Vanaf 2026 verplicht: warmtepompinstallatie voor woningen en het klimaatbeleid

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De komende jaren zal de manier waarop woningen worden verwarmd fundamenteel veranderen. Het gebruik van aardgas in huishoudelijke verwarmingsinstallaties wordt steeds minder duurzaam, en de overheid zet in op duurzamere alternatieven. Vanaf 2026 wordt de (hybride) warmtepomp verplicht bij vervanging van een traditionele cv-ketel, tenzij specifieke uitzonderingen van toepassing zijn. Deze regel is onderdeel van een bredere strategie om de woningeigendom en de bouwsector duurzamer te maken. In deze gids geef ik een overzicht van de wettelijke verplichtingen, de beschikbare opties, de technische haalbaarheid en de financiële kansen zoals subsidies.

Inleiding: warmtepompen als kern van de energietransitie

De warmtepomp is momenteel een van de meest veelbelovende duurzame verwarmingsoplossingen voor woningen. Het principe is simpel: een warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht of de grond en gebruikt deze om de woning te verwarmen. Deze technologie is niet alleen klimaatvriendelijk, maar ook energie-efficiënter dan traditionele gasgestookte systemen.

De overheid wil dat deze overgang naar duurzamere verwarmingssystemen zoveel mogelijk wordt versneld. Daarom zijn er plannen om vanaf 2026 de installatie van een warmtepomp verplicht te maken bij vervanging van een cv-ketel. Deze regel wordt echter niet voor iedereen van toepassing, aangezien er uitzonderingen zijn en technische haalbaarheid een rol speelt. In het volgende deel leg ik uit voor wie de verplichting wel en niet geldt.

Verplichting bij vervanging van cv-ketel

1. Wanneer is een warmtepomp verplicht?

Volgens de huidige plannen is de installatie van een (hybride) warmtepomp verplicht wanneer een traditionele cv-ketel vervangen moet worden. Deze regel geldt voor de volgende soorten woningen:

Particuliere woningen (koopwoningen)
Huurwoningen
Zakelijke panden (zoals winkels of kantoren)

De verplichting geldt dus voor zowel huiseigenaren als woningcorporaties. Voor huurwoningen ligt de verantwoordelijkheid bij de huurder of de verhuurder, afhankelijk van de situatie. In de praktijk zijn woningcorporaties vaak verantwoordelijk voor de installatie van een warmtepomp in huurwoningen.

2. Uitzonderingen

Niet iedereen valt onder de verplichting. Er zijn enkele belangrijke uitzonderingen waarbij de installatie van een warmtepomp niet verplicht is of technisch niet mogelijk is. Deze worden hieronder toegelicht:

a. Technisch onmogelijk

Een warmtepomp is niet altijd technisch haalbaar, vooral in oudere of slecht geïsoleerde woningen. Dit kan het geval zijn als:

Er geen geschikte plek is voor de installatie van een warmtepomp.
De woning niet goed geïsoleerd is, waardoor een volledig elektrische warmtepomp niet efficiënt werkt.
Er sprake is van bouwkundige beperkingen.

In dergelijke gevallen is de verplichting niet van toepassing. De technische haalbaarheid moet echter beoordeeld worden door een gekwalificeerd professional. De eigenaar mag dit niet zelf bepalen.

b. Monumentale woningen

In sommige gevallen kan het aansluiten van een warmtepomp niet door monumentale status. In monumentale panden kunnen architectonische of historische beperkingen een rol spelen. In dergelijke gevallen kan de verplichting worden uitgesteld of aangepast, afhankelijk van de situatie en de adviezen van de gemeente of erfgoedinstanties.

c. Aansluiting op warmtenet

Een uitzondering geldt ook voor woningen die aangesloten zijn op een warmtenet. In dat geval is het niet nodig om een warmtepomp te installeren, omdat de verwarming al op een duurzame manier wordt geregeld via het warmtenet.

Hybride warmtepomp: de overgangsoplossing

1. Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp combineert een elektrische warmtepomp met een traditionele cv-ketel. De warmtepomp is het hoofdverwarmingsapparaat, maar bij extreme kou kan de cv-ketel bijspringen. Deze oplossing is een laagdrempelige overstap naar volledig elektrische verwarming. Het is technisch eenvoudiger, goedkoper en past beter in de huidige energievoorziening.

2. Voordelen van een hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is vanaf 2026 de standaard bij cv-vervanging. Dit is gedaan omdat het systeem meerdere voordelen biedt:

Duurzaamheid: De hybride warmtepomp levert een forse gasbesparing op. In gemiddelde woningen kan ongeveer 60% van het aardgasverbruik worden verminderd.
Kosteneffectiviteit: De hybride warmtepomp is goedkoper dan een volledig elektrische variant. De investering is gemiddeld lager, en de installatie is eenvoudiger.
Technische haalbaarheid: Het systeem is geschikt voor een groot aantal woningen, ook die met minder goede isolatie.

3. Juridische ingebedheid

De hybride warmtepomp is niet alleen een technische oplossing, maar ook een juridisch aanvaarde norm. Het is het resultaat van een balans tussen betaalbaarheid, technische haalbaarheid en klimaatdoelen. De wetgeving maakt de hybride warmtepomp dus tot een juridisch aanvaard standaardmodel.

Volledig elektrische warmtepomp: de duurzamere keuze

1. Wat is een volledig elektrische warmtepomp?

Een volledig elektrische warmtepomp is een systeem dat zowel verwarming als warm water levert. Het werkt volledig op elektriciteit en maakt geen gebruik van aardgas. Dit maakt het een duurzamere keuze, maar het is technisch iets complexer en duurder.

2. Voorwaarden voor een volledig elektrische warmtepomp

De installatie van een volledig elektrische warmtepomp is enkel haalbaar als de woning goed geïsoleerd is. In slecht geïsoleerde woningen is de efficiëntie van de warmtepomp lager, wat leidt tot hogere energiekosten. Daarom is dit type warmtepomp vaak alleen geschikt voor woningen met een hoge isolatieniveau.

3. Kostprijs

De kosten van een volledig elektrische warmtepomp zijn aanzienlijk hoger dan die van een hybride warmtepomp. De investering ligt tussen €6.500 en €19.500, afhankelijk van de grootte van de woning en de installatie. Dit maakt het systeem minder toegankelijk voor een breedere markt, maar het biedt wel de grootste duurzaamheidsvoordeel.

Subsidies en financiële ondersteuning

1. ISDE-subsidie

Om de overgang naar duurzamere verwarmingssystemen te stimuleren, zijn er subsidies beschikbaar. De ISDE-subsidie is een voorbeeld van zo’n financieringsmogelijkheid. Met deze subsidie kunnen consumenten tot duizenden euro’s terugkrijgen op de aanschaf van een warmtepompinstallatie. De subsidie is vooral gunstig als het systeem wordt gecombineerd met zonnepanelen of andere energiebesparende maatregelen.

2. Andere financieringsopties

Naast subsidies zijn er ook andere financieringsmogelijkheden, zoals leningen met gunstige voorwaarden of programma’s van energiebedrijven. Deze opties maken het voor een groter aantal huishoudens mogelijk om het overschakelen naar een warmtepomp te overwegen.

Handhaving en verantwoordelijkheid

1. Rol van de gemeente

De gemeente speelt een belangrijke rol in de toepassing van de warmtepompwetgeving. Het is de taak van de gemeente om te controleren of nieuwe verwarmingssystemen voldoen aan de wettelijke eisen. Dit betekent dat de gemeente verantwoordelijk is voor de handhaving van de regel.

2. Rol van de installateur

Installateurs moeten gecertificeerd zijn om warmtepompen te installeren. Daarnaast moeten ze goed advies geven aan de klant over de technische haalbaarheid en de financiële voor- en nadelen van een warmtepomp. De installateur speelt dus een essentiële rol in de overgangsstrategie naar duurzamere verwarming.

Toekomstige ontwikkelingen en overgangsstrategie

1. Uitbreiding van warmtenetten

Een alternatief voor warmtepompen is het aansluiten op een warmtenet. In sommige regio’s is dit al mogelijk of komt dit in de toekomst beschikbaar. Een warmtenet is een duurzame manier om woningen te verwarmen, en het kan ook dienen als een alternatief voor individuele warmtepompinstallaties. Voor woningen die op een warmtenet zijn aangesloten is de verplichting om een warmtepomp te installeren niet van toepassing.

2. Opklim van de markt

De overheid werkt samen met fabrikanten en installateurs om de markt voor warmtepompen te ontwikkelen. Dit betekent dat er in de komende jaren meer monteurs opgeleid worden en dat de productie van warmtepompen in Nederland wordt uitgebouwd. Dit maakt de overgang naar duurzamere verwarmingssystemen makkelijker en toegankelijker.

Conclusie

Vanaf 2026 wordt het aansluiten van een (hybride) warmtepomp verplicht bij vervanging van een cv-ketel. Deze verplichting geldt voor de meeste woningen en gebouwen, met uitzonderingen voor technisch onmogelijke situaties, monumentale panden en woningen die aangesloten zijn op een warmtenet. De hybride warmtepomp is de standaardoplossing, omdat het technisch haalbaarder en goedkoper is dan een volledig elektrische warmtepomp. Tegelijkertijd zijn subsidies beschikbaar om de investering te ondersteunen.

De overgang naar warmtepompen is een essentieel onderdeel van de energietransitie in Nederland. Het helpt bij het verminderen van het aardgasverbruik, het verlagen van de energierekening en het bereiken van klimaatdoelen. Het is daarom belangrijk dat zowel huiseigenaren, huurders als woningcorporaties nu alvast kijken of hun woning geschikt is voor een hybride of volledig elektrische warmtepomp.

Bronnen

iedereen