Airco ombouwen tot warmtepomp: Uitleg, voordelen en aandachtspunten

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame verwarmingssystemen is in volle gang. Een steeds populaire oplossing is het ombouwen van een airconditioningssysteem tot een warmtepomp. Deze techniek biedt een duurzame en energiezuinige manier om woningen te verwarmen. In deze gids wordt de werking, voordelen en belangrijke overwegingen van het ombouwen van een airco tot warmtepomp besproken, op basis van de beschikbare informatie.

Hoe werkt een airco als warmtepomp?

Een airconditioningssysteem bestaat doorgaans uit twee onderdelen: een binnenunit en een buitenunit. Bij normaal gebruik verwijdert de airco warmte uit de binnenruimte en brengt deze naar buiten, waardoor de kamer koeler wordt. Deze proces wordt omgekeerd wanneer de airco gebruikt wordt als warmtepomp. In dat geval wordt warmte uit de buitenlucht geëxtraheerd en in de woning gebracht, waardoor de temperatuur stijgt.

Deze omkeer wordt mogelijk gemaakt door een zogenaamde warmtepompfunctie. Dit betekent dat het systeem in staat is om zowel te koelen als te verwarmen. Voor deze functie is het echter belangrijk dat het systeem goed is afgesteld en eventueel aangepast is aan de verwarmingsbehoeften van de woning.

De efficiëntie van een airco als warmtepomp wordt gemeten aan de hand van COP-waarden (Coefficient of Performance) en SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). COP-waarden van moderne lucht-water warmtepompen liggen meestal tussen de 3 en 5, afhankelijk van de buitentemperatuur, systeemafstemming en isolatie van de woning.

Voordelen van een airco als hoofdverwarming

Het gebruik van een airconditioningsysteem als hoofdverwarming biedt meerdere voordelen. Zo is het energiezuiniger dan conventionele verwarmingssystemen, aangezien het op elektriciteit werkt in plaats van op gas. Dit maakt het een aantrekkelijke optie voor huiseigenaren die hun energieverbruik en CO₂-uitstoot willen verlagen.

Daarnaast is het gebruik van airco’s als hoofdverwarming zeer geschikt voor zoneverwarming. Door meerdere binnenunits te installeren, kunnen verschillende ruimtes afzonderlijk worden verwarmd of gekoeld, afhankelijk van de behoefte. Dit resulteert in hogere comfortniveaus en mogelijker energiebesparing.

Een andere voordeel is de mogelijkheid tot snelle verwarming. In tegenstelling tot radiatoren of vloerverwarming, die soms tijd nodig hebben om op temperatuur te komen, werkt een airconditioningsysteem direct en kan het ruimtes snel opwarmen.

Beperkingen en aandachtspunten bij het ombouwen van airco’s

Hoewel het gebruik van airco’s als hoofdverwarming voordelen biedt, zijn er ook beperkingen en aandachtspunten die moeten worden overwogen.

Efficiëntie bij koud weer

Een van de belangrijkste beperkingen van het gebruik van een airco als hoofdverwarming is dat de efficiëntie kan afnemen bij zeer lage buitentemperaturen. Warmtepompen halen immers warmte uit de buitenlucht, en bij koud weer is er minder warmte beschikbaar om naar binnen te brengen.

In Nederland is het echter zeldzaam dat de buitentemperatuur lager dan -25°C is, en moderne airco’s zijn vaak ontworpen om te werken op temperatuur tot -25°C. Toch kan het zinvol zijn om aanvullende verwarmingsbronnen te overwegen voor de koudste dagen van het jaar.

Installatiekosten

De initiële kosten voor het ombouwen van een airconditioningsysteem tot een warmtepomp kunnen aanzienlijk zijn. Dit geldt vooral voor systemen die niet oorspronkelijk zijn ontworpen als verwarmingssysteem. De kosten hangen af van het type systeem, de grootte van de woning en de vereisten voor de elektrische aansluiting.

Het is belangrijk om deze kosten af te wegen tegen de verwachte energiebesparingen en andere voordelen. In sommige gevallen kan het investeren in een warmtepomp op de lange termijn toch winstgevend zijn, vooral als er subsidies beschikbaar zijn.

Onderhoud en service

Net als bij elk HVAC-systeem is regelmatig onderhoud en service essentieel om ervoor te zorgen dat een airco als hoofdverwarming optimaal blijft functioneren. Filters moeten regelmatig worden vervangen, en het systeem moet worden gecontroleerd op eventuele storingen of lekkages.

Het is daarom aan te raden om regelmatig een onderhoudscontract af te sluiten met een erkende installateur. Dit zorgt voor langdurige efficiëntie en betrouwbaarheid van het systeem.

Ombouwproces: Wat zijn de stappen?

Het ombouwen van een airco tot warmtepomp vereist meer dan alleen het omdraaien van de koelcyclus. Het is een proces dat moet worden uitgevoerd door een ervaren installateur en eventueel aangepast aan de specifieke behoeften van de woning.

1. Inventariseer de woning

Voordat er sprake kan zijn van een ombouw, is het belangrijk om een grondig inventarisering van de woning te maken. Dit omvat het isolatieniveau, de vloer- en wandopbouw, en de huidige verwarmingsinstallatie. Deze informatie helpt om de warmtebehoefte van de woning te bepalen en een geschikte airco te kiezen.

2. Warmteverliesberekening

Op basis van de inventarisatie moet een erkende installateur een warmteverliesberekening uitvoeren. Deze berekening geeft aan hoeveel warmte het systeem moet leveren om de woning comfortabel te houden. Op basis hiervan kan de juiste capaciteit van de airco worden bepaald.

3. Offertevergelijking

Het is verstandig om offertes aan te vragen bij minstens drie aanbieders. Zo is het mogelijk om de installatie- en onderhoudskosten te vergelijken, evenals eventuele subsidieopties.

4. Subsidie en fiscale opties

Er zijn meerdere subsidies beschikbaar voor het ombouwen van airco’s tot warmtepompen, zoals de ISDE-subsidie. Het is belangrijk om hierover te informeren en te kijken of je aanspraak kan maken op deze voordelen.

Daarnaast zijn er fiscale opties, zoals het aanschaffen van een warmtepomp via een energie-efficiëntieprestatiecontract of een energie-efficiëntieinvestering.

5. Plan de installatie

De installatie moet zo worden gepland dat de woning zo min mogelijk wordt beïnvloed. Dit betekent dat bestaande systemen zorgvuldig worden afgebroken en dat de installatie van de airco efficiënt wordt ingevoegd in het bestaande verwarmingssysteem.

6. Prestatiecontract

Het is aan te raden om een prestatiecontract af te sluiten met duidelijke meetbare doelen. Denk aan verwachte energiereducties, COP-waarden en terugverdientijd. Dit zorgt voor transparantie en garandeert dat het systeem voldoet aan de verwachtingen.

7. Testfase

Na de installatie is het verstandig om een testfase in te zetten. Dit betekent dat het systeem gedurende een bepaalde periode wordt gecontroleerd en eventueel afgesteld op basis van de prestaties. Zo kan worden gegarandeerd dat het systeem optimaal functioneert.

Kiezen voor een hybride oplossing

In sommige gevallen is het verstandig om voor een hybride aanpak te kiezen. Dit betekent dat de airco samenwerkt met een bestaande cv-ketel of andere verwarmingsbronnen. Op deze manier is er extra zekerheid tijdens de koudste dagen van het jaar.

Ombouw door een professional: Waarom is dat belangrijk?

Het ombouwen van airco’s tot warmtepompen is geen project dat je zelf kunt uitvoeren. Het vereist kennis van elektriciteit, thermodynamica en HVAC-systeemtechniek. Daarnaast moet het systeem correct worden afgesteld en geïntegreerd in het bestaande verwarmingssysteem.

Het is daarom aan te raden om dit werk aan een erkende installateur over te laten. Er zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in het ombouwen van airco’s tot warmtepompen, en die ook de installatie en integratie van het systeem kunnen verzorgen. Dit zorgt voor een betrouwbare en veilige uitvoering van het project.

Samenvatting

Het ombouwen van een airco tot warmtepomp biedt een duurzame en energiezuinige manier om een woning te verwarmen. Het systeem kan zowel te koelen als te verwarmen, en is geschikt voor zoneverwarming. Het ombouwproces vereist echter een grondige voorbereiding, een warmteverliesberekening en de hulp van een ervaren installateur.

Hoewel er voordelen zijn, zijn er ook beperkingen, zoals de efficiëntie bij koud weer en de installatiekosten. Het is daarom belangrijk om deze factoren goed in overweging te nemen bij het overwegen van een airco als hoofdverwarming.

Een hybride aanpak of het gebruik van aanvullende verwarmingsbronnen kan in sommige gevallen het meest logische keuze zijn. In ieder geval is het verstandig om een adviesgesprek te hebben met een erkende installateur, zodat je een duidelijk beeld krijgt van welk systeem het beste bij jouw woning past.

Conclusie

Het ombouwen van een airconditioningsysteem tot een warmtepomp is een interessante en duurzame optie voor huiseigenaren die hun verwarmingssysteem willen upgraden. Het biedt energiezuinigheid, comfort en flexibiliteit, maar vereist wel een zorgvuldige aanpak en de hulp van professionals. Door de juiste stappen te volgen en de juiste keuzes te maken, kan een airco als hoofdverwarming een betrouwbare en efficiënte oplossing zijn voor de komende jaren.