Airco als warmtepomp: Zwedse innovatie en efficiënte verwarming voor woningen

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De opkomst van warmtepompen en het gebruik van airco’s als lucht-lucht warmtepompen bieden woningeigenaren en professionals in de bouw en renovatie briljante alternatieven voor traditionele verwarmingssystemen. In dit artikel wordt een diepgaand overzicht gegeven van de mogelijkheden van airconditioning als verwarmingssysteem, het gebruik van Zweedse warmtepompmerken in Nederland, de technische werking van warmtepompen uit airco’s en de voordelen en voorwaarden voor installatie.

Inleiding: De ommekeer van airco’s

Traditioneel gezien dient een airconditioningssysteem om ruimtes te koelen. Tegenwoordig zijn moderne airco-systemen echter in staat om zowel te koelen als te verwarmen. Deze dualiteit maakt gebruik van de technologie van een lucht-lucht warmtepomp, die warmte uit de buitenlucht onttrekt en deze in de woonruimte verspreidt. De technische mogelijkheid van airco’s om te verwarmen is niet alleen een comfortfactor, maar ook een economische en milieuvriendelijke oplossing.

In de zoektocht naar alternatieve verwarmingssystemen, die minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, vinden we in Zweden een rijke markt van warmtepompfabrikanten die inmiddels ook hun producten in Nederland introduceren. Deze technologieën worden steeds efficiënter, en hun toepassing binnen de woningbouw en renovatiebreed.

Airco als lucht-lucht warmtepomp

Werking van een airco in verwarmingsmodus

Een airconditioningssysteem dat verwarmingsfunctie heeft, draait op het principe van een lucht-lucht warmtepomp. In de wintermaanden keert het systeem de koelingsrichting om: in plaats van warmte uit de binnenlucht weg te voeren, trekt het warmte uit de buitenlucht en brengt deze in de woonruimte. Deze technologie is energiezuinig en biedt een efficiëntere verwarming in vergelijking met een gasgestookte cv-ketel.

Zoals gemeld in de bronnen, kan een lucht-lucht warmtepomp tot 6 kWh warmte opwekken uit slechts 1 kWh elektriciteit. Dit betekent dat de energiekosten aanzienlijk lager zijn dan bij fossiele verwarmingssystemen. Bij lage buitentemperaturen blijft de verwarmingsefficiëntie behouden. Veel modellen van Daikin, bijvoorbeeld, blijven functioneel tot -25 °C.

Voordelen van verwarming met airco

Energiezuinig: Modernere airco-systemen zijn ongeveer 30% energiezuiniger dan ouderwetse gasverwarming.
Flexibiliteit: Verwarming en koeling in één systeem, ideaal voor ruimtes waar variatie in klimaatverwachting nodig is.
Goede luchtkwaliteit: Veel systemen, zoals die van Daikin, bieden ook een functie voor luchtverversing en reiniging.
Lage emissies: Geen verbrandingsproducten, dus geen CO₂ of NOₓ-uitstoot.
Geen gasaansluiting nodig: Ideaal in situaties waar de gasaansluiting wordt weggehaald of waar elektriciteit de enige optie is.

Nadelen en beperkingen

Buitenunit vereist: Net als bij een warmtepomp is er een buitenunit nodig, wat ruimtelijk en visueel een beperking kan vormen.
Installatie vereist: Niet iedereen kan dit zelf doen. De installatie van koeltechnische onderdelen moet door een monteur met F-gassen certificaat gebeuren.
Energieafhankelijkheid: Bij elektriciteitsuitval is het systeem niet in werking, in tegenstelling tot een gasgestookte cv-ketel.

Zweedse warmtepompinnovatie in Nederland

ES warmtepompen: Een nieuwe speler op de markt

Het Zweedse warmtepompmerk ES (Energy Save) is op komst in Nederland via Total-ID, een samenwerkingsverband van installateurs, architecten en bouwbedrijven. De warmtepompen zijn aangepast aan de Beneluxmarkt en beschikbaar in verschillende uitvoeringen:

Split-uitvoering: Bestaande uit een binnen- en buitenunit, ideaal voor renovatieprojecten.
Monoblock (AWH): Alles in één buitenunit, geschikt voor bestaande woningen.
Tower-uitvoering: Inclusief ingebouwd tapwatervat van 250 liter, ideaal voor nieuwbouwprojecten.

Deze warmtepompen zijn beschikbaar in vermogens van 6 tot 20 kW en werken met koudemiddel R410a, een milieuvriendelijke keuze. De monoblock-uitvoering kan zonder F-gassen certificaat worden aangesloten, wat de installatie voor sommige gebruikers eenvoudiger maakt.

ES warmtepompen zijn volgens de fabrikant in staat om woningen tot 55 °C te verwarmen, zelfs bij vorst tot -26 °C. Dit maakt ze geschikt voor alle klimaatzones in Nederland, inclusief de koude regio’s.

Andere Zweedse merken op de Nederlandse markt

Naast ES zijn er andere gerenommeerde Zweedse merken actief in de warmtepompmarkt in Nederland:

CTC: Bekend voor lucht-water en geothermische warmtepompen, met eenvoudige bediening en hoogwaardige technologie.
NIBE: Een marktleider met 40 jaar ervaring, producten voor alle woonomstandigheden, van hybride tot all-electric systemen.
Thermia: Innovatieve oplossingen, inclusief geothermische warmtepompen sinds 1973.

Deze merken zijn gekend om hun efficiëntie, betrouwbaarheid en aandacht voor design, wat hen gunstig positioneert in de groeiende markt voor warmtepompen in Nederland.

Technische werking van warmtepompen uit airco’s

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp gebruikt het principe van thermodynamica om warmte uit de omgeving te onttrekken. Dit gebeurt met behulp van een koudemiddel, zoals freon of R410a. In de koele buitentemperatuur is er nog steeds warmte aanwezig, die door het systeem kan worden opgezogen en in de woonruimte afgestaan.

De cyclus bestaat uit drie stappen:

Opgasfase: Het koudemiddel verdampt bij lage druk en temperatuur, waardoor het warmte uit de buitenlucht opneemt.
Compressie: Het koudemiddel wordt gecomprimeerd, wat leidt tot een toename van druk en temperatuur.
Condensatie: Het hete koudemiddel condenseert in de binnenunit, waarbij warmte wordt afgegeven aan de woonruimte.

Airconditioning en warmtepomp – dezelfde technologie

Een airconditioningssysteem dat verwarmingsfunctie heeft, werkt volgens hetzelfde principe als een warmtepomp. De enige verschilfactor is de richting van de warmte-afvoer. In koelmodus wordt warmte uit de woonruimte afgevoerd naar buiten; in verwarmingsmodus gebeurt het omgekeerde.

De efficiëntie van deze systemen hangt af van de kwaliteit van de compressor, het koudemiddel en de isolatie van de leidingen. Moderne systemen zoals Daikin Perfera of ES warmtepompen zijn ontworpen voor optimale efficiëntie, zelfs bij lage buitentemperaturen.

Installatie en aansluiting: Wanneer mag je dit doen?

Eigen installatie: Wat is toegestaan?

Hoewel het mogelijk is om de binnen- en buitenunit zelf te monteren en de stroomkabel aan te sluiten, zijn er duidelijke beperkingen. De installatie van koeltechnische onderdelen – zoals het solderen van leidingen en het werken met koudemiddel – mag alleen door een erkende monteur met F-gassen certificaat worden uitgevoerd.

De reden hiervoor is veiligheid en naleving van de milieu- en energienormen. F-gassen zijn broeikasgassen die in verkeerde handen gevaarlijk of schadelijk kunnen zijn voor het milieu. Daarom is een correcte aansluiting en afvoer van deze gassen essentieel.

Kies voor een erkende monteur

Een professionele installatie zorgt voor:

Veiligheid: Vermeden van lekken of explosies.
Efficiëntie: Optimaal gebruik van het systeem.
Garantie: Veel merken bieden garantie alleen bij professionele installatie.
Compliance: Voldoening aan bouw- en energienormen.

Daarom wordt aangeraden om een erkende monteur te kiezen, vooral bij complexere systemen zoals ES warmtepompen of geavanceerde Daikin-modellen.

Toepassing in woningbouw en renovatie

Nieuwbouw versus renovatie

In nieuwbouwprojecten zijn warmtepompen en airco’s als verwarmingssystemen ideaal. Ze passen goed in een all-electric concept en voldoen aan de steeds strengere energienormen. Vooral bij nieuwbouw is het mogelijk om het systeem vanaf het begin in te bouwen, wat het efficiënter en goedkoper maakt.

Bij renovatie is het iets ingewikkelder. De bestaande installatie moet vaak worden aangepast, bijvoorbeeld door de verwarmingsaftap te verlagen of een hybride systeem in te zetten (bijvoorbeeld in combinatie met een HR-ketel). De monoblock-uitvoering van ES warmtepompen is hierbij een interessante optie, omdat deze niet vereist dat het koudemiddel binnen wordt gelegd.

Koele zones en warme zones

Een voordeel van warmtepompen en airco-systemen is dat ze flexibel zijn. In woningen met verschillende klimaatzones – zoals een warme woonkamer en een koele slaapkamer – is het mogelijk om afzonderlijke systemen in te zetten. Dit zorgt voor comfort en energiebesparing.

Kosten en rendement

Investering versus terugverdientijd

De investering in een airco of warmtepomp is aanzienlijk hoger dan bij een traditionele cv-ketel. Echter, door de lage energiekosten en eventuele subsidies (zoals die van het Energiebesparingstoeslag), is de terugverdientijd vaak kort. Voorbeelden:

Airco Daikin Perfera: Investering van ongeveer €3.500 tot €7.000, afhankelijk van vermogen en uitvoering.
ES warmtepomp monoblock: Vanaf €4.500 voor de 6 kW-uitvoering.

De terugverdientijd ligt tussen de 5 en 10 jaar, afhankelijk van het gasgebruik dat wordt bespaard en de stookuren per jaar.

Onderhoud en levensduur

Moderne warmtepompen en airco-systemen hebben een levensduur van 15 tot 20 jaar. Het onderhoud is relatief eenvoudig en beperkt zich meestal tot het controleren van leidingen, de buitenunit en het koudemiddel. De garantievariaties van merken zoals ES, Daikin of NIBE zijn meestal tussen 5 en 10 jaar.

Conclusie

Airco-systemen die als lucht-lucht warmtepompen werken, bieden woningeigenaren en professionals een duurzame, efficiënte en comfortabele oplossing voor verwarming. De technologie is nu sterk ontwikkeld, met Zweedse merken zoals ES, CTC en NIBE die zich goed positioneren op de Nederlandse markt. Deze systemen zijn geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten en voldoen aan de steeds strengere energienormen.

De installatie is echter geen DIY-project. Het vereist een erkende monteur met F-gassen certificaat om veilig en efficiënt uitgevoerd te worden. De investering is hoog, maar de energiebesparing en milieuvriendelijkheid maken deze systemen een aantrekkelijke optie in de huidige bouw- en renovatiemarkt.