Van waterpomp tot warmtepomp: Innovatie en duurzaamheid in de technische installatiebranche

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De technische installatiebranche in Nederland staat op het punt van een historische energietransitie. Ooit begonnen als bedrijven die simpelweg waterpompen inbouwden, vormen deze ondernemingen nu de kern van de duurzame toekomst. Het boek Van waterpomp tot warmtepomp, geschreven door Wilfried Scholten en uitgegeven bij Boom, biedt een diepgaand inzicht in de evolutie van tien familiebedrijven in de sector. Deze bedrijven zijn niet alleen actief in het verwerken van technische oplossingen, maar ook in het creëren van slimme, duurzame energieprojecten die meespelen in de klimaatstrategie van Nederland.

In dit artikel bekijken we de rol van warmtepompen in de energietransitie, de verschillende typen en hun toepassingen, de kosten en subsidieopties, en hoe familiebedrijven in de techniek de toekomst bouwen. Het artikel is opgebouwd uit duidelijke onderdelen om zowel voor woningbouwers, DIY-enthusiastes als professionals inzicht te bieden in de toepassing van warmtepompen in de huidige real estate- en renovatiemarkt.

De evolutie van de technische installatiebranche

De technische installatiebranche in Nederland is historisch gezien ontstaan rondom eenvoudige installaties zoals waterpompen. Deze pompen werden gebruikt om water te verplaatsen in landbouwbedrijven, industriële omgevingen of particuliere huishoudens. In de loop van de jaren is de branche echter sterk geëvolueerd. Het verschijnen van het boek Van waterpomp tot warmtepomp benadrukt de transformatie van deze bedrijven van technische uitvoerders naar innovatieve spelers in de energieomvorming.

Familiebedrijven in de techniek, zoals Installatiebedrijf FH Loohuis BV, Sjef Ubaghs Installatietechniek, en Koninklijke Damstra, worden in het boek belicht als voorbeelden van hoe deze ondernemers zich niet alleen richten op het installeren van technologie, maar ook op het creëren van duurzame energieoplossingen die de maatschappij vooruit helpen.

Een interessant aspect is dat deze ondernemers vaak bescheiden zijn in hun aanpak, zoals benadrukt in het artikel op GLD.nl. Asijee van Wij Techniek, een organisatie die de branche ondersteunt, benadrukt dat het tijd wordt dat deze bedrijven hun bescheidenheid laten varen, aangezien hun werk van groot maatschappelijk belang is.

Warmtepompen: een technologische oplossing voor de energietransitie

Een warmtepomp is een technische toepassing die steeds belangrijker wordt in het kader van de energietransitie. In tegenstelling tot een traditionele cv-ketel, die fossiele brandstoffen gebruikt, haalt een warmtepomp warmte uit de omgeving – bijvoorbeeld uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater.

Het principe achter een warmtepomp is vergelijkbaar met dat van een koelkast, maar in omgekeerde richting. In plaats van warmte uit een kamer te verwijderen, haalt een warmtepomp warmte uit de omgeving en brengt deze in het huis. Dit gebeurt met behulp van een koelvloeistof met een zeer laag kookpunt. De warmte uit de bron (buitenlucht, grondwater of bodem) is voldoende om deze vloeistof te laten koken. De damp die ontstaat wordt gecomprimeerd, waardoor de temperatuur stijgt, en deze warmte kan vervolgens gebruikt worden voor verwarming of warm tapwater.

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, elk geschikt voor een bepaalde situatie. De keuze hangt af van factoren zoals de isolatie van het huis, de beschikbaarheid van grondwater of de bodemstructuur. In het volgende deel van dit artikel worden de verschillende typen warmtepompen nader belicht.

Typen warmtepompen en hun toepassingen

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, die elk hun eigen werking en toepassing hebben. In het boek Van waterpomp tot warmtepomp worden praktijkvoorbeelden gegeven van hoe familiebedrijven deze technologieën inzetten. Op basis van deze praktijkgegevens en de technische uitleg in de bronnen, zijn de volgende typen warmtepompen relevant voor woningbouw en renovatie:

1. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een gasgestookte cv-ketel. Deze oplossing is ideaal voor woningen die niet volledig op elektrische warmte kunnen werken, bijvoorbeeld in de wintermaanden wanneer de temperatuur van de buitenlucht zo laag is dat de warmtepomp minder efficiënt werkt.

De lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om het water in het verwarmingssysteem te verwarmen. Op koude dagen zorgt de gasgestookte ketel voor aanvullende warmte. In de praktijk blijkt dat de cv-ketel vooral op zeer koude dagen nodig is, wat het gasverbruik aanzienlijk kan doen dalen in vergelijking met een traditionele ketel.

2. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water te verwarmen, dat vervolgens via het verwarmingssysteem in het huis kan worden verspreid. Deze warmtepomp is geschikt voor woningen die goed geïsoleerd zijn en waar de buitenlucht als bron voldoende is.

Een voordeel van deze oplossing is dat het relatief eenvoudig en goedkoop is om te installeren, aangezien geen grijze infrastructuur zoals grachtwater of bodemleidingen nodig is. De nadelen zijn dat het efficiëntie nagenoeg verdwijnt bij lage buitentemperaturen en dat het elektriciteitsverbruik hoog kan zijn, vooral in de winter.

3. Water-water warmtepomp

De water-water warmtepomp haalt warmte uit grondwater dat uit het grondwaterreservoir wordt opgepompt. Deze warmte wordt gebruikt om het water in het verwarmingssysteem te verwarmen. Deze oplossing is vooral geschikt in regio’s waar grondwater beschikbaar is en waar het water uit de bodem voldoende warm is.

Een voorbeeld uit het boek is Installatiebedrijf FH Loohuis BV, dat restwarmte uit het afkoelen van koeienmelk gebruikt om woningen te verwarmen. Hierbij wordt het water dat in contact komt met de melk gebruikt als bron voor de warmtepomp.

Deze warmtepomp is zeer efficiënt, maar de kosten zijn hoger in vergelijking met een lucht-water warmtepomp, vooral vanwege de installatiekosten van de pomp en de grondwaterinfrastructuur.

4. Bodem-water warmtepomp

De bodem-water warmtepomp maakt gebruik van een gesloten leidingnet dat in de bodem ligt. Dit leidingnet zorgt ervoor dat warmte uit de bodem wordt opgenomen. Het principe is vergelijkbaar met de water-water warmtepomp, maar in plaats van grondwater, gebruikt het leidingnet de natuurlijke warmte van de bodem.

Deze oplossing is ideaal in regio’s waar het grondwater niet beschikbaar is, maar waar de bodem voldoende warm is. Het voordeel is dat het systeem zeer efficiënt werkt, ook bij lage buitentemperaturen, omdat de bodem temperatuur relatief stabiel is. Het nadeel is dat de installatiekosten hoog zijn, vooral vanwege de grondwerken die nodig zijn om het leidingnet te leggen.

5. Lucht-lucht warmtepomp

De lucht-lucht warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en brengt deze direct in de lucht van het huis. Het principe is vergelijkbaar met een airconditioning, maar in omgekeerde richting. Deze warmtepomp is meestal bedoeld voor het verwarmen van ruimtes, zoals woningen of kantoren, en is niet geschikt voor het verwarmen van tapwater.

Deze oplossing is ideaal voor woningen met een goed geïsoleerd gebouw en waar het verwarmingssysteem van het type luchtverwarming is. Het voordeel is dat het relatief goedkoop is om te installeren, maar het nadeel is dat het minder efficiënt is in zeer koude winters.

Kosten van warmtepompinstallaties

De aanschaf en installatie van een warmtepomp is een aanzienlijke investering, en de kosten variëren afhankelijk van het type warmtepomp en de omstandigheden van het huis. In het artikel op GLD.nl worden de kosten van verschillende warmtepompen gegeven, en deze informatie is ook relevant voor de woningbouw- en renovatiemarkt.

De kosten van een hybride warmtepomp liggen gemiddeld rond de €5.000, volgens Milieu Centraal. Voor elektrische warmtepompen, zoals de water-water en bodem-water warmtepomp, kunnen de kosten oplopen tot boven de €20.000. De lucht-water en lucht-lucht warmtepompen kosten gemiddeld tussen €4.000 en €10.000. De exacte kosten hangen af van de keuze van de installateur, de specificaties van het systeem, en de omstandigheden van het huis.

Het is belangrijk om meerdere offertes te vergelijken, omdat de kosten van installateurs variëren. Daarnaast zijn er subsidieopties voor warmtepompen, die kunnen helpen bij het verminderen van de investeringskosten. In de volgende sectie wordt nader ingegaan op deze subsidies.

Subsidies en financiële ondersteuning voor warmtepompen

Aangezien warmtepompen een duurzame oplossing zijn in de energietransitie, bieden zowel de overheid als regionale organisaties subsidieopties om de aanschaf en installatie te ondersteunen. Deze subsidies zijn bedoeld om het aannemelijk te maken voor eigenaren om over te stappen van traditionele cv-ketels naar warmtepompen.

De subsidieopties variëren per regio en per type warmtepomp, maar algemene subsidies zijn onder andere:

Stimuleringsregeling Warmte en Elektriciteit (SWE): Deze regeling is bedoeld om investeringen in duurzame warmteopwekking te stimuleren. Voor warmtepompen is er een subsidie beschikbaar, afhankelijk van de efficiëntie en het type systeem.
Energiebesparingssubsidie (EBS): Deze subsidie is bedoeld om woningen te verbeteren in termen van energiebesparing. Aanpassingen zoals het installeren van een warmtepomp kunnen onder deze regeling vallen.
Regio’s en gemeenten: Veel gemeenten bieden extra subsidies of vergoedingen voor de installatie van warmtepompen. Deze subsidies zijn vaak gericht op woningen in wijkverbeteringsprojecten of op woningen met een lage energieprestatie.

Het is belangrijk om contact op te nemen met lokale overheden of energieadviseurs om te zien welke subsidies beschikbaar zijn voor een specifiek project.

Innovatie in de technische installatiebranche

Familiebedrijven in de technische installatiebranche spelen een cruciale rol in de energietransitie. In het boek Van waterpomp tot warmtepomp worden innovatieve projecten beschreven die worden uitgevoerd door ondernemers in de sector. Deze projecten tonen aan dat familiebedrijven niet alleen technisch geschoold zijn, maar ook creatief zijn in het vinden van duurzame oplossingen.

Een voorbeeld is Sjef Ubaghs Installatietechniek, die in Heerlen een systeem gebruikt waarbij mijnwater wordt gebruikt voor stadsverwarming. Een ander voorbeeld is Technisch dienstverlener Kuijpers, die restwarmte uit de Hermitage gebruikt om de Hortus Botanicus in Amsterdam te verwarmen.

Koninklijke Damstra is een voorbeeld van hoe een bedrijf technische oplossingen combineert met energieomvorming. Het bedrijf zet waterstof om in warmte en stroom, waarmee zowel industriële ondernemingen als particuliere huishoudens kunnen worden voorzien. Dit benadrukt dat de technische installatiebranche niet alleen gericht is op het bouwen van infrastructuur, maar ook op het creëren van slimme, duurzame energieprojecten.

Installatiebedrijf FH Loohuis BV is nog een ander voorbeeld van hoe restwarmte kan worden gebruikt. Het bedrijf haalt restwarmte uit het afkoelen van koeienmelk om woningen te verwarmen. Deze praktijk benadrukt dat de technische installatiebranche niet alleen gericht is op het installeren van technologie, maar ook op het hergebruiken van energie in slimme manieren.

De rol van familiebedrijven in de energietransitie

Familiebedrijven in de technische installatiebranche spelen een unieke rol in de energietransitie. Ondanks hun technische expertise en innovatie, zijn veel van deze bedrijven zeer bescheiden in hun aanpak. In het artikel op GLD.nl wordt benadrukt dat de bescheidenheid van deze ondernemers soms een obstakel is voor het verdere groeien in de markt. Asijee van Wij Techniek benadrukt dat het tijd is dat deze bedrijven hun bescheidenheid laten varen, omdat hun werk van groot maatschappelijk belang is.

Het boek Van waterpomp tot warmtepomp slaagt erin om dit beeld te veranderen. Het benadrukt niet alleen de technische kennis van deze bedrijven, maar ook hun maatschappelijke relevantie. Het benadrukt hoe deze ondernemers denken in termen van de volgende generatie, iets wat ook belangrijk is in de energietransitie.

Een citaat uit het boek benadrukt het belang van techniek in de context van mensen: “Techniek is een middel, mensen zijn het doel.” Dit benadrukt dat technische oplossingen niet alleen gericht zijn op het oplossen van technische problemen, maar ook op het verbeteren van mensenlevens en het behoud van de maatschappij.

Conclusie

De evolutie van de technische installatiebranche in Nederland is sterk geïnfluenceerd door de energietransitie. Van de eenvoudige waterpomp tot de ingewikkelde warmtepomp, zijn familiebedrijven in de sector actief geworden in het creëren van duurzame oplossingen voor woningen, industrieën en stadsverwarming. Het boek Van waterpomp tot warmtepomp, geschreven door Wilfried Scholten, biedt een waardevolle inzicht in de werkzaamheden van deze bedrijven en hun bijdrage aan de energietransitie.

Warmtepompen zijn een essentieel onderdeel van deze transitie, aangezien ze duurzame alternatieven bieden voor traditionele cv-ketels. De verschillende typen warmtepompen – hybride, lucht-water, water-water, bodem-water en lucht-lucht – zijn allemaal geschikt voor verschillende situaties, afhankelijk van de isolatie van het huis, de beschikbaarheid van grondwater en de omstandigheden van het gebouw.

De kosten van warmtepompen variëren, en het is belangrijk om meerdere offertes te vergelijken. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar die kunnen helpen bij het verminderen van de investeringskosten. De subsidieopties variëren per regio en per type warmtepomp, maar algemene subsidies zijn onder andere de Stimuleringsregeling Warmte en Elektriciteit (SWE) en de Energiebesparingssubsidie (EBS).

Familiebedrijven in de technische installatiebranche spelen een cruciale rol in de energietransitie. Ze zijn niet alleen technisch geschoold, maar ook creatief in het vinden van slimme, duurzame oplossingen. In het boek Van waterpomp tot warmtepomp worden praktijkvoorbeelden gegeven van hoe deze bedrijven werken aan technische oplossingen voor energieomvorming en duurzaamheid.

Aangezien de energietransitie een van de belangrijkste uitdagingen is voor de komende jaren, is het belangrijk dat woningbouwers, DIY-enthusiasten en professionals zich bewust worden van de rol van warmtepompen en familiebedrijven in de technische installatiebranche. Door het begrijpen van deze technologieën en de bijdrage van deze ondernemers, kunnen we een duurzame toekomst bouwen die niet alleen goed is voor de planeet, maar ook voor de mensen die erop wonen.

Bronnen

waterpomp