Lucht-lucht warmtepomp: Voordelen, nadelen en ervaringen uit de praktijk

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Een lucht-lucht warmtepomp is in de afgelopen jaren een steeds populairdere keuze geworden bij eigenaren die op zoek zijn naar een duurzame en energiezuinige oplossing voor verwarming en eventueel ook koeling. Aangezien de aanschafkosten lager zijn dan bij andere warmtepompvarianten, zoals de lucht-water- of grondwarmtepomp, lijkt het een aantrekkelijke optie voor wie wil investeren in energiebesparing en milieuvoordeel.

Hoewel de technologie relatief eenvoudig is en de installatie sneller verloopt dan bij alternatieven, zijn er ook een aantal belangrijke nadelen die in overweging genomen moeten worden. In dit artikel bespreken we op basis van de beschikbare informatie de voordelen en nadelen van een lucht-lucht warmtepomp, inclusief praktische ervaringen uit de veldtoepassing. We geven een overzicht van de technische werking, de energie-efficiëntie, de installatie-eisen en de beperkingen in de wintermaanden.

Wat is een lucht-lucht warmtepomp?

Een lucht-lucht warmtepomp is een type warmtepomp die warmte uit de buitenlucht onttrekt en deze direct in de vorm van warme lucht naar binnen blast. Deze warmtepomp werkt op een vergelijkbare manier als een airco, maar in omgekeerde richting. In de winter haalt het de warmte uit de buitenlucht en blust deze in de woning, terwijl het in de zomer de warmte uit de binnenlucht opneemt en deze naar buiten blust, waardoor de ruimte gekoeld wordt.

De technologie maakt gebruik van een compressor, een verdamper en een condensor om de warmte-energie te overbrengen. Het koelmiddel in het systeem speelt een centrale rol bij het onttrekken en afgeven van warmte. De warmtecapaciteit van de pomp is afhankelijk van de buitentemperatuur en de isolatie van de woning.

Werking van een lucht-lucht warmtepomp

De werking van een lucht-lucht warmtepomp kan in drie stappen worden samengevat:

Warmte onttrekken uit de buitenlucht: De buitenunit van de warmtepomp trekt de koele lucht van buiten in en laat deze over de verdamper lopen. Hierbij wordt de warmte van de lucht overgedragen aan het koelmiddel in het systeem.
Compressie en verhitting van het koelmiddel: De warmte die is opgenomen, wordt door een compressor verder verhitter en wordt in een vloeistof- of gasvorm omgezet. Deze energie wordt vervolgens doorgegeven aan de binnenunit.
Warmte afgeven in de woning: De binnenunit blust de opgewarmde lucht in de woning, waardoor de ruimte verwarmd wordt.

Omdat de warmtepomp geen warm water produceert en niet op een bestaande verwarmingsinstallatie aangesloten kan worden, is het een autonome oplossing. Dit maakt het een aantrekkelijke keuze voor ruimtes waar geen bestaande verwarming aanwezig is, zoals bijvoorbeeld een vrijstaand atelier of een uitgebreide woonkamer.

Voordelen van een lucht-lucht warmtepomp

1. Verwarming en koeling in één systeem

Een lucht-lucht warmtepomp kan zowel verwarmen als koelen. In de zomer kan het overschakelen op koelmodus, wat extra comfort biedt. De koelcapaciteit is echter lager dan bij een gewone airco, maar het is voldoende om de temperatuur in een woning te verlagen, vooral in de lagere temperatuurgebieden.

2. Snelle en eenvoudige installatie

In vergelijking met andere warmtepompvarianten, zoals de lucht-water- of grondwarmtepomp, is de installatie van een lucht-lucht warmtepomp relatief eenvoudig en snel. Er is geen ingrijpende werkzaamheden nodig, zoals boring of aansluiting op een watercircuit. Dit maakt de oplossing geschikt voor woningen waar geen bestaande verwarmingsinstallatie is aangelegd.

3. Lagere aanschafkosten

De aanschafkosten van een lucht-lucht warmtepomp zijn lager dan bij andere warmtepompsoorten. Dit maakt het een aantrekkelijke optie voor eigenaren die op zoek zijn naar een kostenefficiënte manier om te investeren in energiezuinigheid. Volgens een aantal rapporten kan het tot € 450 besparen per jaar, afhankelijk van de isolatiegraad van de woning.

4. Energiezuinig en milieuvriendelijk

Omdat de warmtepomp warmte onttrekt uit de buitenlucht, verbruikt het minder elektriciteit dan traditionele verwarmingssystemen zoals een gascv-ketel. Dit zorgt voor een lagere CO₂-uitstoot en een positieve impact op het milieu.

5. Luchtverfrissing en verbetering van de luchtkwaliteit

Voor mensen met allergieën of astma is het een extra voordeel dat vele modellen van lucht-lucht warmtepompen uitgerust zijn met luchtfilters. Deze filters verwijderen stof, pollen en andere allergenen uit de lucht, wat het een gezondere keuze maakt in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen.

6. Voorziening voor meerdere ruimtes

Het is mogelijk om meerdere binnenunits aan te sluiten op één buitenunit. Zo kunnen meerdere ruimtes tegelijk verwarmd worden, wat het systeem geschikt maakt voor appartementen of woningen met losse ruimtes.

Nadelen van een lucht-lucht warmtepomp

Hoewel de voordelen aantrekkelijk zijn, zijn er ook een aantal nadelen die in overweging genomen moeten worden voordat men beslist om te investeren in een lucht-lucht warmtepomp.

1. Lager rendement dan andere warmtepompsoorten

Hoewel de warmtepomp duurzamer is dan een gascv-ketel, is het rendement lager dan bij een grond- of waterwarmtepomp. De JAZ-waarde (Jaarlijkse Aanwinst Coëfficiënt) van een lucht-lucht warmtepomp ligt rond de 3,5, wat aangeeft dat het minder efficiënt is in de wintermaanden. In slecht geïsoleerde woningen kan dit leiden tot hogere energieverbruikskosten.

2. Geen warm waterproductie

Een lucht-lucht warmtepomp produceert geen warm tapwater. Dit betekent dat men afhankelijk moet blijven van een aparte warmwateropwekker, zoals een elektrische boiler. Dit is een extra kostenpost en kan de energiebesparing tenietdoen.

3. Beperkte efficiëntie bij lage buitentemperaturen

Bij buitentemperaturen onder -10 °C kan de warmtepomp minder efficiënt werken, waardoor aanvullende verwarming nodig kan zijn. In regio's met extreme winters is een lucht-lucht warmtepomp daarom niet altijd de meest rendabele keuze.

4. Geen subsidie beschikbaar

In tegenstelling tot sommige andere warmtepompvarianten, zoals de lucht-water- of grondwarmtepomp, is er geen subsidie beschikbaar voor de aanschaf van een lucht-lucht warmtepomp. Dit maakt de investering financieel minder aantrekkelijk voor sommige eigenaren.

5. Geen aansluiting op bestaande verwarmingsinstallatie

Omdat een lucht-lucht warmtepomp niet op een bestaande verwarmingsinstallatie aangesloten kan worden, is het een stand-alone systeem. Dit maakt het een goede oplossing voor woningen zonder bestaande verwarming, maar minder geschikt voor woningen die al zijn uitgerust met een CV-installatie.

6. Rendement afhankelijk van de isolatie

Het rendement van een lucht-lucht warmtepomp hangt sterk af van de isolatiegraad van de woning. Bij slecht geïsoleerde woningen is het rendement lager en kan de warmtepomp niet optimaal werken. In dergelijke gevallen is het aan te raden om eerst verbeteringen aan te brengen in de isolatie van de woning voordat men een warmtepomp installeert.

7. Aanvullende verwarming nodig in koude maanden

In de wintermaanden kan de warmtepomp de benodigde warmte niet altijd leveren, vooral in zeer koude regio’s. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om aanvullende verwarming te gebruiken, zoals een elektrisch vuurtje of een extra warmtepomp. Dit kan de energiebesparing tenietdoen en leiden tot hogere elektriciteitsrekeningen.

Vergelijking met andere warmtepompsoorten

Om de keuze van een lucht-lucht warmtepomp beter in perspectief te plaatsen, is het nuttig om deze te vergelijken met andere soorten warmtepompen, zoals de lucht-water- en grondwarmtepomp.

Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de lucht en gebruikt deze om warm water op te wekken. Het warme water kan vervolgens gebruikt worden voor de verwarming van het huis via een CV-installatie. Dit type warmtepomp is geschikt voor woningen met een bestaande verwarmingsinstallatie.

Voordelen: - Kan aangesloten worden op een bestaande CV-installatie. - Produceert warm tapwater. - Goed geschikt voor woningen met slechte isolatie.

Nadelen: - Hoogere aanschafkosten. - Langere installatietermijn. - Meer onderhoud vereist.

Grondwarmtepomp

Een grondwarmtepomp haalt warmte uit de bodem en gebruikt deze voor de verwarming van het huis. Het systeem vereist boringen in de grond, wat de installatiekosten verhoogt. Het is echter een zeer efficiënt systeem, met een hoge JAZ-waarde.

Voordelen: - Zeer hoge energie-efficiëntie. - Langdurige levensduur. - Goed geschikt voor alle seizoenen.

Nadelen: - Hoogere aanschafkosten. - Aanvankelijke investering is groot. - Installatie vereist ingrijpende werkzaamheden.

Praktische ervaringen van eigenaren

Er zijn meerdere ervaringen beschreven van eigenaren die een lucht-lucht warmtepomp hebben geïnstalleerd. Deze ervaringen geven een goed beeld van de werking in de praktijk.

1. Energiebesparing en comfort

Vele eigenaren rapporteren dat ze aanzienlijk besparen op hun energierekening. Het is vooral in goed geïsoleerde woningen waar de warmtepomp optimaal werkt. De verwarming is snel en efficiënt, wat extra comfort biedt in de wintermaanden.

2. Problemen bij lage temperaturen

Een aantal eigenaren meldt dat de warmtepomp minder efficiënt werkt bij buitentemperaturen onder -10 °C. In dergelijke gevallen is aanvullende verwarming nodig, wat de energiebesparing kan verminderen.

3. Problemen met warm water

Aangezien een lucht-lucht warmtepomp geen warm water produceert, zijn eigenaren afhankelijk van een aparte boiler of waterverwarmer. Dit kan leiden tot extra kosten en onderhoud.

4. Koeloptie in de zomer

De koeloptie van de warmtepomp is een extra voordeel, vooral in regio's met warme zomers. De koelcapaciteit is echter lager dan bij een gewone airco, wat betekent dat het niet voldoende is voor woningen met hoge koelbehoeften.

Technische specificaties en keuzetips

Bij de aankoop van een lucht-lucht warmtepomp zijn er een aantal technische aspecten en keuzetips die in overweging genomen moeten worden.

1. Koudemiddel

Het koudemiddel speelt een centrale rol in de efficiëntie van de warmtepomp. Het is aan te raden om voor een koudemiddel met een lage klimaatimpact te kiezen. Natuurlijke koudemiddelen zoals propaan, isobutaan of CO₂ zijn een betere keuze dan fluorhoudende koudemiddelen.

2. Energielabel

Het energielabel van de warmtepomp geeft een indicatie van het energieverbruik per jaar. Het is aan te raden om voor een airco met een energielabel A+++ te kiezen, wat aangeeft dat het een lage energieverbruik heeft.

3. Aantal ruimtes en multi-split units

Als meerdere ruimtes verwarmd moeten worden, is het mogelijk om meerdere binnenunits aan te sluiten op één buitenunit. Dit is een kostenefficiënte oplossing voor appartementen of woningen met meerdere kamers.

Conclusie

Een lucht-lucht warmtepomp is een duurzame en energiezuinige oplossing voor de verwarming van een woning. Het biedt de mogelijkheid tot zowel verwarming als koeling, is eenvoudig te installeren en heeft lagere aanschafkosten dan andere warmtepompvarianten. De warmtepomp is vooral geschikt voor woningen met goede isolatie en geen bestaande verwarmingsinstallatie.

Er zijn echter ook een aantal nadelen waarmee rekening gehouden moet worden. Het rendement is lager dan bij een grond- of waterwarmtepomp, en het produceert geen warm tapwater. Daarnaast is het rendement afhankelijk van de buitentemperatuur en kan aanvullende verwarming nodig zijn in de wintermaanden.

Voor eigenaren die op zoek zijn naar een kostenefficiënte en milieuvriendelijke verwarmingssysteem, kan een lucht-lucht warmtepomp een goede keuze zijn. Het is echter belangrijk om de isolatiegraad van de woning te beoordelen en te overwegen of aanvullende maatregelen genomen moeten worden om de efficiëntie te verhogen.