Tegelvloeren en warmtepompen: een efficiënte combinatie voor energiezuinig wonen

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige tijd van energietransitie en duurzame woningbouw wordt het gebruik van warmtepompen steeds belangrijker. Deze systemen bieden een efficiënte manier om woningen te verwarmen en te koelen, waarbij ze aanzienlijk minder CO₂ uitstoten dan traditionele CV-systemen. Echter, het rendement van een warmtepomp wordt beïnvloed door diverse factoren, waaronder de keuze van vloerbedekking. Uit recent onderzoek blijkt dat tegels op vloerverwarming een aanzienlijk hoger rendement opleveren dan andere materialen zoals hout, vinyl of tapijt. Dit artikel bespreekt in detail hoe tegelvloeren het rendement van warmtepompen versterken, waarom dit belangrijk is in de context van energiezuinig wonen, en welke voordelen dit brengt voor eigenaren, installateurs en ontwerpers.

Tegelvloeren en warmtegeleiding

Tegels zijn bekend om hun goede warmtegeleidingseigenschappen. In tegenstelling tot materialen als hout, vinyl of tapijt, die warmte tegelijkertijd ook trager doorgeven en opslaan, leiden tegels warmte snel en efficiënt door. Dit maakt tegelvloeren ideaal in combinatie met vloerverwarmingssystemen, met name wanneer deze worden aangedreven door een warmtepomp.

In het onderzoek dat door de werkgroep van BOVATIN en andere Nederlandse tegelindustrie-organisaties is uitgevoerd, is aangetoond dat een tegelvloer in combinatie met vloerverwarming tot 50% besparing op verwarmings- en koelingskosten kan opleveren. Dit effect is vooral merkbaar bij systemen die werken met kleine temperatuurverschillen, zoals moderne warmtepompen die vaak een water-temperatuurverschil van slechts 3 graden Celsius gebruiken.

Een van de oorzaken waarom tegels zo goed presteren, is hun lage thermische weerstand. Tegels zorgen voor minder warmte-isolatie in vergelijking tot andere materialen, waardoor de warmte sneller en effectiever kan worden verspreid in de kamer. Dit is belangrijk bij zowel verwarming als koeling.

Warmtepompen en vloerverwarming

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technologie die warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) opneemt en deze gebruikt om ruimtes te verwarmen of te koelen. De meest gebruikte variant voor huishoudens is de lucht-water warmtepomp. Deze haalt warmte uit de buitenlucht en leidt deze via een watercircuit naar vloerverwarming, radiatoren of warmwaterreservoirs.

De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in het COP (Coefficient of Performance), wat aangeeft hoeveel energie het apparaat verbruikt om een bepaalde hoeveelheid warmte te genereren. Een hoger COP betekent dat de warmtepomp efficiënter werkt.

Vloerverwarming in combinatie met warmtepompen

Vloerverwarming werkt het beste bij relatief lage watertemperaturen, typisch rond de 35 °C. Dit is gunstig voor warmtepompen, die meest efficiënt werken bij lagere doeltemperaturen. De combinatie van een lucht-water warmtepomp en vloerverwarming is daarom een veelbelofte combi.

Een voorbeeld van een geschikte warmtepomp is de NIBE S735. Deze monoblock warmtepomp is ontworpen om efficiënt te werken met vloerverwarming. Aangezien de warmtepomp gebruikmaakt van ventilatielucht als energiebron, heeft deze een hogere basistemperatuur dan lucht-water systemen die direct op buitenlucht werken. Hierdoor is het COP hoger, wat betekent dat de warmtepomp minder energie verbruikt om dezelfde hoeveelheid warmte te genereren.

Belang van vloerbedekking

De keuze van vloerbedekking heeft een directe impact op de efficiëntie van een warmtepomp. Zoals hierboven beschreven, zijn tegels uitstekende warmtegeleiders. Tapijt of hout, daarentegen, werken als isolatie en vertragen de warmteoverdracht. Dit betekent dat de warmtepomp langer moet werken om de gewenste kamertemperatuur te bereiken, wat extra energie kost en de efficiëntie verlaagt.

Onderzoek heeft aangetoond dat een vloerbedekking met een lage thermische weerstand zoals tegels, het rendement van een warmtepomp verhoogt. Dit geldt zowel bij verwarming als bij koeling. Bij vloerkoeling, waarbij de watertemperatuur slechts 3 graden onder de kamertemperatuur ligt, is een tegelvloer essentieel om de koelcapaciteit volledig te benutten. Tapijt of andere isolerende materialen zouden de koelcapaciteit beperken, omdat de koelwarmte niet voldoende in de kamer terechtkomt.

Technische aspecten van vloerverwarming met tegels

Vloerverwarmingssystemen

Er zijn verschillende manieren om vloerverwarming aan te leggen, afhankelijk van het type vloerbedekking en de gewenste efficiëntie. Voor tegelvloeren zijn de volgende systemen beschikbaar:

Watergestuurde vloerverwarming: Dit systeem maakt gebruik van polyethyleen buizen, waar warm water doorheen stroomt. Deze buizen zijn meestal onder een betonplaat of op een kalkzandplaat aangebracht. Het is het meest gebruikte systeem bij woningen met tegelvloeren.
Elektrische vloerverwarming: Dit systeem maakt gebruik van verwarmende kabels of matjes die onder de tegelvloer aangebracht worden. Elektrische vloerverwarming is ideaal voor kleinere zones of als aanvulling op een centrale verwarming.

Bij beide systemen is het belangrijk om aandacht te besteden aan de dikte van de vloerplaat en de thermische massa, want deze bepalen hoe snel de warmte wordt doorgegeven. Een te dikke plaat vertraagt de warmteoverdracht, wat negatief kan werken op het rendement van een warmtepomp.

Voorbeelden van systemen

Schlüter®-BEKOTEC-EN 23 F: Dit is een systemverwarmingsbuis met een doorsnee van 14 mm, ontworpen voor gebruik onder tegelvloeren. Het systeem is getest in combinatie met warmtepompen en heeft aangetoond een hoger rendement te bieden dan traditionele systemen.
Schlüter® DITRA-HEAT-E: Een elektrische vloerverwarming in combinatie met een tegelvloer, ideaal voor ruimtes waar geen watergestuurde verwarming mogelijk is.
Ardex IndorTec® THERM-E en W: Deze systemen combineren elektrische en watergestuurde verwarming, afhankelijk van de toepassing.
Wedi PreLine: Een XPS-bouwplaat met ingebouw vloerverwarming, die direct onder tegels kan worden aangebracht. Het systeem is ontworpen voor eenvoudige installatie en efficiënte warmteoverdracht.

Deze systemen zijn ontworpen om te werken met tegelvloeren en zijn getest op efficiëntie in combinatie met warmtepompen. In elk geval is een tegelvloer een voorwaarde voor het behalen van het maximale rendement.

Invloed op energieverbruik en CO₂-uitstoot

Besparing op energiekosten

De combinatie van een tegelvloer met een warmtepomp leidt tot aanzienlijke besparing op energiekosten. Onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van tegels tot 50% minder kosten kan opleveren in vergelijking tot hout- of vinylvloeren. Dit komt door de snellere warmteoverdracht, die het warmtepompvermogen efficiënter benut.

Bij koeling is dit effect nog sterker. Omdat de koelcapaciteit van een warmtepomp afhankelijk is van de snelheid waarmee warmte wordt afgevoerd, is een tegelvloer essentieel voor optimale prestaties. Bij een koeltemperatuur van 18 °C is het effect van een tegelvloer het duidelijkst merkbaar, omdat de warmtepomp minder hoeft te werken om de gewenste kamertemperatuur te bereiken.

CO₂-uitstoot en duurzaamheid

Nebeneffects van de keuze voor tegelvloeren is ook een positieve impact op CO₂-uitstoot. Tegels zijn bekend om hun duurzaamheid en milieuvriendelijke productieprocessen. In tegenstelling tot hout of vinyl, die vaak giftige stoffen bevatten of uit biologisch afbraakbare materialen zijn gemaakt, zijn tegels gemaakt van natuurlijke grondstoffen die herbruikbaar en onschadelijk zijn.

Daarnaast is de productie van tegels steeds efficiënter geworden. Tegelbedrijven investeren in slimmere productiemethoden die minder energie gebruiken en minder afval opleveren. Dit maakt tegelvloeren niet alleen een goede keuze uit energiezuinig oogpunt, maar ook uit duurzaamheidsperspectief.

Aandachtspunten bij installatie

Keuze van warmtepomp

Bij het kiezen van een warmtepomp voor vloerverwarming zijn er een paar belangrijke factoren om rekening mee te houden:

Type warmtepomp: Er zijn twee hoofdtype: monoblock en split. Monoblock warmtepompen zijn eenvoudiger te installeren en bieden een hoger rendement, maar zijn iets duurder. Split-systemen zijn flexibel in aansluiting en budgetvriendelijker, maar minder efficiënt.
Water-temperatuur: De meeste warmtepompen werken efficiënt bij lage doeltemperaturen (35 °C of lager). Dit is ideaal voor vloerverwarming.
Zones en leidinglengte: Een warmtepomp werkt het beste wanneer het systeem bestaat uit meerdere kleine zones. Langere leidingen vereisen meer energie om de vloer te verwarmen, wat het rendement verlaagt.

Installatie van vloerverwarming

Vloerverwarming moet zorgvuldig worden aangelegd, met name onder tegelvloeren. De volgende aandachtspunten zijn essentieel:

Thermische massa: De dikte van de vloerplaat en de materialen die erop gebruikt worden bepalen hoe snel warmte wordt doorgegeven. Te dikke platen vertragen de warmteoverdracht.
Vloerbedekking: Tegels zijn de beste keuze, maar andere materialen kunnen ook werken als de thermische weerstand laag is.
Installatie: Het is verstandig om te kiezen voor een ervaren installateur die ervaring heeft met vloerverwarming en warmtepompen. Dit zorgt voor een optimale uitvoering en voorkomt eventuele problemen.

Aanvullende koeling

Een warmtepomp is niet alleen geschikt voor verwarming, maar ook voor koeling. Dit is mogelijk met een omkeerbare warmtepomp, die de warmte uit de kamer kan afvoeren naar buiten. Bij vloerkoeling stroomt koel water door de verwarmingsbuis, wat de temperatuur in de ruimte kan verlagen.

De ideale koelwater temperatuur is 18 °C. Een lagere temperatuur kan leiden tot dauwvorming op de vloer, wat schimmels kan bevorderen. Daarom is het belangrijk om de temperatuur nauwkeurig te regelen en de luchtvochtigheid onder controle te houden.

Conclusie

De combinatie van tegelvloeren en warmtepompen biedt een aantrekkelijke oplossing voor energiezuinig wonen. Tegels, met hun hoge warmtegeleidingseigenschappen, zorgen voor snellere en efficiëntere warmteoverdracht, wat het rendement van warmtepompen verhoogt. Dit heeft directe invloed op de energiekosten en CO₂-uitstoot, maakt woningen comfortabeler, en draagt bij aan een duurzamere bouwsector.

Voor eigenaren, installateurs en ontwerpers is het dus verstandig om tegelvloeren in overweging te nemen bij de installatie van vloerverwarming in combinatie met warmtepompen. De technische voordelen, energiebesparing en milieubelasting maken dit een sterke keuze voor de toekomst.

Bronnen

en
alone