Warmtepomp SCOP-waardes vergelijken: Wat betekent het en hoe kies je de meest efficiënte oplossing?

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Wanneer het gaat om het kiezen van een warmtepomp, zijn de COP- en SCOP-waardes essentiële gegevens om de efficiëntie van een systeem in te schatten. Deze waardes helpen bij het vergelijken van verschillende warmtepompmodellen en geven inzicht in hoe rendabel een systeem is, zowel op korte als lange termijn. In dit artikel bespreken we de betekenis van de SCOP-waarde, de invloed van klimaat en woningkenmerken, en geven we richtlijnen om warmtepompen op basis van deze waardes te vergelijken.

We richten ons met name op de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance), omdat deze een betrouwbaardere maat is voor het seizoensafhankelijke rendement van een warmtepomp. We laten zien hoe je deze waardes kunt vinden, hoe ze worden beïnvloed door de situatie van jouw woning, en welke warmtepompmodellen het meest efficiënt zijn in Nederlandse omstandigheden.

Wat is de SCOP-waarde van een warmtepomp?

De SCOP-waarde geeft het seizoensrendement van een warmtepomp aan. Het is een gemiddelde van het rendement van de warmtepomp over het hele jaar, rekening houdend met de temperatuurvariaties in de omgeving. In tegenstelling tot de COP (Coefficient of Performance), die het rendement onder ideale of standaardomstandigheden meet, levert de SCOP-waarde een realistischer beeld van hoe efficiënt een warmtepomp in de praktijk werkt.

De SCOP-waarde wordt uitgedrukt als een getal, waarbij een hogere waarde duidt op een betere efficiëntie. De waarde is afhankelijk van factoren zoals het klimaat in jouw regio, de benodigde cv-watertemperatuur, de efficiëntie van de warmtepomp zelf, en de mate van isolatie van de woning.

Waar vind je de SCOP-waarde van een warmtepomp?

De SCOP-waarde van een warmtepomp is te vinden op het datablad van het apparaat en soms ook op het energielabel. Let echter op dat de SCOP-waarde vaak voor twee scenario’s wordt opgegeven: bij lage aanvoertemperatuur (35 °C) en middelhoge aanvoertemperatuur (55 °C). Het is belangrijk om te weten welke aanvoertemperatuur gebruikelijk is in jouw woning, zodat je de juiste SCOP-waarde kunt gebruiken voor een eerlijke vergelijking.

SCOP-waarden van verschillende warmtepompmodellen

Verschillende typen warmtepompen leveren verschillende SCOP-waarden. In de onderstaande tabel staan de gemiddelde SCOP-waarden voor enkele typen warmtepompen, op basis van de gegevens uit de bronmateriaal.

Type warmtepomp	Gemiddelde SCOP-waarde
Lucht-lucht warmtepomp	4,2
Lucht-water warmtepomp met een watertemperatuur van 65 °C	2,6
Lucht-water warmtepomp met een watertemperatuur van 55 °C	3,0
Lucht-water warmtepomp met een watertemperatuur van 35 °C	4,2
Bodem-water warmtepomp	4,4 – 4,8

Deze tabel toont aan dat de SCOP-waarde sterk afhankelijk is van de doeltemperatuur van het cv-water. Hoe hoger de benodigde temperatuur, hoe lager de SCOP-waarde. Lucht-water warmtepompen die werken bij lagere watertemperaturen (zoals 35 °C) leveren dus een vergelijkbaar rendement als lucht-lucht warmtepompen. Bodem-water warmtepompen zijn in het algemeen het efficiëntst, doordat de aarde als warmtebron een constante temperatuur heeft, ongeacht het klimaat of de buitentemperatuur.

Hoe werkt het rendement van een warmtepomp in de praktijk?

Het rendement van een warmtepomp wordt beïnvloed door diverse factoren, waaronder:

Het klimaat in jouw regio: In regio’s met veel vorst of koude winters werkt een warmtepomp minder efficiënt, vooral bij lucht-water modellen.
De benodigde cv-watertemperatuur: Hoe hoger de benodigde temperatuur, hoe lager het rendement. Dit is een belangrijke overweging bij de keuze van een warmtepomp.
De efficiëntie van de warmtepomp zelf: Niet alle modellen zijn even efficiënt, zelfs binnen hetzelfde type. De SCOP-waarde helpt bij het vergelijken van deze efficiëntie.
De isolatie van de woning: Een goed geïsoleerde woning vereist minder warmte, wat de SCOP-waarde kan verbeteren.
De grootte van de warmtepomp ten opzichte van het benodigde vermogen: Een warmtepomp die te groot is voor de woning, kan minder efficiënt werken.

De betekenis van COP en SCOP

De COP-waarde geeft een theoretische maat voor het rendement van een warmtepomp bij een specifieke buitentemperatuur en cv-watertemperatuur. Bijvoorbeeld: een COP van 3 betekent dat de warmtepomp 3 kWh warmte produceert voor elke 1 kWh elektriciteit die hij verbruikt. De COP is dus een maat voor het directe rendement.

De SCOP-waarde geeft het gemiddelde rendement over een gehele stookseizoen. Omdat deze waarde rekening houdt met seizoensgebonden temperatuurvariaties, geeft het een realistischer beeld van hoe efficiënt een warmtepomp in de praktijk werkt. De SCOP-waarde is dus een betere basis voor vergelijkingen tussen verschillende warmtepompmodellen.

Waarom is de SCOP-waarde beter voor vergelijkingen dan de COP?

De COP-waarde is niet geschikt voor vergelijkingen tussen verschillende warmtepompmodellen. Dit komt doordat de COP-waarde gemeten wordt onder standaardomstandigheden, wat niet altijd overeenkomt met de werkelijke situatie in jouw woning. Daarnaast wordt de COP-waarde vaak voor een bepaalde watertemperatuur opgegeven, terwijl in werkelijkheid de benodigde temperatuur per woning kan variëren.

De SCOP-waarde, daarentegen, wordt uitgedrukt op basis van het daadwerkelijke gebruik in een specifieke regio. Deze waarde is dus een betere maat om het rendement van verschillende warmtepompmodellen met elkaar te vergelijken. Bovendien helpt de SCOP-waarde bij het inschatten van het stroomverbruik en de energiebesparing die te verwachten is.

Hoe bereken je de SCOP-waarde voor jouw situatie?

Het berekenen van de SCOP-waarde voor jouw situatie vereist een aantal factoren:

Het klimaat in jouw regio: De SCOP-waarde wordt beïnvloed door het aantal uren dat het koud is in jouw regio. In Nederland varieert dit per regio, en kan het aantal vorsturen in het oosten van het land tot 50% hoger zijn dan in het westen.
De benodigde cv-watertemperatuur: De stooklijn van jouw woning bepaalt de benodigde temperatuur van het cv-water. Een lager benodigde temperatuur leidt tot een hogere SCOP-waarde.
Het vermogen van de warmtepomp: Het maximale vermogen van de warmtepomp ten opzichte van het benodigde vermogen beïnvloedt ook de SCOP. Een warmtepomp die te groot is voor de woning, werkt minder efficiënt.
De efficiëntie van de warmtepomp zelf: Verschillende modellen hebben verschillende SCOP-waarden. De SCOP-waarde is standaard vermeld op het datablad van de warmtepomp.

Hoe kies je een warmtepomp op basis van de SCOP-waarde?

Om een warmtepomp op basis van de SCOP-waarde te kiezen, kun je de volgende stappen volgen:

Bepaal jouw situatie: Leg vast welke cv-watertemperatuur je woning vereist, en hoe goed de woning is geïsoleerd. Dit geeft inzicht in de benodigde warmte en de SCOP-waarde die realistisch is.
Vergelijk de SCOP-waarden van verschillende modellen: Gebruik de SCOP-waarden die op het datablad van de warmtepompen staan, en vergelijk deze met elkaar. Let op of de SCOP-waarde is uitgedrukt voor de juiste cv-watertemperatuur.
Zorg voor een vergelijkbare basis: Zorg dat je warmtepompen vergelijkt die dezelfde doeltemperatuur en klimaatvoorwaarden gebruiken. Dit zorgt voor een eerlijke vergelijking.
Overleg met een specialist: Een warmtepompinstallateur of adviseur kan helpen bij het kiezen van de juiste warmtepomp. Hij kan ook de verwachte energiebesparing en het stroomverbruik berekenen op basis van de SCOP-waarde en jouw situatie.

De SCOP-waarde en het stroomverbruik

De SCOP-waarde is ook een belangrijke factor bij het inschatten van het stroomverbruik van een warmtepomp. Een warmtepomp met een hogere SCOP-waarde verbruikt minder stroom om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren. Dit betekent dat een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde niet alleen efficiënter is, maar ook minder stroom kost.

Bijvoorbeeld: een warmtepomp met een SCOP van 4 verbruikt minder stroom dan een warmtepomp met een SCOP van 3, om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren. Dit heeft een directe invloed op de energiekosten van de woning.

SCOP-waarden en het klimaat in Nederland

Het klimaat in Nederland speelt een belangrijke rol bij het bepalen van de SCOP-waarde van een warmtepomp. In Nederland is het klimaat het dichtst in de buurt van het gemiddelde klimaat in Straatsburg (Frankrijk), dat vaak gebruikt wordt als referentie. Echter, zoals aangegeven in de bronmateriaal, is er een groot verschil in het aantal uren dat het koud is in Nederland vergeleken met Straatsburg.

In het midden van Nederland is het aantal uren dat het kouder is dan 16 °C circa 6500 uren per jaar, terwijl dit in Straatsburg minder dan 5000 uren is. Ook het aantal uren vorst is in Nederland aanzienlijk lager dan in Straatsburg. Dit betekent dat de SCOP-waarde van een warmtepomp in Nederland anders is dan in Straatsburg, en dat het belangrijk is om de SCOP-waarde voor het Nederlandse klimaat te berekenen.

Daarnaast zijn er ook verschillen tussen de verschillende regio’s in Nederland. Het aantal vorsturen in het oosten van het land is bijvoorbeeld 50% hoger dan in het westen. Dit heeft een directe invloed op de SCOP-waarde van een warmtepomp. Daarom is het belangrijk om de SCOP-waarde van een warmtepomp te berekenen op basis van het klimaat in jouw specifieke regio.

Conclusie

De SCOP-waarde is een essentiële maat voor het vergelijken van de efficiëntie van verschillende warmtepompmodellen. In tegenstelling tot de COP-waarde, die een theoretisch rendement aangeeft onder standaardomstandigheden, geeft de SCOP-waarde een realistisch beeld van het rendement van een warmtepomp in de praktijk. Deze waarde is beïnvloed door factoren zoals het klimaat in jouw regio, de benodigde cv-watertemperatuur, de efficiëntie van de warmtepomp zelf, en de mate van isolatie van de woning.

Om warmtepompen op basis van de SCOP-waarde te vergelijken, is het belangrijk om rekening te houden met jouw situatie. Dit betekent dat je niet alleen moet kijken naar de SCOP-waarde op het datablad, maar ook naar de cv-watertemperatuur en het klimaat in jouw regio. Een warmtepompinstallateur of adviseur kan je helpen bij het inschatten van de verwachte energiebesparing en het stroomverbruik.

In de praktijk is het kiezen van een warmtepomp op basis van de SCOP-waarde een betere keuze dan het kiezen op basis van de COP-waarde. Dit zorgt voor een eerlijke vergelijking tussen verschillende modellen en helpt bij het kiezen van de meest efficiënte warmtepomp voor jouw situatie.