Hybride en all-electric warmtepompen: oplossing of uitdaging voor netcongestie?

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige energietransitie speelt de warmtepomp een steeds belangrijkere rol in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Ze dragen bij aan het verminderen van CO₂-uitstoot, maar tegelijkertijd roept het gebruik van warmtepompen ook vragen op rondom de belasting van het elektriciteitsnet. Concreet: netcongestie. In dit artikel bespreken we hoe warmtepompen – zowel hybride als all-electric varianten – deze uitdagingen beïnvloeden, en wat de juiste keuzes zijn voor installateurs, eigenaren en woningcorporaties.

Wat is netcongestie?

Netcongestie verwijst naar situaties waarin het elektriciteitsnet niet in staat is om de vraag na te komen. Dit kan optreden op momenten van piekverbruik of – zoals in de huidige energietransitie – wanneer er sprake is van piekopwek van zon- en windenergie. De overgang van gasketels naar stroomverwarming zoals warmtepompen heeft geleid tot grotere stroomvraag, wat de belasting van het net verder kan verhogen. In de praktijk betekent dit dat elektriciteitsnetbeheerders extra investeringen moeten doen om het net aan te passen.

Warmtepompen en netcongestie: een oplossing of een uitdaging?

Volgens de whitepaper van Alklima / Mitsubishi Electric is het gebruik van een warmtepomp juist een oplossing voor netcongestie. De reden? Het elektrische vermogen dat nodig is voor een warmtepompsysteem is veel lager dan bijvoorbeeld een elektrische kookplaat of een laadpaal voor elektrische auto's. Daarnaast is de moderne warmtepomp stuurbaar, waardoor het verbruik gelijkmatiger verdeeld kan worden over de dag. Dit zorgt voor een geleidelijk verbruiksprofiel, wat gunstig is voor het elektriciteitsnet.

Een warmtepompsysteem met een boiler kan bijvoorbeeld tapwater opwarmen wanneer het elektriciteitsnet veel capaciteit heeft of wanneer de energieprijs laag is. Dit zorgt voor een flexibel gebruik van stroom, wat netbeheerders in staat stelt om de belasting beter te managen.

De whitepaper benadrukt ook dat het juiste kiezen van een warmtepompsysteem van groot belang is. Wanneer vakmanschap wordt ingezet bij de keuze en installatie, blijkt het systeem zelfs in extreme weersomstandigheden – zoals een buitentemperatuur van -10 graden Celsius – weinig vermogen te verbruiken. Hiermee kan het elektriciteitsnet effectiever worden benut.

Hybride warmtepompen: risico op piekbelasting

Hoewel hybride warmtepompen als tijdelijke oplossing in acht worden genomen, tonen ze ook beperkingen in termen van netcongestie. Alklima wijst erop dat hybride warmtepompen in veel gevallen juist scherpe pieken veroorzaken. Dit komt doordat deze systemen vaak op de buitentemperatuur worden gestuurd. Hierdoor schakelen warmtepompen in een wijk vaak gelijktijdig in, wat leidt tot een piekbelasting.

Volgens Alklima / Mitsubishi Electric is het daarom beter om voor een All-Electric Ready warmtepomp te kiezen, vooral als bouwkundige beperkingen of ruimtegebrek een hybride systeem nodig maken. All-Electric Ready warmtepompen bieden de mogelijkheid om in de toekomst volledig op elektriciteit te werken, bijvoorbeeld als de salderingsregeling verdwijnt. Dit zorgt voor een flexibele, langere termijnoplossing die goed aansluit bij de toekomstige energievisie.

Een klassiek hybride systeem – een cv-ketel in combinatie met een warmtepomp – biedt deze flexibiliteit niet. Het is dus een korte termijnoplossing die niet voorziet in de toekomstige ontwikkelingen rondom zonnestroom, opslag en thermisch bufferen.

All-Electric Ready: toekomstbestendig en flexibel

All-Electric Ready warmtepompen zijn ontworpen om in de toekomst volledig op elektriciteit te werken. Ze zijn ideaal voor situaties waarin een hybride systeem noodzakelijk is, maar waar flexibiliteit en duurzaamheid belangrijk zijn.

Een van de voordelen van deze systemen is dat ze thermisch kunnen bufferen. Dit betekent dat ze bijvoorbeeld warm tapwater opwarmen met eigen opgewekte zonnestroom, zodat deze energie niet aan het elektriciteitsnet wordt afgegeven. Dit is vooral gunstig op momenten van piekopwek van zon- en windenergie, die grotere belastingen veroorzaken dan piekvraag op koude dagen.

All-Electric Ready systemen kunnen bovendien overschakelen op aardgas bij piekbelasting op koude dagen, wat extra flexibiliteit biedt. In combinatie met zonnepanelen en een goed geïsoleerde woning vormen deze systemen een duurzame en toekomstbestendige oplossing.

Keuze van het juiste systeem: technische voorwaarden en testen

Het kiezen van het juiste warmtepompsysteem hangt af van verschillende factoren. Bij oudere woningen is het bijvoorbeeld vaak lastig in te schatten of het direct gasloos gemaakt kan worden. Daarvoor is er een eenvoudige test beschikbaar:

Zet de cv-ketel op een aanvoertemperatuur van maximaal 50 °C. Op deze manier kan worden bepaald of de woning geschikt is voor een warmtepomp zonder cv-ketel. Als het huis comfortabel is bij deze instelling, is een all-electric systeem mogelijk.

Bij de keuze van een warmtepomp is het ook belangrijk rekening te houden met de isolatie, gevelkwaliteit, en glaskwaliteit. Deze factoren bepalen het energieverbruik en het comfortniveau van het systeem.

Vakmanschap en systeemkeuze

Een correct gekozen en geïnstalleerd warmtepompsysteem is cruciaal voor het verminderen van netcongestie. Installateurs, adviseurs en projectontwikkelaars spelen daarbij een belangrijke rol. Het vereist technische kennis, werktuigbouwkundig inzicht en integraal ontwerpen. Ook is het belangrijk om technische specs te vertalen naar concrete klantwensen, zoals comfort, duurzaamheid en return on investment (ROI).

Mitsubishi Electric benadrukt dat het niet alleen gaat om het leveren van technische producten, maar ook om het meedenken vanuit de positie van de installateur of adviseur. Hierbij spelen training en opleiding een centrale rol. Via Skills by Alklima worden installateurs en adviseurs ondersteund bij het begrijpen en toepassen van de nieuwste technologieën.

Subsidies en stimuleringsregelingen

De overheid stimuleert het gebruik van warmtepompen om de energietransitie te versnellen. Er zijn diverse subsidies en stimuleringsregelingen beschikbaar, waaronder ook voor All-Electric Ready systemen. Daarnaast zijn er subsidies voor isolatie en zonnepanelen, die samen met een warmtepomp een optimale duurzame oplossing vormen.

De combinatie van zonnepanelen en een warmtepomp biedt bovendien extra voordelen voor het elektriciteitsnet. Het gebruik van eigen opgewekte zonnestroom voor het opwarmen van tapwater zorgt voor thermisch bufferen en vermindert de belasting op het elektriciteitsnet.

Samenwerking in de sector

De energietransitie vraagt niet alleen om technische innovaties, maar ook om samenwerking tussen verschillende partijen. Installateurs, woningcorporaties, overheden en kennisinstellingen spelen een rol in het ontwikkelen en implementeren van duurzame oplossingen.

Bijvoorbeeld, in Oost-Nederland is Pioneering actief in het verbinden van bedrijven, woningcorporaties, overheden en onderwijsinstellingen. Hierbij draagt het initiatief bij aan innovaties in de gebouwde omgeving en de economische kracht van de bouwsector.

Evenementen zoals de bijeenkomst Hybride warmtepompen: wetgeving en vraag/aanbod, organiseren kennisuitwisseling en het op de hoogte houden van nieuwe ontwikkelingen in de sector. Deze bijeenkomsten zijn gericht op installatieprofessionals en bieden inzicht in actuele vragen rond wetgeving, technische toepassingen en toekomstige oplossingen.

Conclusie

De keuze van een warmtepompsysteem – of hybride of all-electric – heeft directe gevolgen voor de belasting van het elektriciteitsnet. Terwijl hybride systemen risico’s op piekbelasting kunnen opleveren, bieden All-Electric Ready systemen meer flexibiliteit en toekomstbestendigheid. Door het juiste systeem te kiezen, ondersteund door vakmanschap en technische kennis, kan netcongestie worden verminderd.

Subsidies en stimuleringsregelingen maken het mogelijk om duurzame oplossingen te realiseren, en samenwerking in de sector is essentieel voor het slagen van de energietransitie. Met zonnepanelen, isolatie en een goed gekozen warmtepomp kan elke woning bijdragen aan een duurzame toekomst – zonder het elektriciteitsnet te overbelasten.