Beste locaties voor de installatie van een lucht-warmtepomp in nieuwbouw en bestaande woningen

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

De keuze voor een lucht-warmtepomp is in de afgelopen jaren sterk toegenomen binnen de woningbouwsector. Dit komt mede door de toegenomen aandacht voor duurzame verwarmingssystemen, maar ook door de relatief eenvoudige installatie en het lage investeringsbedrag in vergelijking met geothermische of hybride warmtepompen. Toch is een correcte plaatsing van een lucht-warmtepomp van groot belang voor het rendement, de sfeer in de woning en de efficiëntie van het systeem. In deze gids worden de mogelijke locaties voor de installatie van een lucht-warmtepomp behandeld, rekening houdend met zowel praktische aspecten als technische eisen. De informatie is gebaseerd op concrete voorbeelden en richtlijnen uit betrouwbare bronnen binnen de bouwsector.

Wat is een lucht-warmtepomp en hoe werkt deze?

Een lucht-warmtepomp is een verwarmingssysteem dat warmte onttrekt aan de buitenlucht om deze te gebruiken voor de verwarming van een woning. De warmtepomp bestaat meestal uit twee componenten: een buitenunit, die de warmte uit de lucht haalt, en een binnenunit, die de verwarmde lucht verspreidt. Deze opzet is vooral geschikt voor woningen met een open indeling of individuele ruimtes, zoals woonkamers, kantoren of appartementen.

Er zijn twee hoofdtypes van lucht-warmtepompen:

Lucht-lucht warmtepomp: Deze verspreidt warme lucht in de woning via een of meerdere binnenunits. In de zomer kan het systeem ook als airco functioneren.
Lucht-water warmtepomp: Hiermee wordt het verwarmingswater opgewarmd. Deze warmtepomp kan eventueel ook het sanitair water verwarmen.

Het rendement van een lucht-warmtepomp wordt beïnvloed door een aantal factoren, zoals de isolatie van de woning, de buitentemperatuur, en de juiste plaatsing van zowel de binnen- als buitenunit. Een foute installatie kan leiden tot verminderde efficiëntie, geluidshinder of problemen met het afvoeren van condenswater.

Locaties voor de buitenunit van een lucht-warmtepomp

De buitenunit van een lucht-warmtepomp speelt een cruciale rol in het functioneren van het systeem. De keuze van de locatie heeft invloed op het rendement, de geluidshinder en de onderhoudslogistiek. In de volgende subparagrafen worden de meest voorkomende locaties beschreven, met aandacht voor de voordelen en nadelen van elk.

1. Op het dak

In stedelijke omgevingen is het gebruikelijk om de buitenunit op het dak van het huis te plaatsen. Dit heeft verschillende voordelen:

Minder geluidshinder: Omdat de unit boven de woning is geplaatst, is de akoestische impact op de buren of de eigen woning kleiner.
Mooiere oplossing: Het zorgt ervoor dat de unit niet zichtbaar is van buitenaf, wat vooral belangrijk is in straten met straatbeeldnormen.
Goede luchtdoorstroom: Op het dak is meestal voldoende luchtstroming, wat gunstig is voor de efficiëntie van de warmtepomp.

Een nadeel is dat het dak toegankelijk moet zijn voor installatie en onderhoud. De unit moet op een stevige basis geplaatst worden, en de afvoer van condenswater moet goed opgelost zijn. Als het dak niet toegankelijk is, kan dit de keuze voor deze locatie beperken.

2. In de tuin

In woonwijken en nieuwbouwprojecten is het ook gebruikelijk om de buitenunit in de tuin te plaatsen. Dit heeft de volgende voordelen:

Gewicht en stabiliteit: De unit weegt ongeveer 100 kilogram, dus een stevige ondergrond is nodig. In sommige gevallen moet de grond worden versterkt.
Toegankelijkheid: De unit is gemakkelijk bereikbaar voor installatie, onderhoud en eventuele reparaties.
Voldoende luchtdoorstroom: De unit moet minimaal 50 cm ruimte hebben rondom zichzelf om optimaal te kunnen functioneren.

Een nadeel van deze oplossing is dat de unit zichtbaar is van buitenaf en eventueel geluidshinder veroorzaakt. Als je in een dichtbevolkte woonwijk woont, kan dit tot klachten leiden. In dergelijke gevallen is het verstandig om een warmtepomp met een nachtinstelling te kiezen, waarbij de pomp ’s nachts minder hard draait.

3. Op de zolder of in de kelder

Hoewel minder gebruikelijk, is het mogelijk om de buitenunit van de warmtepomp op de zolder of in de kelder te installeren. Dit is vooral van toepassing bij zogenaamde "lucht-lucht" warmtepompen, die geen externe bron voor warmte nodig hebben.

Toegankelijkheid: Zowel zolder als kelder moeten toegankelijk zijn voor installatie en onderhoud.
Voldoende leidingwerk: De ruimte moet voldoende elektriciteits- en leidingaansluitingen bevatten.
Isolatie: In de kelder of zolder is het verstandig om zorgvuldig te isoleren, zodat de unit niet wordt beïnvloed door vocht of kou.

Een nadeel van deze oplossing is dat de unit dicht bij de woning zelf staat, wat kan leiden tot geluidshinder. Daarnaast is het afvoeren van condenswater moeilijker in deze ruimtes.

4. In de garage

De garage is een minder gebruikelijke, maar soms geschikte locatie voor de installatie van een warmtepomp. Dit is vooral het geval bij woningen waarin de garage niet als woonruimte is ingericht.

Toegankelijkheid: De garage is meestal gemakkelijk bereikbaar voor installatie en onderhoud.
Voldoende leidingwerk: Er moet voldoende elektriciteit en leidingaansluiting zijn in de garage.
Isolatie: De garage moet goed geïsoleerd zijn, zodat de warmtepomp niet te veel energie verbruikt.

Een nadeel is dat de unit dicht bij de woning staat, wat geluidshinder kan veroorzaken. Daarnaast moet er rekening gehouden worden met de toegang tot de unit, zodat deze niet vergeten wordt bij onderhoud.

Aandachtspunten bij de installatie van de buitenunit

Bij de keuze van een locatie voor de buitenunit moet rekening gehouden worden met een aantal technische en praktische aandachtspunten. In de volgende subparagrafen worden de belangrijkste punten besproken.

1. Toegankelijkheid en bereikbaarheid

De locatie moet gemakkelijk bereikbaar zijn voor zowel de installateur als de onderhoudsbediende. Een ontoegankelijke locatie kan leiden tot extra kosten of technische problemen bij het installeren of onderhouden van de unit. Bijvoorbeeld, een unit op een plat dak moet bereikbaar zijn via een trap of een liftpunt. Een unit in een moeilijk toegankelijke tuin kan extra logistieke inspanningen vereisen.

2. Geluidshinder

De warmtepomp produceert geluid, vooral tijdens het draaien op volle toeren. Dit kan storend zijn voor de eigenaar of voor buren. Daarom is het verstandig om de unit op een locatie te plaatsen waar de akoestische impact zo klein mogelijk is. Denk aan:

Een locatie op het dak of in een verlaten hoek van de tuin.
Een unit met een nachtinstelling, die tijdens de nacht minder hard draait.
Een voldoende afstand tot woningen of openbare ruimtes.

3. Voldoende ruimte rond de unit

Voor een optimale werking moet de unit voldoende luchtstroming hebben. Dit betekent dat er minimaal 50 cm vrije ruimte rond de unit moet zijn. Anders kan het gebeuren dat de unit zijn eigen lucht recirculeert, wat leidt tot verminderde efficiëntie en mogelijk extra geluidshinder. Daarnaast moet er voldoende afstand zijn tot gebouwen of objecten die de luchtstroming belemmeren.

4. Afvoer van condenswater

Bij het verwarmen van een woning via een lucht-warmtepomp ontstaat condenswater. Dit water moet goed worden afgevoerd, zodat het geen problemen veroorzaakt met vocht of gladheid. Bijvoorbeeld:

In de winter kan het condenswater bevroren worden, wat tot gladheid op de grond kan leiden.
In de tuin is het verstandig om een grindbed aan te leggen, zodat het water in de grond kan lopen.
Als de unit op het dak staat, kan het condenswater via de normale afvoer van het dak worden weggevoerd.

5. Afstand tussen buitenunit en binnenunit

De afstand tussen de buitenunit en de binnenunit is beperkt door de lengte van de leidingen en de drukverliezen. Dit betekent dat de locatie van de buitenunit niet te ver van de binnenunit mag zijn. Bijvoorbeeld, in een nieuwbouwproject moet de locatie van de unit al in het ontwerp worden meegenomen, zodat de leidingen optimaal kunnen worden aangelegd.

Locaties voor de binnenunit van een lucht-warmtepomp

Net als de buitenunit is de locatie van de binnenunit belangrijk voor de efficiëntie en het comfort van het systeem. De binnenunit moet zodanig geplaatst worden dat de warme lucht goed kan circuleren en dat de unit gemakkelijk toegankelijk is voor onderhoud. In de volgende subparagrafen worden de mogelijke locaties voor de binnenunit besproken.

1. In een goed geïsoleerde ruimte

De binnenunit moet geplaatst worden in een goed geïsoleerde ruimte, zodat de warmte niet snel verloren gaat. Dit is vooral belangrijk bij lucht-lucht warmtepompen, die de lucht in de woning verwarmen. In een slecht geïsoleerde ruimte kan de warmte snel verloren gaan, wat leidt tot een hoger energieverbruik en een lager rendement.

2. Toegankelijkheid

De binnenunit moet gemakkelijk toegankelijk zijn voor installatie en onderhoud. Dit betekent dat de unit niet achter zware meubels of in een moeilijk bereikbare ruimte mag staan. Ook moet de unit zodanig geplaatst zijn dat het onderhoudsbediende gemakkelijk toegang heeft tot de schakelkast en de filters.

3. Afstand tot obstakels

De binnenunit moet op een locatie staan waar geen obstakels zijn die de luchtstroming belemmeren. Dit betekent dat de unit niet te dicht bij meubels, muren of deuren mag staan. Anders kan de luchtstroming belemmerd worden, wat leidt tot een minder efficiënt systeem.

4. Afstand tot buitenunit

De afstand tussen de binnenunit en de buitenunit moet binnen de technische grenzen van de warmtepomp liggen. Dit betekent dat de leidingen niet te lang mogen zijn, zodat er geen drukverliezen of verlies aan efficiëntie optreedt.

Keuze van de juiste warmtepomp voor de locatie

De keuze van de juiste warmtepomp hangt af van de locatie en de kenmerken van de woning. In de volgende subparagrafen worden de belangrijkste factoren besproken die een rol spelen bij de keuze van de juiste warmtepomp.

1. Grootte van de woning

Een lucht-lucht warmtepomp is meestal geschikt voor kleine, goed geïsoleerde woningen zoals appartementen of studio's. In grotere woningen of woningen met een slechte isolatie is een lucht-water warmtepomp of een hybride warmtepomp een betere keuze.

2. Isolatie van de woning

De isolatie van de woning heeft een grote invloed op het rendement van de warmtepomp. In een slecht geïsoleerde woning kan de warmtepomp meer energie verbruiken, wat leidt tot hogere kosten en een lager rendement.

3. Type verwarming

Een lucht-lucht warmtepomp is enkel geschikt voor de verwarming van de lucht in de woning. Als je ook het sanitair water wilt verwarmen, is een lucht-water warmtepomp of een hybride warmtepomp een betere keuze.

4. Budget

De kosten van een lucht-warmtepomp variëren afhankelijk van het type en de installatie. De gemiddelde kosten liggen tussen € 4.000 en € 9.000, afhankelijk van het type en de installateur.

Conclusie

De keuze van de juiste locatie voor de installatie van een lucht-warmtepomp is van groot belang voor het functioneren van het systeem. De buitenunit moet zodanig geplaatst zijn dat er voldoende luchtdoorstroom is, dat het geluid beperkt is en dat de unit gemakkelijk toegankelijk is voor onderhoud. De binnenunit moet geplaatst worden in een goed geïsoleerde ruimte, zodat de warmte niet snel verloren gaat. De keuze van het type warmtepomp moet afgestemd zijn op de kenmerken van de woning en het budget van de eigenaar. Door rekening te houden met deze aandachtspunten, kan een lucht-warmtepomp efficiënt en duurzaam functioneren.