De beste warmtepomp voor nieuwbouw en renovatie in 2021: een expertgids voor duurzame verwarming

De overgang naar een duurzame verwarmingssysteem is in Nederland in volle gang. Vanaf 2050 wil het land volledig onafhankelijk zijn van aardgas, en daartoe moeten woningen een milieuvriendelijke verwarming gebruiken. Een warmtepomp is daarbij een van de meest voor de hand liggende oplossingen. In dit artikel bespreken we de verschillende typen warmtepompen, aandachtspunten bij nieuwbouw, de subsidies en de terugverdientijd, en geven we een overzicht van de beste opties voor nieuwbouw en renovatie in 2021.

Wat is een warmtepomp en waarom is het een duurzame keuze?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht, grond of water) opwekt en gebruikt om een woning te verwarmen. In tegenstelling tot een gasverwarmingsinstallatie, gebruikt een warmtepomp elektriciteit, en dus geen fossiele brandstoffen. Dit maakt het een duurzame keuze, zeker in combinatie met zonnepanelen of andere vormen van groene energie.

De Nederlandse overheid streeft naar een gasloze toekomst en stimuleert daarom de aanschaf van warmtepompen met subsidies. Sinds 2021 moeten alle nieuwbouwwoningen voldoen aan de BENG-normen (Bouwbesluit Energie Nieuwbouw en Gebruik), die een minimumaandeel aan hernieuwbare energie vereisen. Dit betekent dat een warmtepomp bij nieuwbouw niet alleen een duurzame keuze is, maar ook vaak een noodzakelijke.

Soorten warmtepompen en toepassing in nieuwbouw

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, elk met eigen kenmerken en toepassingsgebieden. Voor nieuwbouw zijn er meerdere factoren die bepalen welk type warmtepomp het meest geschikt is.

1. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en levert die via een cv-systeem in de woning. Het is de meest populaire keuze bij nieuwbouw en renovatie vanwege de relatief lage installatiekosten en eenvoud van installatie. Er is geen ingrijpende grondwerken nodig, wat de installatie sneller en goedkoper maakt.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een elektrische warmtepomp met een traditionele gascv-ketel. Op warme dagen of wanneer de warmtepomp niet voldoende vermogen levert, zorgt de cv-ketel voor aanvullende verwarming. Dit maakt de hybride optie ideaal voor woningen die niet volledig geïsoleerd zijn of waar de warmtepomp alleen niet voldoende vermogen zou kunnen leveren. De hybride warmtepomp is een goede overgangsoplossing tussen een traditionele verwarmingsinstallatie en een volledig gasloze toekomst.

3. Bodem-water warmtepomp

De bodem-water warmtepomp haalt warmte uit de grond via een warmtenet. Het is een efficiënte, maar duurdere oplossing. Aangezien de grond een stabielere temperatuur heeft dan de buitenlucht, kan een bodem-water warmtepomp ook op koudere dagen efficiënt werken. De installatie is echter complexer en vereist vaak een bouwvergunning.

4. Water-water warmtepomp

De water-water warmtepomp haalt warmte uit een waterbron, zoals een diepwaterreservoir of een kunstmatig waterbed. Deze optie is meestal alleen geschikt voor specifieke locaties en vereist een dure installatie. In nieuwbouw wordt deze optie zelden gekozen.

Aandachtspunten bij nieuwbouw

Bij nieuwbouw zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten om rekening mee te houden bij het kiezen en installeren van een warmtepomp.

1. Vermogen van de warmtepomp

Het vermogen van de warmtepomp moet precies afstemmen op de energiebehoefte van de woning. Een te kleine warmtepomp zal niet voldoende warmte leveren, terwijl een te grote warmtepomp inefficiënt werkt en extra kosten kan genereren. Een ervaren installateur kan het optimale vermogen bepalen op basis van de grootte van de woning, de isolatiegraad en andere factoren.

2. Budget

Een warmtepomp is een investering die niet onbeduidend is. De kosten variëren sterk afhankelijk van het type warmtepomp en de installatie. Hybride en lucht-water warmtepompen zijn de budgetvriendelijkste opties. In 2021 was er een subsidie beschikbaar voor warmtepompen, wat het totale budget kan verlagen. Het is belangrijk om de investering in het kader van het totale bouwproject te plaatsen.

3. Vergunningen en meldingen

In sommige gevallen is een milieu- of bouwvergunning nodig voor de installatie van een warmtepomp. Dit is vooral het geval bij geothermische warmtepompen, die diep in de grond werken. Als geen vergunning nodig is, moet vaak wel een melding worden gedaan bij de gemeente. Het is verstandig om dit vooraf na te gaan.

4. Zonnepanelen

Om het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp te compenseren, is het verstandig om zonnepanelen te installeren. Dit zorgt voor groene energie en vermindert de afhankelijkheid van het stroomnet. Een thuisbatterij kan dit systeem verder optimaliseren door overtollige energie op te slaan.

5. BEN-normen en isolatie

Sinds 2021 moeten nieuwbouwwoningen voldoen aan de BEN-normen, die striktere eisen stellen aan de isolatie en energie-efficiëntie. Een goed geïsoleerde woning vermindert het warmteverlies en zorgt voor een hogere efficiëntie van de warmtepomp. Dit is belangrijk voor het bereiken van een optimale prestatie van het systeem.

Subsidies en financiële ondersteuning

De Nederlandse overheid stimuleert de aanschaf van warmtepompen via de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE). De subsidiebedragen variëren afhankelijk van het type warmtepomp en het vermogen. Voor 2021 was de subsidie beschikbaar voor warmtepompen die aan bepaalde eisen voldeden, zoals het energielabel en het type verwarmingsinstallatie.

Subsidiebedragen in 2021

De subsidie was afhankelijk van het energielabel van de warmtepomp. Voor warmtepompen met een energielabel A+++ was er zelfs een bonus van € 200 beschikbaar. De precieze subsidiebedragen voor 2022 en 2023 waren in 2021 nog niet volledig bekend, maar de trend was duidelijk: de overheid wilde de aanschaf van duurzame verwarming stimuleren.

Het is belangrijk om te weten dat de subsidie niet automatisch geldt voor alle warmtepompen. De warmtepomp moet aan bepaalde eisen voldoen, zoals het type (lucht-water of bodem-water), het vermogen en het energielabel. Een hybride warmtepomp, bijvoorbeeld, is in 2021 niet in aanmerking gekomen voor de subsidie, omdat deze gedeeltelijk nog op gas werkt.

Terugverdientijd en besparing

Een warmtepomp is een investering die zich over de jaren terugverdient. De terugverdientijd hangt af van verschillende factoren, zoals het type warmtepomp, de isolatie van de woning, het stookgedrag en de energietarieven.

Gemiddelde terugverdientijd in 2021

De terugverdientijd kan aanzienlijk korter zijn bij hogere gasprijzen. In 2021 stegen de gasprijzen sterk door de oorlog in de Oekraïne, waardoor een warmtepomp zich sneller kon terugverdienen. Voor een hybride warmtepomp kon de terugverdientijd zelfs onder de vijf jaar liggen, vooral wanneer de warmtepomp in combinatie met zonnepanelen werkte.

Een hybride warmtepomp kan tot wel 70% van het gasverbruik verminderen, wat leidt tot aanzienlijke besparingen op de energierekening. In 2021 was het gemiddelde jaarbedrag dat een huishouden bespaarde met een hybride warmtepomp ongeveer € 1.012 per jaar.

Hybride warmtepompen: een slimme keuze

Hybride warmtepompen zijn in 2021 een steeds populairste keuze, vooral bij renovatieprojecten en nieuwbouw. Het systeem combineert een warmtepomp met een traditionele gascv-ketel, waardoor het woningcomfort niet in de soep gaat. De warmtepomp levert de meeste verwarming, terwijl de cv-ketel alleen op koude dagen ingebruikt wordt.

Een hybride warmtepomp is ideaal voor woningen die niet optimaal geïsoleerd zijn. Zelfs in huizen met een beperkte isolatiegraad kan de hybride oplossing leiden tot significante besparing. De installatie is relatief eenvoudig, en in veel gevallen kan de overgang binnen één dag worden gerealiseerd zonder grote verbouwingen.

Daarnaast is een hybride warmtepomp een goede voorbereiding op de toekomst, waarin aardgas niet langer beschikbaar zal zijn. Door te kiezen voor een hybride oplossing, zorgt men ervoor dat de woning al voldoet aan de toekomstige eisen.

De rol van zonnepanelen en thuisbatterijen

Zonnepanelen en thuisbatterijen spelen een steeds belangrijkere rol in combinatie met warmtepompen. Een warmtepomp is afhankelijk van elektriciteit, en door zonnepanelen te installeren, kan men deze elektriciteit zelf opwekken. Dit vermindert de afhankelijkheid van het stroomnet en zorgt voor lagere energiekosten.

Een thuisbatterij maakt het mogelijk om overtollige zonne-energie op te slaan en op te gebruiken wanneer nodig. Dit is vooral handig in de winter, wanneer de warmtepomp meer energie verbruikt. Door zonnepanelen en een warmtepomp in combinatie te gebruiken, kan men tot wel 100% van de energie zelf opwekken.

Toekomstperspectieven en veranderingen in 2021

In 2021 was er een duidelijke verandering in de markt voor warmtepompen. Door de stijgende energieprijzen en de groeiende druk van de overheid om duurzamer te worden, steeg de vraag naar warmtepompen aanzienlijk. De productiecapaciteit van producenten zoals Itho Daalderop, Remeha en Intergas moest verhogen om aan de vraag te kunnen voldoen.

Een van de uitdagingen was het gebrek aan chips voor de besturingssystemen van warmtepompen. Door wereldwijde leveringsproblemen was het moeilijk om de productiecapaciteit op te voeren, wat leidde tot wachttijden van tot wel zes maanden voor een warmtepompinstallatie.

De overheid werkte intussen aan nieuwe regels, zoals een wet die warmtepompen geluidloos moet maken. Er zijn al warmtepompen die geluidloos werken, maar deze worden nu steeds meer ontwikkeld en verbeterd.

Conclusie

In 2021 was een warmtepomp een van de meest betrouwbare en duurzame oplossingen voor verwarming in nieuwbouw en renovatieprojecten. Door de stijgende energiekosten en de subsidies van de overheid, was het een steeds aantrekkelijker investering. De keuze voor een lucht-water warmtepomp of een hybride warmtepomp was in veel gevallen de meest efficiënte en kosteneffectieve oplossing.

De investering in een warmtepomp kon zich over de jaren terugverdienen, en in combinatie met zonnepanelen kon men zelfs volledig onafhankelijk worden van het stroomnet. Voor nieuwbouw was het van belang om rekening te houden met de BEN-normen, de isolatiegraad van de woning en de beschikbare subsidies.

De overgang naar duurzame verwarming is in volle gang, en wie nu een warmtepomp installeert, maakt een slimme keuze voor de toekomst.

Bronnen

1. Warmtepomp bij nieuwbouw
2. Warmtepomp en zonnepanelen
3. Warmtepomp-weetjes
4. Hybride warmtepomp
5. Warmtepomp kosten en subsidies