Stroomverbruik van een warmtepomp: Factoren, COP en rendement

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Het gebruik van warmtepompen is in de afgelopen jaren sterk toegenomen, aangezien ze worden gezien als een duurzame en energie-efficiënte oplossing voor verwarming en warm water in woningen. Toch blijft het stroomverbruik van deze systemen een belangrijk aandachtspunt voor zowel huiseigenaren als huurders. In dit artikel geven we een overzicht van het stroomverbruik van warmtepompen, de factoren die dit bepalen, de rol van de COP (Coefficient Of Performance) en de praktische ervaringen uit diverse forumdiscussies en blogs. Daarnaast bespreken we de rendabiliteit van hybride warmtepompen, de mogelijkheden van zonnepanelen en de gevolgen van een slecht functionerende installatie.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?

Een warmtepomp is een technische installatie die warmte uit de omgeving – zoals lucht, grond of water – opneemt en deze gebruikt om een woning te verwarmen of warm water te leveren. In tegenstelling tot een traditionele cv-ketel, die fossiele brandstoffen gebruikt, gebruikt een warmtepomp elektriciteit om warmte te verplaatsen. Hierdoor wordt er sprake van energie-opslag: uit 1 kWh elektriciteit kan bij een goede warmtepomp meerdere kWh aan warmte worden opgewekt, afhankelijk van het rendement van het systeem.

Gemiddeld stroomverbruik van een warmtepomp

Uit meerdere bronnen blijkt dat het stroomverbruik van een warmtepomp sterk varieert, afhankelijk van het type warmtepomp, de isolatie van het huis en de omgevingsomstandigheden. Een volledig elektrische warmtepomp verbruikt gemiddeld tussen 2.000 en 5.000 kWh per jaar. Bij een goed geïsoleerd huis is het verbruik aan het lage eind van deze schaal, terwijl slecht geïsoleerde woningen aanzienlijk meer stroom nodig hebben om de gewenste verwarming te garanderen.

Hybride warmtepompen, die een combinatie vormen van een elektrische warmtepomp en een traditionele cv-ketel, verbruiken gemiddeld 1.500 tot 3.000 kWh per jaar. De cv-ketel neemt in op koude dagen of bij een hoge vraag naar warm water de last over van de warmtepomp. Dit zorgt voor een lager stroomverbruik, maar het gasverbruik wordt aanzienlijk verminderd, wat vooral gunstig is in een tijd waarin gasprijzen en CO₂-uitstoot onder druk staan.

COP: het rendement van een warmtepomp

Een belangrijk begrip bij het begrijpen van het stroomverbruik van een warmtepomp is de COP (Coefficient Of Performance). De COP is een maat voor het rendement van een warmtepomp en geeft aan hoeveel warmte-energie wordt opgewekt per kWh elektriciteit die verbruikt wordt. Bij een COP van 3,8, bijvoorbeeld, wordt per kWh aan stroom 3,8 kWh aan warmte geleverd. Dit betekent dat 1 kWh aan elektriciteit 2,8 kWh aan energie bespaart, ten opzichte van een elektrische verwarming.

Een goed functionerende warmtepomp heeft volgens meerdere bronnen een COP van 3 tot 4. Echter, in sommige gevallen kan de COP aanzienlijk lager liggen, zoals bij een defecte of slecht afgestelde installatie. In een forumdiscussie wordt gemeld dat in een appartementencomplex in Harderwijk de COP van de warmtepompboiler rond de 1 ligt, wat betekent dat er geen reëel rendement is – elke kWh elektriciteit levert namelijk slechts 1 kWh aan warmte op. In dat geval wordt drie keer zoveel stroom verbruikt als bij een goed functionerende warmtepomp, wat resulteert in extreem hoge energierekeningen.

De COP is dus niet alleen afhankelijk van de technische kwaliteit van de warmtepomp, maar ook van factoren als de isolatie van de woning, de weersomstandigheden en de juiste installatie van de pomp. Een slechte COP kan dus leiden tot onnodig hoge energiekosten en ontevredenheid bij huurders of eigenaren.

Factoren die het stroomverbruik beïnvloeden

1. Isolatie van de woning

Een van de belangrijkste factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp bepalen is de isolatie van de woning. Hoe beter een huis geïsoleerd is, hoe minder warmte verloren gaat via muren, daken en ramen, en hoe minder de warmtepomp hoeft te werken om de gewenste temperatuur te behouden. Een goed geïsoleerd huis met bijvoorbeeld een energielabel "B" of beter verbruikt aanzienlijk minder stroom dan een slecht geïsoleerd huis met een energielabel "E" of "F".

2. Type warmtepomp

Zowel elektrische als hybride warmtepompen hebben een ander verbruikpatroon. Elektrische warmtepompen verbruiken meer stroom, maar leveren in ideale omstandigheden een hoger rendement. Hybride systemen verbruiken relatief weinig stroom, maar verlenen een gedeeltelijke oplossing voor huurders of eigenaren die gevoelig zijn voor stroomprijzen.

3. Installatiekwaliteit

De manier waarop een warmtepomp is geïnstalleerd speelt een grote rol in het rendement. Een slecht geplaatste warmtepomp of een defecte boiler kan leiden tot een lage COP en dus verhoogd stroomverbruik. In een casus uit een appartementencomplex in Harderwijk is gemeld dat de warmtepompboiler vermoedelijk defect is, terwijl de verhuurder weigert om verder onderzoek te doen. Hierdoor blijven huurders met een extreem hoge energierekening zitten.

4. Gebruik van zonnepanelen

Zonnepanelen kunnen het verbruik van een warmtepomp op lange termijn aanzienlijk verlagen. De hoeveelheid zonnepanelen die nodig is om een warmtepomp volledig te voorzien van stroom, hangt af van het jaarlijks stroomverbruik van de pomp en het aantal zonnerekenuren per jaar. In een blog op Ventilatieland.nl wordt gesuggereerd dat een warmtepomp gemiddeld 2.000 tot 5.000 kWh per jaar verbruikt, wat betekent dat voor een volledige energie-onafhankelijkheid een zonnepaneelsysteem van 6 tot 12 panelen nodig kan zijn.

5. Gebouwtype en weersinvloeden

Rijtjeshuizen, appartementen en vrijstaande woningen hebben elk hun eigen warmteverliezen. Rijtjeshuizen delen muren met buurwoningen, wat het warmteverlies verlaagt. Appartementen hebben vaak een betere isolatie, maar delen eventueel warmtepompen met andere bewoners. De weersinvloeden, zoals lage buitentemperaturen of regen, kunnen het rendement van een warmtepomp verminderen en het stroomverbruik verhogen.

Rendement en rendabiliteit van een warmtepomp

1. Hybride warmtepompen: rendabel of niet?

Een hybride warmtepomp, die elektriciteit combineert met gasverwarming, wordt vaak gepresenteerd als een rendabele oplossing. Volgens onderzoek van de Vereniging Eigen Huis kan een hybride warmtepomp tot 60% van het gasverbruik verminderen. Echter, de totale investering – inclusief aanschaf, installatie en eventuele isolatiemaatregelen – moet rendabel zijn om echt gunstig te zijn.

In een forumdiscussie op Eigenhuis.nl wordt gemeld dat voor huizen met een relatief laag gasverbruik – rond de 600 tot 800 m³ per jaar – een hybride warmtepomp moeilijk rendabel is. In dergelijke gevallen kan een all-electric oplossing beter zijn, vooral gezien de hoge vaste kosten van gasleveranciers en netbeheer.

2. Energiebesparing ten opzichte van een cv-ketel

Een volledig elektrische warmtepomp kan tot 80% van het gasverbruik vervangen, terwijl een hybride warmtepomp 50-70% bespaart. Hierdoor zijn de totale energiekosten vaak lager dan bij een cv-ketel. Vooral als de warmtepomp wordt gecombineerd met zonnepanelen, kan de besparing aanzienlijk toenemen.

3. Lange-termijn opbrengst en terugverdientijd

De terugverdientijd van een warmtepompvariatie – zoals isolatieverbeteringen of het installeren van zonnepanelen – is een cruciale overweging. In een forumdiscussie op Eigenhuis.nl benadrukt een gebruiker dat bij het verduurzamen van een woning de terugverdientijd van maatregelen zwaar mee moet wegen in het besluitvormingsproces.

Praktische ervaringen en problemen

1. Extreem hoge energierekeningen

In een aantal gevallen zijn huurders of eigenaren blijven met extreem hoge energierekeningen zitten. In een appartementencomplex in Harderwijk worden huurders geconfronteerd met energierekeningen die overeenkomen met die van een 12-persoonshuishouden, terwijl het werkelijke huishouden slechts uit één persoon bestaat. Dit wijst op een probleem met de installatie, mogelijk in de warmtepompboiler of de vloerverwarming.

2. Defecte of slecht afgestelde warmtepomp

Een slecht functionerende warmtepomp kan ook leiden tot hoge stroomrekeningen. In een uitzending van AVROTROS wordt gemeld dat in een appartement in Land van Winkel de warmtepompboiler aanzienlijk meer stroom verbruikt dan normaal, mogelijk door een defect of onjuiste aansluiting. De verhuurder wil geen verder onderzoek doen, wat leidt tot ontevredenheid bij de huurders.

3. Storingsgeluiden en ongemak

Een ander probleem dat soms voorkomt bij warmtepompen is het maken van ongemakkelijke geluiden, zoals klikken of piepen. Dit kan voor veel verveling zorgen, vooral bij huurders die gevoelig zijn voor geluid. In een casus uit Land van Winkel wordt gemeld dat de installatie veel klikgeluiden maakt, wat soms enorm vervelend is.

De rol van zonnepanelen en accu’s in het stroomverbruik van een warmtepomp

1. Zonnepanelen als oplossing voor stroomverbruik

Zonnepanelen kunnen het stroomverbruik van een warmtepomp significant verminderen. In een discussie op een forum van gebruiker fcapri wordt beschreven hoe het installeren van zonnepanelen en een accu het verbruik van zijn woning drastisch heeft verminderd. In 2025 zit hij gemiddeld onder de 2,5 kWh per maand als gezin, terwijl hij in 2024 nog boven deze grens zat. Het gebruik van zonnepanelen en een accu heeft dus een aanzienlijke invloed gehad op het energieverbruik.

2. Accu’s en energiemanagement

Een accu speelt een belangrijke rol in het verlagen van het verbruik. In de casus van fcapri zorgt de accu ervoor dat er minder stroom uit het net moet worden gehaald, terwijl er meer stroom opgeslagen kan worden voor later gebruik. Ook helpt het dat de accu de piekverbruiken tijdens de dag kan opvangen, wat leidt tot lagere tarieven op capaciteitstarief.

3. Time-of-use tarieven en verbruiksscheiding

Sommige huishoudens kiezen ervoor om hun energieverbruik te verschuiven naar de uren waarin zonnepanelen actief zijn. In de discussie van gebruiker fcapri wordt gemeld dat hij probeert zo veel mogelijk verbruik te verplaatsen naar de zonuren, zodat het verbruiksniveau verlaagd kan worden en er meer injectie kan plaatsvinden in het net. Dit is gunstig bij time-of-use tarieven, waarbij het verbruik op piekuren aanzienlijk duurder is.

Conclusie

Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type pomp, de isolatie van de woning en de installatiekwaliteit. Een elektrische warmtepomp verbruikt gemiddeld tussen 2.000 en 5.000 kWh per jaar, terwijl een hybride warmtepomp 1.500 tot 3.000 kWh verbruikt. Het rendement van een warmtepomp wordt gemeten via de COP (Coefficient Of Performance), waarbij een waarde van 3 tot 4 als goed wordt beschouwd. Een slechte COP kan leiden tot hoge energierekeningen en ontevredenheid bij huurders.

De kwaliteit van de installatie is van groot belang, aangezien een defecte of slecht afgestelde warmtepomp aanzienlijk meer stroom kan verbruiken dan normaal. In sommige gevallen leiden huurders tot problemen bij de verhuurder, omdat de installatie niet functioneert zoals verwacht. Dit benadrukt de noodzaak van een correcte installatie en regelmatige inspectie.

Zonnepanelen en accu’s kunnen een belangrijke rol spelen in het verlagen van het stroomverbruik van een warmtepomp. In de praktijk is gebleken dat deze technologieën het verbruik aanzienlijk kunnen verminderen, vooral wanneer ze goed afgesteld zijn en gecombineerd worden met energiemanagementstrategieën.

Tot slot is het belangrijk om de rendabiliteit van een warmtepomp te overwegen, aangezien de investering in een warmtepomp, hybride systeem of isolatiemaatregelen langdurig moet opbrengen. In sommige gevallen kan een all-electric oplossing gunstiger zijn dan een hybride systeem, afhankelijk van het gasverbruik en de energieprijsontwikkeling.