Verbruik van een warmtepomp versus gasverwarming: een vergelijking op basis van energiegebruik en duurzaamheid

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige context van stijgende energiekosten en groeiende aandacht voor duurzame energie, wordt het belang van energie-efficiënte verwarmingssystemen steeds groter. Warmtepompen zijn daarvan een van de meest veelbelovende oplossingen. Ze halen warmte uit lucht, aarde of water en leveren dit op met relatief weinig elektriciteit. Toch is het belangrijk om te begrijpen hoe het stroomverbruik van een warmtepomp zich verhoudt tot het gasverbruik van traditionele verwarmingssystemen.

Deze artikel biedt een gedetailleerde analyse van het stroomverbruik van verschillende types warmtepompen in vergelijking met het gasverbruik van een cv-ketel. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, worden de energiegebruiken, kostenaspecten en efficiëntiefactoren vergeleken, met aandacht voor de invloed van isolatie, type warmtepomp en huishoudelijke omstandigheden.

Inleiding

Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte uit de omgeving (lucht, aarde of water) te halen en deze te verplaatsen naar een woning. In tegenstelling tot een cv-ketel, die direct op gas werkt, is de warmtepomp een indirect verwarmingssysteem. Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type (hybride of volledig elektrische warmtepomp), de isolatie van de woning en het algehele energiebeheer.

Gemiddeld ligt het jaarverbruik van een volledig elektrische warmtepomp tussen de 2.000 en 6.000 kWh. Een hybride warmtepomp, die werkt samen met een cv-ketel, verbruikt gemiddeld 1.500 tot 3.000 kWh per jaar. Hoewel een warmtepomp meer stroom verbruikt dan een traditionele gasverwarming, leidt dit vaak tot lagere totale energiekosten, omdat het gasverbruik wordt verminderd of volledig wordt vervangen.

Het doel van deze artikel is om de energiekosten en efficiëntie van warmtepompen en gasverwarmingssystemen te analyseren, op basis van beschikbare data. Hierbij wordt aandacht besteed aan de invloed van bouwkenmerken, het type warmtepomp en praktische tips om energie te besparen.

Verbruik van een warmtepomp: elektrische en hybride varianten

Elektrische warmtepomp

Een volledig elektrische warmtepomp verbruikt gemiddeld 2.000 tot 6.000 kWh per jaar, afhankelijk van het type woning en de isolatie. In vergelijking met een cv-ketel, die gemiddeld 11.690 kWh verbruikt om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren (volgens [4]), is het stroomverbruik van een warmtepomp aanzienlijk lager. Het feit dat warmtepompen warmte uit de omgeving halen, maakt ze efficiënter dan systemen die direct op elektriciteit werken.

Een belangrijk aspect van een warmtepomp is de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance), die het gemiddelde rendement over het hele jaar weergeeft. Hoe hoger de SCOP-waarde, hoe efficiënter de warmtepomp. De SCOP wordt vaak verstrekt door de fabrikant en kan variëren per regio.

Een berekening van het stroomverbruik van een warmtepomp kan als volgt worden uitgevoerd:

Bepaal het huidige gasverbruik in m³ per jaar.
Vermenigvuldig dit met 10 om kWh stroom te berekenen.
Deel het resultaat door de SCOP van de warmtepomp.

Dit geeft een schatting van het stroomverbruik van de warmtepomp. Omdat de SCOP-regio-afhankelijk is, is het aan te raden om deze informatie van de fabrikant of installateur te verkrijgen [2].

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Het stroomverbruik van een hybride warmtepomp ligt gemiddeld tussen 1.500 en 3.000 kWh per jaar. In koude maanden of bij hoge warmtebehoefte, zoals bij het gebruik van warm water, springt de cv-ketel bij. Dit zorgt ervoor dat het gasverbruik met 50 tot 70 procent kan worden verminderd, terwijl het stroomverbruik relatief laag blijft [5].

Een hybride oplossing is vooral geschikt voor woningen die niet volledig op elektriciteit kunnen of willen werken. Het biedt een goede balans tussen energie-efficiëntie en comfort, zonder volledig van gas af te moeten.

Verbruik van een gasverwarmingssysteem

Traditionele cv-ketel

Traditionele cv-ketels werken op gas en leveren warmte door brandstof te verbranden. Het gemiddelde gasverbruik van een huishouden bedraagt ongeveer 700 kubieke meter per jaar [4]. Op basis van een prijs van € 1,45 per kubieke meter, komt dit uit op een jaarlijkse gasrekening van ongeveer € 1.015.

Een elektrische cv-ketel, die alleen op stroom werkt, verbruikt veel meer energie: ongeveer 11.690 kWh per jaar [4]. Dit is aanzienlijk meer dan een warmtepomp, omdat warmte direct met elektriciteit moet worden gegenereerd, in plaats van uit de omgeving te worden gehaald.

Invloed van isolatie

De isolatie van een woning heeft een grote invloed op het energieverbruik van zowel een warmtepomp als een cv-ketel. Een goed geïsoleerde woning vermindert de warmteverliezen, waardoor minder energie nodig is om de gewenste temperatuur te handhaven.

Voor een warmtepomp betekent een betere isolatie dat het systeem efficiënter werkt en minder stroom verbruikt. In een slecht geïsoleerde woning moet de warmtepomp harder werken om de gewenste temperatuur te behouden, wat leidt tot hoger stroomverbruik. In het geval van een cv-ketel is een slecht geïsoleerde woning eveneens ongunstig, omdat het systeem langer moet werken om hetzelfde effect te bereiken.

Vergeleken stroom- en gasverbruik

Verwarmingstype	Stroomverbruik (kWh/yr)	Gasverbruik (m³/yr)	Opmerking
Elektrische warmtepomp	2.000 – 6.000	0 (volledig elektrisch)	Afhankelijk van SCOP en isolatie
Hybride warmtepomp	1.500 – 3.000	700 – 350	50–70% minder gasverbruik
Traditionele cv-ketel	11.690	700	Hoge elektriciteitskosten
Elektrische cv-ketel	11.690	0	Zeer hoge elektriciteitskosten

Deze vergelijking laat zien dat de stroomverbruiken van warmtepompen aanzienlijk lager zijn dan die van een elektrische cv-ketel. Bovendien is het gasverbruik bij een hybride warmtepomp aanzienlijk verminderd in vergelijking met een traditionele cv-ketel.

De keuze tussen warmtepomp en cv-ketel hangt niet alleen af van het energieverbruik, maar ook van de energieprijsstructuur. Bij hoge gasprijzen is een warmtepomp een aantrekkelijke optie. Bij hoge elektriciteitsprijzen kan een hybride oplossing een goede balans bieden.

Invloed van thermostaatinstellingen en gebruiksgewoonten

Thermostaatinstellingen hebben een directe invloed op het energieverbruik van een verwarmingssysteem. Hoe hoger de gewenste temperatuur in de woning, hoe meer energie nodig is om deze te bereiken en te handhaven. Dit geldt zowel voor een warmtepomp als voor een cv-ketel.

Een verlaagde thermostaatinstelling van 22°C naar 20°C kan leiden tot een energiebesparing van 20 tot 25 procent [5]. Daarnaast speelt het gebruik van warm water een rol in het energieverbruik. Het gebruik van een Quooker, jacuzzi of frequent douchen verhoogt het stroomverbruik van een warmtepomp, omdat extra warmte moet worden gegenereerd [2].

Tips voor energiebesparing

Voor wie wil besparen op energiekosten, zijn er een aantal praktische tips die kunnen helpen:

Verlaag de thermostaatinstelling. Een kleine verlaging kan leiden tot aanzienlijke energiebesparing.
Zorg voor goede isolatie. Investeer in gevelisolatie, dakkapel en dubbel glas.
Kies voor een warmtepomp met hoge SCOP. Dit zorgt voor hogere efficiëntie en lagere stroomkosten.
Gebruik een hybride warmtepomp. Dit beperkt het stroomverbruik en vermindert het gasverbruik.
Bereken het stroomverbruik vooraf. Gebruik de formule: (gasverbruik × 10) / SCOP = stroomverbruik warmtepomp.

Deze tips zijn van toepassing op zowel elektrische warmtepompen als hybride systemen. Het doel is om het energieverbruik te optimaliseren en de kosten te beheersen.

Duurzaamheid en CO2-uitstoot

Een belangrijk voordeel van warmtepompen is de lage CO2-uitstoot in vergelijking met gasverwarming. Een traditionele cv-ketel produceert CO2 door het verbranden van gas. Een elektrische warmtepomp produceert geen CO2 tijdens het gebruik, zolang de elektriciteit uit duurzame bronnen komt.

In Nederland is de elektriciteitsmix geleidelijk groener aan het worden, wat betekent dat het gebruik van een warmtepomp steeds duurzamer wordt. Een warmtepomp die op zon- of windenergie werkt, draagt direct bij aan een groene woning.

De CO2-uitstoot van een cv-ketel kan worden berekend op basis van het gasverbruik. Voor 1 kubieke meter gas is ongeveer 2,0 kg CO2 te veronderstellen. Dit betekent dat een huishouden met een gemiddeld gasverbruik van 700 m³ jaarlijks ongeveer 1.400 kg CO2 uitstoot [4].

Een warmtepomp produceert geen CO2 tijdens het gebruik, maar er is wel een indirecte CO2-uitstoot vanwege het gebruik van elektriciteit. Als deze elektriciteit uit duurzame bronnen komt, is de CO2-uitstoot aanzienlijk lager dan bij een cv-ketel.

Invloed van zonnepanelen

Een warmtepomp kan worden aangedreven door zonnestroom, wat het gebruik van fossiele brandstoffen verder vermindert. Het aantal benodigde zonnepanelen hangt af van het stroomverbruik van de warmtepomp.

Bij een gemiddeld stroomverbruik van 3.000 kWh per jaar en een opbrengst van 400 kWh per panel per jaar (afhankelijk van locatie en installatie), zijn ongeveer 8 zonnepanelen nodig om het stroomverbruik volledig te dekken [2].

Het installeren van zonnepanelen in combinatie met een warmtepomp kan leiden tot aanzienlijke energiebesparingen en lagere energiekosten. Bovendien draagt het bij aan de duurzaamheid van de woning.

Conclusie

Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type (elektrisch of hybride), de isolatie van de woning en het gebruik. Gemiddeld ligt het stroomverbruik van een elektrische warmtepomp tussen de 2.000 en 6.000 kWh per jaar, terwijl een hybride warmtepomp gemiddeld 1.500 tot 3.000 kWh verbruikt. In vergelijking met een traditionele cv-ketel, die gemiddeld 700 kubieke meter gas per jaar verbruikt, leidt een warmtepomp vaak tot lagere totale energiekosten, vooral bij hoge gasprijzen.

De keuze voor een warmtepomp hangt niet alleen af van het energieverbruik, maar ook van de efficiëntie van het systeem, de prijsstructuur van elektriciteit en gas, en de duurzaamheid. Een warmtepomp is een duurzame en energie-efficiënte oplossing die bijdraagt aan een lagere CO2-uitstoot en lagere energiekosten.

Voor wie overweegt om van gasverwarming over te stappen op een warmtepomp, is het aan te raden om een energieadvies in te richten. Dit geeft inzicht in het huidige energieverbruik, de isolatie-toestand van de woning en de meest geschikte warmtepompoplossing.