Hybride lucht-water warmtepomp berekenen: kosten, rendement en keuzes

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Het kiezen van een hybride lucht-water warmtepomp is een belangrijke stap voor wie wil overgaan op duurzame verwarming. Maar hoe bepaal je of zo’n systeem voor jouw situatie rendabel is? Welke factoren zijn van invloed op het rendement, de kosten en het verbruik? In deze artikel wordt stap voor stap uitgelegd hoe je de prestaties van een hybride lucht-water warmtepomp kunt berekenen. Op basis van beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen worden de werking, kosten, COP-waarden en praktische aandachtspunten besproken.

Wat is een hybride lucht-water warmtepomp?

Een hybride lucht-water warmtepomp is een systeem dat zowel warmtepomp- als gasketeltechnologie combineert. Het onttrekt warmte aan de buitenlucht en gebruikt deze om het CV-water in huis te verwarmen. Wanneer de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren — bijvoorbeeld in koudere periodes — springt een gasketel bij om het tekort aan te vullen. Hierdoor is het systeem geschikt voor zowel efficiënte verwarming als voor woningen die nog niet optimaal geïsoleerd zijn.

De hybride warmtepomp is een tussenvorm tussen de all-electric systemen (volledig elektrische oplossing) en conventionele gasverwarming. Het biedt een goede balans tussen duurzaamheid, rendement en kostenefficiëntie.

Hoe werkt een hybride lucht-water warmtepomp?

De werking van een hybride lucht-water warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmtewisseling. De warmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht via een warmtewisselaar, verwerkt deze met behulp van een compressor en condensor en brengt het warme water vervolgens in het CV-systeem. In koudere weersomstandigheden of bij hoge warmtebehoefte kan een gasketel het systeem ondersteunen.

Werking in stappen

Warmtewisselaar: De warmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht via een warmtewisselaar.
Compressor: Het koudemiddel verdampt en wordt verhoogd in druk, waardoor de temperatuur toeneemt.
Condensor: Het hete koudemiddel condenseert en geeft zijn warmte af aan het CV-water.
Cv-ketel: Bij tekort aan warmte van de warmtepomp, springt de cv-ketel bij om het CV-water verder op te warmen.
Buffervat: Vaak wordt een buffervat gebruikt om temperatuurschommelingen te beperken en het rendement van de warmtepomp te optimaliseren.

Dit gehele proces maakt het systeem efficiënter dan een klassieke gasverwarming, maar minder afhankelijk van de lage temperaturen dan een volledig elektrische warmtepomp.

COP en SCOP: wat zijn deze indicatoren en waarom zijn ze belangrijk?

De prestaties van een warmtepomp worden uitgedrukt in twee belangrijke indicatoren: COP (Coefficient of Performance) en SCOP (Seasonal Coefficient of Performance).

COP geeft het rendement van de warmtepomp op een bepaald moment weer. Het is het quotiënt van de geleverde warmte en het elektrische vermogen dat nodig is om de warmtepomp in bedrijf te houden. Bijvoorbeeld: een COP van 3,5 betekent dat voor 1 kWh elektriciteit er 3,5 kWh warmte wordt geleverd.
SCOP geeft het gemiddelde rendement van de warmtepomp over de gehele koude periode (meestal november tot maart in Nederland). Het houdt rekening met het veranderende klimaat en de werking van de warmtepomp onder verschillende omstandigheden.

Bij hybride systemen wordt het rendement van de warmtepomp bepaald door de SCOP-berekening. De bijdrage van de gasketel is echter niet meegenomen in deze berekening, omdat de gasketel niet een warmtepomptechnologie is.

Voorbeeldberekening van een hybride lucht-water warmtepomp

Om te bepalen of een hybride warmtepomp rendabel is, is het belangrijk om een voorbeeldberekening uit te voeren. Dit houdt rekening met het jaarlijks gasverbruik, de COP-waarde, het percentage dat de warmtepomp het jaarlijkse verbruik dekt, en de elektriciteitskosten.

Voorbeeldparameters:

Gasverbruik voor verwarming: 1.500 m³ per jaar
Percentage gebruik van warmtepomp: 65%
COP van de warmtepomp: 3,5
Elektriciteitskosten: € 0,40 per kWh
Gasverbruikskosten: € 1,50 per m³

Stappen van de berekening:

Jaarlijks gasverbruik voor warmtepomp:
- 1.500 m³ × 0,65 = 975 m³
Jaarlijks energieverbruik in kWh:
- 975 m³ × (10 kW / 3,5) = 2.785,71 kWh
Jaarlijkse elektriciteitskosten:
- 2.785,71 kWh × € 0,40 = € 1.114,29
Jaarlijkse gaskosten:
- 1.500 m³ × 0,35 × € 1,50 = € 787,50

Uit deze berekening blijkt dat de jaarlijkse elektriciteitskosten € 1.114,29 zijn en de gaskosten € 787,50. Samen bedragen deze kosten € 1.901,79 per jaar. Dit is een indicatie van de totale kosten bij gebruik van een hybride warmtepomp. In vergelijking met een volledig gasverwarmd systeem — dat in dit voorbeeld € 2.250 zou kosten — is de hybride oplossing dus iets kostenefficiënter.

Aanvullende kosten

Naast de energiekosten is het ook belangrijk om rekening te houden met de aankoop- en installatiekosten van de warmtepomp. Een hybride lucht-water warmtepomp kost ongeveer € 20.000 tot € 30.000, inclusief plaatsing. Deze investering moet worden vergeleken met de jaarlijkse besparing om in te schatten in hoelang de investering terugverdiend wordt.

Kosten en budget

Het kiezen van een hybride warmtepomp vereist een aanzienlijke investering. De kosten variëren afhankelijk van de omvang van het systeem, de aanwezigheid van een buffervat en de vereisten van de woning. Voor een woning met een traditioneel verwarmingssysteem zijn de kosten meestal hoger dan voor nieuwbouw.

Kostenvergelijking

Hybride lucht-water warmtepomp: € 20.000 – € 30.000
Lucht-lucht warmtepomp: € 4.000 – € 7.000
Lucht-water warmtepomp (alleen): € 5.000 – € 9.000

De keuze voor een hybride systeem is vooral zinvol voor woningen die niet volledig geïsoleerd zijn. Een volledig elektrische warmtepomp vereist immers een goede isolatie om efficiënt te werken. Voor woningen met slechte isolatie kan de investering in extra isolatie hoger liggen dan de aankoop van een hybride systeem. In dergelijke gevallen is een hybride oplossing vaak de meest kostenefficiënte keuze.

Aandachtspunten bij het installeren van een hybride warmtepomp

Hoewel een hybride warmtepomp efficiënter is dan een klassieke gasverwarming, zijn er wel een aantal belangrijke aandachtspunten bij de installatie en werking van het systeem.

1. Voldoende waterreserves

Een hybride warmtepomp werkt efficiënter wanneer er voldoende waterreserves aanwezig zijn in het CV-systeem. Dit helpt om temperatuurschommelingen te beperken en zorgt ervoor dat de warmtepomp optimaal kan functioneren. Vaak wordt daarom een buffervat geïnstalleerd, dat als tijdelijke opslag voor warm water dient.

2. Geluidsoverlast

Als de warmtepomp een buitenunit heeft, is het belangrijk om rekening te houden met het geluidsniveau. De buitenunit produceert gemiddeld 40 tot 65 dB. Voor woningen in dichtbevolkte gebieden of woningen met woning aan de erfgrens is het belangrijk om de geluidsnormen te overleggen met een professional. De buitenunit mag bijvoorbeeld ’s nachts niet harder zijn dan 40 dB.

3. Correcte aansluiting

De aansluiting van de warmtepomp op het bestaande verwarmingssysteem moet altijd worden uitgevoerd door een erkende professional. Zo wordt gegarandeerd dat het systeem correct functioneert en een hoog rendement bereikt. De installateur controleert of de warmtepomp op een bestaande groep kan worden aangesloten of of er een aparte voeding nodig is vanuit de meterkast.

Hybride warmtepomp versus extra isolatie

Een andere keuze die vaak gemaakt moet worden, is of je een hybride warmtepomp of extra isolatie in combinatie met een all-electric lucht-water warmtepomp kiest. Deze keuze hangt af van de staat van de woning en je budget.

Hybride warmtepomp

Voordelen:
- Werkt ook bij minder goed geïsoleerde woningen
- Minder afhankelijk van extreme kou
- Kortere terugverdientijd door combinatie van warmtepomp en gasketel
Nadelen:
- Hoogere investering
- Deel van het verbruik is afhankelijk van gas

Extra isolatie + all-electric warmtepomp

Voordelen:
- Volledig elektrisch systeem, geen gas meer nodig
- Minder onderhoud en lage energiekosten
- Positief voor het klimaat
Nadelen:
- Meer investering in isolatie
- Geen ondersteuning van gasketel bij tekort aan warmte

Keuze tussen verschillende hybride systemen

Niet alle hybride warmtepompen zijn hetzelfde. Er zijn drie hoofdtypes, elk met een eigen werking en toepassing.

1. Hybride warmtepomp met buitenunit

Dit is de meest voorkomende vorm. Het systeem haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze voor verwarming en sanitair water. Het is ideaal voor zowel nieuwbouw als bestaande woningen.

2. Hybride warmtepomp zonder buitenunit (ventilatiewarmtepomp)

Dit systeem haalt warmte uit de afgevoerde ventilatielucht. Het is geschikt voor het verwarmen van sanitair water en CV-water en werkt meestal in combinatie met een mechanisch ventilatiesysteem. Het is een interessante optie voor woningen met een goed functionerend ventilatiesysteem.

3. Combinatiesysteem

Dit systeem maakt gebruik van zowel buitenlucht als ventilatielucht als warmtebron. Het is dus geschikt voor zowel woningverwarming als sanitair water. Het biedt het grootste flexibiliteit, maar is ook het duurste.

Conclusie

Een hybride lucht-water warmtepomp is een duurzame en rendabele oplossing voor wie wil overgaan op een efficiënter verwarmingssysteem. De prestaties van het systeem kunnen worden berekend met behulp van COP- en SCOP-waarden, en het verbruik hangt af van de isolatiegraad van de woning, de temperatuur buiten en de werking van het systeem. De investering in een hybride warmtepomp is aanzienlijk, maar de jaarlijkse besparing op gas- en energiekosten kan in de loop van de tijd de kosten terugverdienen. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de werking, de installatie en de aansluiting van het systeem om ervoor te zorgen dat het optimaal functioneert. Tegenover een all-electric oplossing is een hybride systeem vaak beter geschikt voor woningen die nog niet optimaal geïsoleerd zijn. Door zorgvuldig te kiezen tussen de verschillende systemen en rekening te houden met de energiekosten en de investeringen, kan een hybride warmtepomp een goede oplossing zijn voor de toekomstige verwarming van je woning.