen en gelden zowel voor nieuwbouw als voor bestaande woningen.

In de praktijk kan het plaatsen van een warmtepomp in dicht bebouwde wijktypen of in kleine tuinen al snel leiden tot overschrijding van deze normen. In dergelijke gevallen zijn aanvullende maatregelen – zoals geluiddemping, verplaatsing of integratie in de constructie – vaak nodig. Eigenaars worden aangeraden om bij het kiezen van een warmtepomp specifiek aandacht te besteden aan het geluidsvermogen van het apparaat, omdat dit direct bepalend is voor de toegestane afstand tot de perceelsgrens.

Bij geluidsoverlast zijn er meerdere opties beschikbaar, van buurtdialogen tot juridische stappen. Het is belangrijk om bewijs te verzamelen en professionele hulp in te schakelen om tot een duurzame oplossing te komen. In het belang van een harmonieuze woonomgeving is het uiteindelijk zaak dat eigenaars zich bewust zijn van de juridische en technische kaders en deze zorgvuldig toepassen.