Airco met radiatoren en warmtepomp: Kansen en uitdagingen voor duurzame verwarming

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige context van energiebeleid en duurzame woningbouw, zijn warmtepompen en airco-systemen steeds meer in opkomst als duurzame alternatieven voor traditionele gasverwarming. In combinatie met radiatoren vormen deze systemen een aantrekkelijke oplossing voor het verwarmen en koelen van woningen. Dit artikel onderzoekt de technische mogelijkheden, efficiëntie, installatie-aspecten en kosteneffectiviteit van airco’s met radiatoren en warmtepompen, op basis van de meest relevante informatie uit betrouwbare bronnen.

Inleiding

Het combineren van airco’s met radiatoren en warmtepompen biedt een veelbelovende aanpak voor het duurzaam verwarmen en koelen van woningen. Deze systemen kunnen op elektriciteit werken en zijn vaak geschikt voor zowel het verhitten als het afkoelen van ruimtes, waardoor ze multifunctioneel zijn. Binnen dit kader zijn lucht-water warmtepompen en lucht-lucht warmtepompen twee populaire varianten, die kunnen worden aangesloten op bestaande radiatoren of vloerverwarming.

Het artikel richt zich op de technische werking, de installatievoorwaarden en de energie-efficiëntie van deze systemen, evenals de voor- en nadelen in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen. Daarnaast wordt ingegaan op de vraag of het zinvol is om een airco te combineren met een warmtepomp of een verwarmingsinstallatie met radiatoren. Het doel is om homeowners en professionele renovateurs een duidelijk overzicht te geven over de haalbaarheid en de voordelen van deze technologie in de Nederlandse context.

Wat is een warmtepomp met radiatoren?

Een warmtepomp met radiatoren is een systeem dat elektriciteit gebruikt om warmte uit de buitenlucht, grond of water te halen en deze via radiatoren of vloerverwarming in de woning te verspreiden. Het meest voorkomende type is de lucht-water warmtepomp, die lucht als bron gebruikt en water als transportmedium. Dit water kan vervolgens worden aangeboden aan bestaande radiatoren of vloerverwarming, waardoor oude verwarmingsinstallaties vaak nog bruikbaar zijn zonder volledig te worden vervangen.

Werking van een lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp werkt door warmte uit de buitenlucht te recupereren met behulp van een externe unit. Deze warmte wordt overgedragen aan een koelmiddel, dat vervolgens in een warmtewisselaar warm water produceert. Dit warm water wordt door leidingen naar de binnenunits geleid, waar het wordt gebruikt voor het verwarmen van radiatoren of vloerverwarming. Een belangrijk voordeel van deze technologie is dat het een hoge COP (Coefficient of Performance) kan behalen, wat betekent dat het relatief weinig elektriciteit verbruikt om veel warmte te leveren.

Efficiëntie en energieverbruik

Lucht-water warmtepompen worden vaak geëvalueerd op basis van hun COP, die aangeeft hoeveel warmte het systeem levert per eenheid elektriciteit. Een COP van 5 betekent bijvoorbeeld dat er 5 kJ aan warmte gegenereerd wordt voor elk kJ aan elektriciteit dat wordt gebruikt. Deze hoge efficiëntie maakt warmtepompen aantrekkelijk voor huishoudens die hun energiekosten willen verlagen en hun CO₂-voetafdruk willen verminderen.

Installatie en woninggeschiktheid

De haalbaarheid van een warmtepomp met radiatoren hangt sterk af van de huidige infrastructuur van de woning. Belangrijke factoren zijn:

Of de woning al vloerverwarming of lage-temperatuur radiatoren heeft.
De aanwezigheid van een ventilatiesysteem.
De beschikbare ruimte voor binnen- en buitenunits.
De isolatiegraad van het huis.

In oudere huizen met traditionele radiatoren en weinig isolatie kan een aanpassing van de verwarmingsinstallatie nodig zijn om optimaal te profiteren van een warmtepomp. In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om de radiatoren te vervangen door lage-temperatuur radiatoren, die beter aansluiten bij de werking van een warmtepomp. Ook moet rekening worden gehouden met de aanwezigheid van voldoende oppervlak voor warmteafgifte, aangezien warmtepompen lager temperatuurverschil nodig hebben dan traditionele verwarmingsbronnen.

Daarnaast is het afstemmen van het systeem op dag- en nachtinstellingen, met slimme thermostaten, cruciaal voor comfort en efficiëntie. Het is aan te raden om een gedetailleerde woningcheck te laten uitvoeren door een erkende installateur, zodat een passende oplossing kan worden gekozen op basis van de huidige situatie van het huis.

Airco’s en hun rol bij verwarming en koeling

Een airco is een systeem dat warmte uit de binnenruimte verwijdert en deze afgeeft aan de buitenlucht. De meeste airco’s werken op basis van een lucht-lucht warmtepomp, waarbij warmte uit de buitenlucht wordt gehaald en in de binnenruimte wordt verspreid. Deze systemen zijn multifunctioneel: ze kunnen zowel verwarmen als afkoelen.

Voordelen van een airco

Snelle reactie op temperatuurwisselingen: Een airco kan in korte tijd de temperatuur van een ruimte verhogen of verlagen, wat in sommige situaties efficiënter is dan warmtepompen.
Flexibiliteit in ruimtegebruik: Een airco kan per kamer worden gecontroleerd, waardoor het mogelijk is om alleen specifieke zones te verwarmen of te koelen.
Laag energieverbruik bij koele buitentemperaturen: Bij lagere buitentemperaturen werken airco’s efficiënter, omdat er meer warmte beschikbaar is om te recupereren.

Nadelen van een airco

Minder geschikt als hoofdverwarming: In Nederland is een airco met verwarmingsfunctie in de meeste gevallen niet geschikt als hoofdverwarming, omdat de efficiëntie sterk afneemt bij lage buitentemperaturen. Een airco verwarmt alleen de ruimte waarin de binnenunit hangt, wat betekent dat meerdere units nodig zijn voor een heel huis.
Lagere COP dan warmtepompen: Airco’s hebben doorgaans een lagere COP dan lucht-water warmtepompen, wat betekent dat ze minder efficiënt zijn in termen van energiegebruik.
Minder geschikt voor woningen met radiatoren: Een airco werkt met lucht als transportmedium en is daarom meestal niet geschikt voor het verwarmen van radiatoren of vloerverwarming, tenzij het via een lucht-water systeem wordt gedaan.

Warmtepomp versus airco: een vergelijking

Energieverbruik

Een warmtepomp verbruikt in de regel meer stroom dan een airco, omdat een warmtepomp een heel huis van warmte en vaak ook van warm water voorziet, terwijl een airco meestal alleen één of enkele ruimtes verwarmt of koelt. Een lucht-water warmtepomp die is aangesloten op vloerverwarming of radiatoren werkt continu om een constante temperatuur te behouden, terwijl een airco vooral efficiënt is voor snelle verwarming of koeling van specifieke kamers.

Efficiëntie in verwarming

Een warmtepomp is meestal minder goed in koelen dan een airconditioning. Een lucht-water warmtepomp kan via de vloerverwarming koelen. Hierbij wordt het water in de leidingen licht gekoeld, wat zorgt voor passieve koeling. Dit werkt minder snel en krachtig dan een airco, die direct koude lucht blaast. Bovendien kan een airco met verschillende standen zeer comfortabel koelen.

Kosteneffectiviteit

Het combineren van een airco met een warmtepomp is in veel gevallen niet aantrekkelijk, omdat beide systemen verschillende functies vervullen en vaak overlappen in hun capaciteiten. Een warmtepomp kan in de juiste opstelling zowel verwarmen als koelen, waardoor het de rol van een airco (deels) kan overnemen. Bovendien biedt een warmtepomp de extra mogelijkheid om warm tapwater te leveren, iets wat een airco niet kan. Daarom is het meestal efficiënter en kosteneffectiever om voor één van de twee systemen te kiezen.

Slimme combinaties en technische oplossingen

Een warmtepomp die tevens als airco fungeert, haalt warmte uit de binnenruimte en geeft die af aan de buitenlucht (of andersom bij koelen). In de praktijk draait het vaak om een lucht-water of water-water systeem, soms gecombineerd in een wand- of plafondcon/duct-systeem. De koelfunctie gebeurt doorgaans via dezelfde koelvloeistofkringloop die ook de verwarming aandrijft, waardoor je op warme dagen efficiënter en stiller temperatursnel kunt regelen.

Belangrijk is de soort aansluiting: een split- of monoblock-setup, ductless wandunits of een geïntegreerd systeem met vloerverwarming. Voor een woning met radiatoren kan een water-water of gebalanceerde luchtwarmtepomp gunstig zijn, terwijl een lucht-lucht systeem extra flexibiliteit biedt voor ruimtes met beperkte opstelruimte.

Een kritisch gespreksonderwerp is het verschil tussen ‘warmtepomp en airco’ in één toestel en het gebruik van aparte units; in de praktijk zijn de kosten en de onderhoudsfrequentie vervolgens ook gerelateerd aan de gekozen variant. Houd rekening met isolatie, ventilatie en interieurplanning; dit bepaalt hoe efficiënt de combinatie werkt en of koeling daadwerkelijk comfortabel aanvoelt zonder condensatie of tocht.

Voor- en nadelen van airco’s met warmtepompen

Voordelen

Multifunctioneel: Een airco met warmtepomp kan zowel verwarmen als afkoelen.
Duurzaam: Omdat airco’s en warmtepompen op elektriciteit werken, zijn ze milieuvriendelijker dan gasverwarming.
Efficiëntie: Een lucht-lucht warmtepomp kan snel reageren op temperatuurveranderingen en is daardoor geschikt voor het snelle verwarmen of afkoelen van ruimtes.
Flexibiliteit: Een split-systeem maakt het mogelijk om meerdere ruimtes apart te reguleren.
Gebruik van zonnepanelen: Een airco kan worden aangesloten op zonnepanelen, waardoor het energieverbruik verduurzaam is.

Nadelen

Minder geschikt als hoofdverwarming: Airco’s zijn in Nederland vaak niet geschikt als hoofdverwarming, vooral niet bij lage buitentemperaturen.
Lagere efficiëntie in koude weersomstandigheden: De efficiëntie van airco’s neemt af bij lage buitentemperaturen, waardoor het minder geschikt is voor winterverwarming.
Geen aansluiting op radiatoren of vloerverwarming: Een airco werkt met lucht als transportmedium en is daarom meestal niet geschikt voor het verwarmen van radiatoren of vloerverwarming, tenzij het via een lucht-water systeem wordt gedaan.
Meerdere units nodig: Voor het verwarmen van een heel huis zijn meerdere units nodig, wat de kosten en het onderhoud verhoogt.
Geen productie van warm tapwater: Een airco kan geen warm tapwater leveren, wat een extra voordeel is van een warmtepomp.

Slimme thermostaten en automatisering

De efficiëntie van een airco of warmtepomp kan worden verbeterd door het gebruik van slimme thermostaten. Deze thermostaten kunnen automatisch de temperatuur reguleren op basis van tijdstippen, weersvoorspellingen en inwendige sensoren. Ze kunnen ook worden aangesloten op een slim energienetwerk, waardoor het energieverbruik kan worden afgestemd op momenten waarop de prijs van elektriciteit laag is of waarop zonnestroom beschikbaar is.

Een slimme thermostaat zorgt niet alleen voor comfort, maar ook voor energiebesparing. Daarnaast maakt het systeem het mogelijk om op afstand te reguleren en te beheren, wat handig is voor mensen die vaak vanaf afstand hun huishouden willen controleren.

Kwaliteit en onderhoud

Het kiezen van een kwalitatief hoogwaardige warmtepomp of airco is belangrijk voor de levensduur en efficiëntie van het systeem. Een warmtepomp met een COP-coëfficiënt van meer dan 5 en een efficiëntieklasse A+++ is een sterke keuze, omdat dit betekent dat het systeem weinig energie verbruikt en veel warmte kan leveren. Ook is het belangrijk dat het systeem een laag geluidsniveau heeft, zodat het niet stoort in de woning.

Bij de installatie is het verstandig om te kiezen voor een erkende installateur, die ervaring heeft met het plaatsen van warmtepompen en airco’s. Een professionele installateur zorgt voor een correcte aansluiting op het elektriciteitsnet, een goed afgestemde regeling en een langdurige levensduur van het systeem.

Onderhoud is een essentieel onderdeel van de levenscyclus van een warmtepomp of airco. Regelmatig reinigen van de filters, het controleren van de koelmiddelkringloop en het inspecteren van de buiten- en binnenunits zijn belangrijke stappen om de efficiëntie en levensduur van het systeem te verlengen. Een onderhoudscontract bij een erkende installateur is aan te raden, omdat dit kan zorgen voor een snelle reactie op eventuele storingen en een betere garantie.

Impact op woningwaarde

Een woning met een airco of warmtepomp kan in waarde stijgen, vooral als het systeem energiezuinig is en bijdraagt aan een beter energielabel. In Nederland is er een duidelijke trend naar duurzame woningen, waardoor woningen met duurzame verwarmingsopties vaak een hogere waarde hebben dan woningen met traditionele gasverwarming. Echter, een airco kan niet dezelfde waardevermeerdering opleveren als een volwaardige warmtepomp, zoals een lucht-water systeem.

Conclusie

Airco’s en warmtepompen met radiatoren vormen een veelbelovende aanpak voor het duurzaam verwarmen en koelen van woningen. Ze bieden efficiëntie, flexibiliteit en een lagere CO₂-voetafdruk in vergelijking met traditionele gasverwarming. Echter, de keuze tussen een airco en een warmtepomp hangt af van de specifieke omstandigheden van de woning, zoals de isolatie, de beschikbare ruimte en de verwarmingsinstallatie. Een lucht-water warmtepomp is vaak de meest efficiënte en kosteneffectieve oplossing voor huizen met radiatoren of vloerverwarming, terwijl een lucht-lucht warmtepomp beter geschikt is voor ruimtes met beperkte opstelruimte.

Het combineren van een airco met een warmtepomp is in veel gevallen niet aantrekkelijk, omdat beide systemen overlappen in hun functies. Het is meestal efficiënter om voor één systeem te kiezen dat zowel verwarmt als koelt. Bij de installatie is het verstandig om te kiezen voor een erkende installateur en een kwalitatief hoogwaardige warmtepomp of airco. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met het onderhoud en de automatisering van het systeem om de efficiëntie en levensduur te maximaliseren.