Buitenunit van een lucht-water warmtepomp: installatie, voordelen en toepassing in rijtjeshuizen

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Voor eigenaren van een rijtjeshuis die overwegen om te overstappen naar een duurzamere verwarmingsoplossing, biedt een lucht-water warmtepomp een veelbelovende keuze. Deze warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om het water in het verwarmingssysteem op te warmen. Het rendement is hoog, het systeem is energiezuinig en het past goed binnen het kader van de huidige duurzaamheidsambities. Een essentieel onderdeel van een lucht-water warmtepomp is de buitenunit. Deze speelt een centrale rol in de werking van het systeem en moet daarom zorgvuldig gekozen en geïnstalleerd worden. In deze artikel bespreken we de functie van de buitenunit van een lucht-water warmtepomp, de voordelen van het systeem, en de specifieke aandachtspunten bij toepassing in een rijtjeshuis. We richten ons op informatie die expliciet vermeld staat in de bronnen.

Wat is een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht via een buitenunit. Deze warmte wordt vervolgens overgedragen aan het water in het verwarmingssysteem van het huis via een inwendige unit. Dit water kan gebruikt worden voor vloerverwarming, radiatoren en warm tapwater. Het systeem is dus geschikt voor zowel verwarming als het opwekken van warm water. In bestaande woningen is het vaak eenvoudiger te installeren dan bijvoorbeeld een water-water warmtepomp, die grondwater nodig heeft en dus grondboringen vereist. Bovendien is het een populaire keuze in regio’s met goed geïsoleerde woningen, zoals in de Veluwe-regio.

Werking van een lucht-water warmtepomp

De buitenunit van een lucht-water warmtepomp is uitgerust met een ventilator die buitenlucht aanzuigt. Deze lucht passeert een verdamper, waarin het koelmiddel verdampt en warmte opneemt uit de lucht. De damp wordt vervolgens samengedrukt door een compressor, waardoor de temperatuur stijgt. In de condensor (die zich meestal in de binnenunit bevindt), wordt deze warmte afgegeven aan het water in het verwarmingssysteem. Dit water kan vervolgens gebruikt worden voor verwarming van de woning en voor warm water.

De efficiëntie van het systeem is afhankelijk van de buitentemperatuur. In koudere winters is het rendement iets lager, maar de warmtepomp kan ook worden gecombineerd met een hybride systeem, waarbij automatisch wordt geschakeld naar een gasketel als de buitentemperatuur te laag is.

Buitenunit van een lucht-water warmtepomp

De buitenunit is het hart van een lucht-water warmtepomp. Het is het onderdeel dat de warmte onttrekt aan de buitenlucht. Deze unit bevat de ventilator, de verdamper en een deel van het koelmiddelsysteem. De positie van de buitenunit is van belang, omdat het moet worden geplaatst op een locatie die zowel toegankelijk is voor installatie en onderhoud, als vrij is van obstakels die de luchtcirculatie belemmeren.

Locatie en geluid

Volgens bron 4, maakt de buitenunit veel geluid, wat een belangrijke overweging is bij het kiezen van de installatielocatie. In een rijtjeshuis, waar de buurwoningen dichtbij staan, moet de buitenunit zo geplaatst worden dat het geluid zo min mogelijk last geeft aan buren. De unit moet ver genoeg van ramen en openbare ruimtes staan, maar ook dicht genoeg bij de verwarmingsinstallatie in de woning. In sommige gevallen kan een geluidsscherm of muur tussen de unit en de woning worden opgericht om de geluidsoverlast te beperken.

Grootte en ruimte

De buitenunit van een lucht-water warmtepomp is doorgaans groter dan die van een lucht-lucht warmtepomp. Dit heeft te maken met de vereiste capaciteit van het systeem om warme waterhoeveelheden op te wekken. In een rijtjeshuis moet dus voldoende ruimte zijn voor de installatie van de buitenunit. In sommige gevallen kan de unit op de zolder, op een plat dak of op een afstand van het huis worden geplaatst, mits het elektriciteitskabels en buizen kunnen worden aangelegd.

Voordelen van een lucht-water warmtepomp in een rijtjeshuis

Een lucht-water warmtepomp is een uitstekende keuze voor rijtjeshuizen, met name wanneer de woning goed geïsoleerd is en geschikt is voor lage temperatuurverwarming (LTV), zoals vloerverwarming. Een aantal voordelen die uit de bronnen zijn afgeleid:

1. Duurzaam en energiezuinig

Een lucht-water warmtepomp maakt gebruik van vernieuwbaar energie (de warmte uit de buitenlucht) en heeft een hoog rendement, vooral in goed geïsoleerde woningen. Dit maakt het systeem zeer geschikt voor huizen die aan de eisen van de Energieprestatieverbetering (EPB) voldoen.

2. Geen boringen of graafwerken nodig

In tegenstelling tot een water-water warmtepomp, die grondwater nodig heeft en daardoor grondboringen vereist, heeft een lucht-water warmtepomp geen diepe grondwerken nodig. Dit is een groot voordeel in een rijtjeshuis, waar ruimte beperkt is en grondwerken vaak moeilijker uit te voeren zijn.

3. Combinatie met bestaande installatie

Een lucht-water warmtepomp kan vaak worden geïntegreerd in een bestaand verwarmingssysteem. Dit maakt het een aantrekkelijke optie bij renovaties. Bij een hybride systeem kan de warmtepomp worden aangesloten op een bestaande gasketel, die als back-up dienst doet wanneer de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren.

4. Koelen mogelijk

Hoewel de buitenunit van een lucht-water warmtepomp niet bedoeld is voor koelen, is het verwarmingssysteem omkeerbaar in de zin dat het in de zomer ook kan worden gebruikt voor koeling van het huis. In combinatie met een lage temperatuurverwarmingssysteem kan het water in de vloer of radiatoren dan koel worden gemaakt, waardoor de woning aangenaam blijft bij warme buitentemperaturen.

5. Betere prestaties in goed geïsoleerde woningen

Een lucht-water warmtepomp werkt het beste in een woning met goede isolatie, zoals vloerisolatie, muurisolatie en HR++ glas. In oude woningen kan dit een beperking zijn, maar in rijtjeshuizen die zijn gerenoveerd of nieuwbouw zijn, is dit vaak geen probleem. Een goed geïsoleerde woning vermindert de warmteverliezen en zorgt voor een hoger rendement van de warmtepomp.

Aandachtspunten bij installatie in een rijtjeshuis

Ondanks de voordelen zijn er ook een aantal belangrijke aandachtspunten bij de installatie van een lucht-water warmtepomp in een rijtjeshuis.

1. Ruimte voor de buitenunit

De buitenunit is relatief groot en moet op een geschikte locatie worden geplaatst. In een rijtjeshuis kan dat bijvoorbeeld op de zolder, op een plat dak of op een afstand van het huis zijn. In sommige gevallen is het nodig om een kleine bouwconstructie of muur te bouwen om de unit te beheren en eventuele geluidsoverlast te beperken. Het is belangrijk om dit te overleggen met de installateur en eventueel de gemeente, aangezien bepaalde installaties bevoegdheidsverklaringen of toestemmingen kunnen vereisen.

2. Verwarmingssysteem

Een lucht-water warmtepomp werkt het beste met een lage temperatuurverwarmingssysteem (LTV), zoals vloerverwarming of LTV-radiatoren. In bestaande rijtjeshuizen met traditionele radiatoren kan het nodig zijn om het verwarmingssysteem aan te passen. Dit kan een extra kostenpost zijn, maar zorgt er ook voor dat de warmtepomp efficiënter werkt.

3. Sanitair warm water

Een lucht-water warmtepomp kan warm water leveren, maar in sommige systemen is het nodig om een aanvullende opwarming te hebben. Bijvoorbeeld in een hybride systeem is er een gasketel nodig voor het opwarmen van het sanitair warm water. In een volledig elektrisch systeem kan de warmtepomp dit water zelf opwarmen, maar het is dan belangrijk dat het systeem voldoende capaciteit heeft.

4. Isolatie

In oude rijtjeshuizen kan de isolatie een beperking zijn. Een lucht-water warmtepomp werkt het beste in een goed geïsoleerde woning. Als de woning slecht geïsoleerd is, kan de warmtepomp extra energie moeten verbruiken om de warmteverliezen te compenseren. Dit vermindert het rendement en verhoogt de energiekosten. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om eerst een isolatieproject op te starten voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd.

Samenvatting van de installatieaanbevelingen

De installatie van een lucht-water warmtepomp in een rijtjeshuis vereist een aantal specifieke overwegingen. De buitenunit moet goed geplaatst zijn, zowel qua geluid als qua toegankelijkheid. Het verwarmingssysteem moet geschikt zijn voor lage temperatuurverwarming, en de woning moet goed geïsoleerd zijn om een hoog rendement te garanderen. Buitenunit en binnenunit moeten goed aangesloten zijn, en in sommige gevallen is een aanvullend systeem nodig voor het opwarmen van sanitair warm water.

Checklist voor installatie in een rijtjeshuis:

[ ] Ruimte voor de buitenunit
[ ] Goede luchtcirculatie rond de unit
[ ] Verwijdering of beheer van geluidsoverlast
[ ] Toegang tot de woning voor de aansluiting
[ ] Goed geïsoleerde woning
[ ] LTV-verwarmingssysteem aanwezig of bereid om te aanpassen
[ ] Aanvullende opwarming voor sanitair warm water indien nodig
[ ] Overleg met installateur en eventueel de gemeente

Conclusie

Een lucht-water warmtepomp is een duurzame en energiezuinige oplossing voor het verwarmen van een rijtjeshuis. De buitenunit speelt een centrale rol in het systeem, omdat het de warmte uit de buitenlucht onttrekt. Het is belangrijk dat deze unit goed gekozen en geïnstalleerd wordt, met aandacht voor locatie, geluid en toegang. Het systeem is vooral geschikt in goed geïsoleerde woningen en kan vaak worden geïntegreerd in een bestaand verwarmingssysteem. In combinatie met een hybride systeem is het mogelijk om te profiteren van het hoge rendement van de warmtepomp in de meeste seizoenen, en van de gasketel in de koudste dagen van het jaar. Voor eigenaren van een rijtjeshuis die overwegen om een warmtepomp te installeren, is het verstandig om eerst een inspectie en advies van een erkende installateur in te richten.