Warmtepompverbruik: Hoeveel stroom kost een warmtepomp écht?

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar een warmtepomp is een belangrijke stap in de richting van duurzaamheid en energiezuinigheid in de woningbouw. Voor vele eigenaren is echter een van de belangrijkste vragen: hoeveel stroom verbruikt een warmtepomp en wat zijn de kosten per jaar? Deze vraag is niet alleen van belang voor het budget, maar ook om te bepalen hoeveel aan duurzame energie — zoals zonnepanelen — nodig is om het verbruik volledig of gedeeltelijk te dekken.

In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg over het energieverbruik van warmtepompen. Op basis van beschikbare berekeningsmethodes, technische specificaties en praktijkvoorbeelden leggen we uit hoe je het stroomverbruik kunt inschatten, welke factoren het beïnvloeden, en welke kosten je kunt verwachten. We richten ons hierbij uitsluitend op de gegevens die expliciet beschikbaar zijn in de bronnen, en voeren geen aannames of buitenlandse contexten aan.

Wat is het stroomverbruik van een warmtepomp?

Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte te genereren uit een omgeving zoals de buitenlucht, grond of water. Het energieverbruik van een warmtepomp wordt meestal uitgedrukt in kilowattuur (kWh) per jaar. Het stroomverbruik hangt af van verschillende factoren, waaronder:

De grootte van het huishouden
Het oppervlak van de woning
De isolatiegraad en energieklasse van het huis
Het type warmtepomp (lucht-water, grond-water, water-water)
De seizoensprestatiefactor (SPF) of COP (Coefficient of Performance)
De hoeveelheid warm water die gebruikt wordt

Gemiddeld gezien verbruikt een warmtepomp tussen 2.000 en 6.000 kWh per jaar, afhankelijk van de situatie en het type toepassing. Een volledig elektrische warmtepomp (zonder gas) verbruikt gemiddeld tussen de 5.000 en 6.000 kWh per jaar, terwijl hybride systemen — die gas gebruiken in koudere maanden — lager verbruik vertonen.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

De berekening van het stroomverbruik van een warmtepomp is gebaseerd op het huidige energieverbruik van het huis, uitgedrukt in gas of warmtebehoefte. Het gehele proces bestaat uit drie stappen:

Stap 1: Bereken de energiebehoefte van je woning

De energiebehoefte van een woning wordt bepaald door het jaarlijkse gasverbruik. Dit gasverbruik wordt omgezet in een kWh-waarde door het vermenigvuldigen met een omrekenfactor. De standaardomrekenfactor is 9,77 kWh per m³ gas.

Voorbeeld:
Een woning verbruikt gemiddeld 1.500 m³ gas per jaar.
Het equivalente energieverbruik in kWh is dan:

1.500 m³ x 9,77 = 14.655 kWh

Dit is de totale thermische energie die het huis jaarlijks nodig heeft voor verwarming en warm water. Let op: dit is geen elektriciteitsverbruik, maar wel een maat voor de warmtebehoefte.

Stap 2: Kies de efficiëntie (COP of SPF) van de warmtepomp

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de Coefficient of Performance (COP) of Seasonal Performance Factor (SPF). Deze waarden geven aan hoeveel warmte de warmtepomp kan leveren per kWh elektriciteit die erin gaat. Een COP van 4,5 betekent dat de warmtepomp 4,5 kWh warmte levert per 1 kWh elektriciteit die erin gaat.

Voorbeeld:
Een warmtepomp met een COP van 4,5 die 14.655 kWh warmte moet leveren, verbruikt:

14.655 kWh / 4,5 = 3.257 kWh elektriciteit per jaar

Stap 3: Bereken de kosten

De eindkosten van het stroomverbruik van de warmtepomp worden berekend door het aantal kWh te vermenigvuldigen met de stroomprijs per kWh.

Voorbeeld:
Stroomprijs = € 0,36 per kWh
Stroomverbruik = 3.257 kWh per jaar

3.257 x € 0,36 = € 1.172,52 per jaar

In vergelijking met een gasketel met een gasverbruik van 1.500 m³ à € 1,35 per m³ zou een gasverbruik € 2.025,- per jaar kosten. Dit betekent dat de overgang naar een warmtepomp in dit voorbeeld € 852,- per jaar bespaart.

Wat beïnvloedt het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp is afhankelijk van meerdere variabelen. Deze zijn:

1. Type warmtepomp

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, zoals lucht-water, grond-water en water-water. Elke warmtepomp heeft een eigen efficiëntieprofiel. In koudere maanden kunnen lucht-water warmtepompen minder efficiënt werken dan grond-water warmtepompen.

2. COP of SPF

De COP of SPF geeft de efficiëntie van de warmtepomp aan. Hoe hoger deze waarde, hoe efficiënter de warmtepomp. Een COP van 4,5 is aanzienlijk efficiënter dan een COP van 3,0. De SPF is een seizoensgemiddelde en geeft een betere weergave van het werkelijke verbruik over het hele jaar.

3. Warmtebehoefte

De hoeveelheid warmte die het huis nodig heeft hangt af van de grootte van het huis, het aantal inwoners, en het verbruik van warm water. Een woning van 120 m² heeft meer warmte nodig dan een woning van 80 m².

4. Klimaat en geografische locatie

De efficiëntie van een warmtepomp kan variëren afhankelijk van de regio. In koude klimaten werkt een warmtepomp minder efficiënt dan in gematigde of warme regio’s. Daarom is het belangrijk om de COP of SPF van een warmtepomp te bekijken in de context van jouw specifieke locatie.

5. Isolatiegraad van de woning

Een goed geïsoleerde woning heeft minder warmtebehoefte, wat resulteert in een lager stroomverbruik van de warmtepomp. Daarom is het verstandig om voor de installatie van een warmtepomp eerst zorgvuldig te isoleren.

Hoeveel verbruikt een 9 kW warmtepomp?

Hoewel het vermogen van een warmtepomp (9 kW) een indicatie geeft van de warmtelading die het systeem kan leveren, geeft het niet direct het stroomverbruik in kWh per jaar weer. Het stroomverbruik hangt namelijk af van het aantal uren dat de warmtepomp actief is, de COP, en het totale warmteverbruik van het huis.

Om het stroomverbruik van een 9 kW warmtepomp te schatten, moeten we dus eerst de warmtebehoefte van het huis bepalen. Daarna kunnen we het stroomverbruik berekenen met behulp van de COP.

Voorbeeld:
Een woning heeft een jaarlijkse warmtebehoefte van 14.655 kWh.
De warmtepomp heeft een COP van 4,5.
Het stroomverbruik is dan:

14.655 / 4,5 = 3.257 kWh per jaar

Dit is ongeveer het stroomverbruik van een warmtepomp die 9 kW kan leveren, zolang het rendement (COP) constant is. In de praktijk kan het echter variëren, afhankelijk van de omstandigheden zoals weergang, gebruik van warm water, en isolatie.

Hybride versus all-electric warmtepompen

Er zijn twee hoofdcategorieën van warmtepompen: hybride en all-electric.

All-electric warmtepompen

All-electric warmtepompen gebruiken uitsluitend elektriciteit voor het genereren van warmte, zonder gebruik van gas. Hoewel het stroomverbruik iets hoger kan zijn dan bij hybride systemen, is de totale energiekosten vaak lager vanwege het ontbreken van gasverbruik. In het voorbeeld hierboven kost het gebruik van een all-electric warmtepomp ongeveer € 1.172,- per jaar in stroom, terwijl een gasketel in dezelfde woning € 2.025,- per jaar zou kosten.

Hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen combineren elektriciteit met gas, waarbij het gas gebruikt wordt in koudere maanden om de warmtebehoefte te dekken. Het stroomverbruik van hybride systemen is lager dan bij all-electric systemen, maar de totale kosten kunnen variëren afhankelijk van de prijs van elektriciteit en gas.

Hoe beïnvloedt het gebruik van zonnepanelen het stroomverbruik?

Een warmtepomp kan volledig of gedeeltelijk worden aangedreven door duurzame energie, zoals zonnepanelen. Het aantal zonnepanelen dat nodig is om het stroomverbruik van een warmtepomp te dekken, hangt af van het jaarlijkse verbruik en de productiecapaciteit van de panelen.

Voorbeeld:
Een warmtepomp verbruikt gemiddeld 3.257 kWh per jaar.
Een zonnepaneel produceert gemiddeld 300 kWh per jaar (afhankelijk van de locatie en de grootte van het paneel).

3.257 kWh / 300 kWh per paneel = ~11 zonnepanelen

In de praktijk zijn er diverse factoren die dit aantal kunnen beïnvloeden, zoals de beschikbaarheid van zonlicht, de grootte van het dak, en het rendement van de panelen. Het is daarom verstandig om een professionele berekening te laten maken door een aannemer of energieadviseur.

Samenvatting van energiebesparing

De overstap naar een warmtepomp kan leiden tot aanzienlijke besparingen aan energiekosten. In het voorgaande voorbeeld is het jaarlijkse gasverbruik € 2.025,-, terwijl het stroomverbruik van een warmtepomp slechts € 1.172,- bedraagt. Dit leidt tot een besparing van € 852,- per jaar.

Daarnaast zijn er indirecte voordelen:

Geen vastrechtkosten bij het afsluiten van gas
Verhoogde woningwaarde door duurzame renovatie
Lagere CO₂-uitstoot
Mogelijkheid om het verbruik volledig te dekken met zonnepanelen

Conclusie

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan variëren tussen 2.000 en 6.000 kWh per jaar, afhankelijk van het type warmtepomp, de COP of SPF, en de warmtebehoefte van het huis. Door het huidige gasverbruik om te rekenen naar kWh en te delen door de COP, kun je een schatting maken van het stroomverbruik en de kosten.

De overstap naar een warmtepomp is voor vele huishoudens een rendabele en duurzame keuze. Het is echter belangrijk om de energiebehoefte van het huis nauwkeurig in kaart te brengen, zowel wat betreft het oppervlak, het aantal inwoners, de isolatie, als de verwachtingen rondom het gebruik van warm water. Bovendien kan het gebruik van zonnepanelen het stroomverbruik van de warmtepomp volledig of grotendeels dekken, wat het een zelfvoorzienend en duurzaam systeem maakt.

Voor een betere inschatting is het verstandig om gebruik te maken van een professionele berekening of een energieadviseur, die jouw specifieke situatie kan analyseren en het optimale systeem kan bepalen.