Wettelijke eisen aan riolering en aansluitvergunningen

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category riolering

In de bouw- en woningbouwsector zijn de eisen aan riolering en aansluitvergunningen van groot belang om zowel de milieubescherming als de veiligheid van de gebruiker te waarborgen. De wettelijke eisen aan riolering zijn geregeld in meerdere wetten, waaronder de Wet milieubeheer, de Waterwet en de Gemeentewet. Deze wetten leggen de verantwoordelijkheden van gemeenten, rechthebbenden en andere betrokkenen vast, en bepalen onder meer wanneer een aansluitvergunning nodig is, hoe de aanvraag moet worden gedaan en welke kosten bij een aansluiting kunnen ontstaan.

Wettelijke grondslag en verantwoordelijkheden

De wettelijke basis van het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) is vastgelegd in de Wet milieubeheer, de Waterwet en de Gemeentewet. De Wet milieubeheer stelt de taken en verplichtingen van de gemeente vast, waaronder het opstellen van een gemeentelijk rioleringsplan. Hierin moet worden aangegeven welke voorzieningen op het gebied van riolering in beheer zijn, welke effecten deze voorzieningen op het milieu hebben en welke kosten met het beheer en onderhoud hiervan gemoeid zijn. De Waterwet, die sinds 2009 in werking is getreden, beschrijft de zorgtaken van de gemeente met betrekking tot stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. De wettelijke kaders rond de rioolheffing zijn vastgelegd in de Gemeentewet, waarin staat dat de totale rioolheffing nooit mag oplopen tot meer dan het bedrag dat nodig is voor de uitvoering van de gemeentelijke watertaken.

In 2022 is de wetgeving in de omgevingswet opgenomen, waardoor de planverplichting voor het GRP vervalt. Echter, de gemeente blijft verantwoordelijk voor de uitvoering van de rioleringszorg. De gemeente moet in het GRP aangeven hoe zij op doelmatige wijze invulling geeft aan de zorgplichten en welke personele en financiële middelen nodig zijn om de strategie te realiseren.

Aansluitvergunning: wanneer is deze nodig?

Een aansluitvergunning is nodig bij het aanleggen van een particulier riool op het openbare riool of bij het wijzigen van een bestaande aansluiting. Volgens de Aansluitverordening 2022 is het de rechthebbende verboden zonder vergunning een aansluiting van een perceelsafvoerleiding op het openbare riool te maken, te hebben of te wijzigen. De vergunningplicht geldt ook als er meer dan één aansluiting op het openbare riool moet worden gemaakt of gewijzigd. De aanvraag voor de vergunning moet worden gedaan met behulp van het aanvraagformulier, dat door het college is vastgesteld.

De rechthebbende moet bij de aanvraag van een aansluitvergunning de volgende gegevens verstrengen: de naam en het adres van de rechthebbende, de dagtekening, de aanduiding dat het een verzoek om een aansluitvergunning betreft, de ligging van het aan te sluiten perceel, de aard en hoeveelheid van de af te voeren vloeistoffen, of er daarnaast hemelwater zal worden afgevoerd, het aangesloten verhard oppervlak op de hemelwaterafvoerleidingen, en de gegevens van het aan te sluiten of te wijzigen particulier riool.

Voorwaarden en weigering van de aansluitvergunning

De aansluitvergunning kan worden geweigerd in het belang van de bescherming van milieuwaarden, de volksgezondheid of wanneer het om technische redenen bezwaarlijk is de gevraagde aansluiting te realiseren. Voorbeelden van bezwaarlijke situaties zijn technische problemen, zoals onvoldoende ruimte of onjuiste hoogteligging, milieutechnische bezwaren, zoals het lozen van niet-verontreinigd drainagewater, en juridische bezwaren, zoals het verlenen van andere vergunningen. De gemeente moet de aanvrager schriftelijk op de hoogte stellen van de technische mogelijkheid tot aansluiten, kosten en te verwachten uitvoeringsduur. De aanvrager moet de kostenopgave akkoord gaan en binnen 14 dagen retourneren.

Kosten van de aansluiting

De kosten van de aansluiting worden vastgesteld door de gemeente, aan de hand van vastgestelde leges, tarieven voor de werkzaamheden en de kosten voor andere benodigde werkzaamheden en materialen. Het bedrag dat de aanvrager voor de aansluiting dient te betalen, wordt aangemerkt als een recht dat wordt geheven ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. De tarieven zijn kostendekkend, zodat alle geraamde kosten van benoemde activiteiten worden gedekt door de gezamenlijke inkomsten.

De kosten van een aansluiting op een gescheiden stelsel zijn hoger dan die op een gemengd stelsel. Bijvoorbeeld, voor een woning op een gescheiden stelsel met een aansluitleiding van 125 mm bedragen de kosten €1.387,50, terwijl een aansluitleiding van 160 mm €1.535,50 kost. Bij een gemengd stelsel is de prijs lager: €925,00 voor een aansluitleiding van 125 mm en €1.024,50 voor een aansluitleiding van 160 mm. Voor bedrijven is de prijs afhankelijk van de aansluitleiding en wordt de kosten verhoogd met 22,85% met een minimum van €180,50.

Aansluitvergunning en toezicht

De gemeente heeft toezicht op de naleving van de bepalingen in de Aansluitverordening. In het geval van overtredingen kan de gemeente bestraft worden met hechtenis van ten hoogste drie maanden of een geldboete van de tweede categorie. De gemeente moet de aanvraag binnen acht weken beslissen. Indien er geen reden is om de vergunning te weigeren, kan het college de aanvraag aanhouden, bijvoorbeeld wanneer het nodig is voor het uitvoeren van bouwwerkzaamheden of het aanleggen van een inrichting.

De rechthebbende is zelf verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het particulier riool, tenzij aannemelijk is dat de noodzaak tot onderhoud is veroorzaakt door terugstroming van afvalwater uit het openbare riool. De rechthebbende moet zorgen dat de door hem gebruikte aansluiting vrij blijft van aanslag, slib, en dergelijke, waardoor op den duur de leiding verstopt kan raken. De gemeente voert het beheer en onderhoud van het particulier riool uit tot het aansluitpunt, gerekend vanaf het openbare riool, tenzij het aannemelijk is dat de betreffende werkzaamheden moeten worden uitgevoerd ten gevolge van een onjuist gebruik van het particulier riool.

Aanleg en onderhoud van de aansluiting

De aansluiting op het openbare riool wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeente. Het particulier riool wordt aangelegd door of in opdracht van de gerechtigde. Wettelijke bepalingen zoals het Bouwbesluit zijn van toepassing. Wegens diepteligging wordt het particulier riool aangelegd na aanleg van de aansluitleiding. De gemeente houdt de revisiegegevens van aansluitleiding en openbaar riool bij, volgens de Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten en netwerken (Wibon). Van particulier riool worden door de gemeente geen revisiegegevens bijgehouden.

Tijdens en na de aansluiting

Na de aanleg van de aansluiting moet het aansluitpunt nog drie werkdagen in het zicht blijven. De rechthebbende moet dit duidelijk in de vergunning vastleggen, waarbij ook de verplichting wordt opgelegd het gat in de grond rond het aansluitpunt goed af te zetten. Bij sloopwerkzaamheden of andere werkzaamheden op een op het openbare riool aangesloten perceel moeten door de rechthebbende zodanige voorzieningen aan het particulier riool worden getroffen dat verzanding van het openbare riool en de perceelaansluitleiding wordt voorkomen.

Ongeregelde lozingen en voorkeursvolgorde

De gemeente en hoogheemraadschappen moeten afspraken maken over ongerioleerde lozingen. Hiermee komt op termijn de ontheffingsaanvraag bij Gedeputeerde Staten te vervallen. De procedure Ongerioleerde Lozingen beschrijft hoe om te gaan met lozingen van stedelijk afvalwater van huishoudelijke aard op het oppervlaktewater. Rioleren heeft de voorkeur. De doelmatigheidsafweging in geval van niet-aansluiten op riolering vindt plaats op basis van drempelbedragen. Nieuwe lozingspunten kunnen ertoe leiden dat de aanleg van riolering voor een cluster van bestaande ongerioleerde percelen doelmatig wordt. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen lozingen van huishoudelijk afvalwater uit huishoudens, woonboten of bedrijven.

Conclusie

De wettelijke eisen aan riolering en aansluitvergunningen zijn van cruciaal belang voor het waarborgen van milieu en gezondheid. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de rioleringszorg, en de rechthebbende is verantwoordelijk voor het onderhoud van het particulier riool. De aansluitvergunning is vereist bij het aanleggen van een particulier riool op het openbare riool of bij het wijzigen van een bestaande aansluiting. De kosten van de aansluiting zijn afhankelijk van het type stelsel en de diameter van de aansluitleiding. De gemeente heeft toezicht op de naleving van de bepalingen in de Aansluitverordening, en de rechthebbende is zelf verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het particulier riool.