Centrale warmtepomp voor appartementen: voordelen, kosten en installatieopties

De overstap naar duurzame verwarming is in Nederland steeds vaker de voorkeur. Voor appartementen is een centrale warmtepomp – ook wel collectieve warmtepomp genoemd – een populaire keuze. Deze installatie biedt een efficiënte en milieuvriendelijke manier om meerdere appartementen tegelijk te verwarmen en met warm water te voorzien. In dit artikel geven we een overzicht van de voordelen, typen, kosten en aandachtspunten bij de keuze en installatie van een centrale warmtepomp voor appartementen. Het is bedoeld voor woningeigenaren, VvE-besturen en woningbouwers die overwegen om over te stappen op een duurzamere verwarmingsoplossing.

Wat is een centrale warmtepomp?

Een centrale warmtepomp is een grotere warmtepompinstallatie die meerdere appartementen in een appartementscomplex tegelijk kan voorzien van verwarming en warm water. In tegenstelling tot individuele warmtepompen, waarbij elk appartement zijn eigen installatie heeft, wordt bij een collectieve warmtepomp een centraal systeem gebruikt. Dit systeem verdeelt de warmte via een distributienetwerk naar elk appartement.

De centrale warmtepomp is bijzonder geschikt voor appartementencomplexen met goede isolatie en een goed ontworpen distributienetwerk. Doordat de warmte op grotere schaal wordt opgewekt, kan het rendement beter zijn en zijn er vaak schaalvoordelen. Bovendien is het meestal efficiënter om één centrale installatie te onderhouden dan meerdere individuele systemen.

Voordelen van een centrale warmtepomp

De installatie van een centrale warmtepomp biedt meerdere voordelen, zowel op het vlak van energie-efficiëntie als op het financiële vlak.

1. Energiesparing en duurzaamheid

Een centrale warmtepomp maakt gebruik van warmte uit de buitenlucht, grondwater of aardbodem. Deze energiebronnen zijn vrij beschikbaar en veroorzaken geen CO₂-uitstoot bij het opwekken van warmte. Dit maakt de centrale warmtepomp een duurzame alternatief voor gasverwarming. Aangezien Nederland streelt naar CO₂-neutrale woningen in 2050, is de overstap naar een warmtepomp een belangrijke stap in die richting.

2. Kostenefficiëntie

Hoewel de initiële investering in een centrale warmtepomp hoog kan zijn, zijn er meerdere kostenbesparende aspecten. Door meerdere appartementen tegelijk te verwarmen, is er een schaalvoordeel. De kosten per appartement zijn vaak lager dan bij individuele installaties. Bovendien is het onderhoud van één centrale installatie meestal efficiënter en goedkoper dan het onderhoud van meerdere individuele systemen.

3. Lagere energierekening

Omdat een warmtepomp energie efficiënter omzet in warmte dan traditionele verwarmingsmethoden, zullen bewoners van het appartementscomplex op de lange termijn besparen op hun energierekening. Dit is vooral het geval bij goed geïsoleerde woningen, waarin de warmte minder snel verloren gaat.

4. Subsidies en voordelen

In Nederland zijn er subsidies beschikbaar voor de installatie van warmtepompen, waaronder collectieve systemen. De VvE Energiebespaarlening is een voorbeeld van een lening die specifiek is bedoeld voor energiebesparende maatregelen in appartementencomplexen. Deze lening biedt gunstige voorwaarden en een vaste rente, waardoor de financiële drempel voor het aanschaffen van een centrale warmtepomp lager ligt.

5. Toekomstbestendigheid

Een centrale warmtepomp is een toekomstbestendige investering. Omdat het geen gas gebruikt, is het systeem onafhankelijk van gasprijzen en de mogelijke stijging van deze kosten in de toekomst. Daarnaast is het systeem compatibel met andere duurzame energiebronnen, zoals zonnepanelen. Door het combineren van zonnestroom en warmtepomp kan het appartementscomplex zelfs energieonafhankelijk worden.

Typen centrale warmtepompen

Er zijn verschillende typen centrale warmtepompen, die variëren in werking en efficiëntie. De keuze van het juiste type hangt af van factoren zoals de beschikbare ruimte, de bodemsamenstelling en de verwachtingen van de bewoners. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende typen.

1. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en zet deze om in warm water voor verwarming en warmwaterbevoorrading. Deze warmtepomp is relatief eenvoudig te installeren en vergt weinig onderhoud. Het is vooral geschikt voor woningen met vloerverwarming. Een lucht-water warmtepomp is een populaire keuze voor zowel nieuwbouw als bestaande appartementencomplexen.

2. Water-water warmtepomp

De water-water warmtepomp haalt warmte uit het grondwater en gebruikt dit om water te verwarmen voor verwarming en warm water. Dit systeem is doorgaans efficiënter dan lucht-water warmtepompen, maar vereist een bron van grondwater in de buurt van het appartementencomplex. Daarom is het niet altijd toepasbaar. De installatie van een water-water warmtepomp is complexer en vereist diepe grondboringen, wat de kosten aanzienlijk kan doen stijgen.

3. Grond-water warmtepomp

De grond-water warmtepomp haalt warmte uit de aardbodem en gebruikt deze om water te verwarmen. Ook bij deze warmtepomp zijn grondwerken nodig, en afhankelijk van de beschikbare ruimte in de tuin kiest een installateur voor een horizontaal of verticaal buizennetwerk. De efficiëntie van deze warmtepomp hangt af van de bodemsamenstelling en de diepte van de boringen.

4. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een verwarmingsketel. Het systeem schakelt automatisch tussen de warmtepomp en de ketel, afhankelijk van de buitentemperatuur en de warmtevraag. Dit maakt het een goede en energiezuinige oplossing voor appartementencomplexen die nog steeds afhankelijk zijn van een bestaande verwarmingsinstallatie.

5. Full electric warmtepomp

Een full electric warmtepomp is een volledig elektrisch verwarmingssysteem dat geen ondersteuning van een cv-ketel nodig heeft. Het is vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen en zorgt niet alleen voor verwarming, maar ook voor warm water. Full electric warmtepompen zijn het meest duurzaam en hebben het hoogste rendement, vooral wanneer ze worden gecombineerd met zonnepanelen.

Kostenaanblik van een centrale warmtepomp

De investering in een centrale warmtepomp is aanzienlijk, maar het rendement op lange termijn kan aantrekkelijk zijn. De kosten variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de grootte van het appartementscomplex en de installatievoorwaarden.

1. Lucht-water warmtepomp

Voor een lucht-water warmtepomp zijn de kosten meestal het laagst. De prijs van een individuele installatie kan variëren tussen € 4.000 en € 10.000. Bij een collectieve installatie zijn de kosten per appartement vaak lager, omdat de investering wordt verdeeld over meerdere eenheden.

2. Water-water warmtepomp

De kosten voor een water-water warmtepomp zijn hoger, omdat diepe grondboringen nodig zijn. De totale kosten liggen meestal tussen € 15.000 en € 20.000, inclusief btw en plaatsing. Deze warmtepomp is efficiënter dan lucht-water modellen, wat op de lange termijn kan leiden tot hogere besparingen.

3. Grond-water warmtepomp

De installatie van een grond-water warmtepomp is nog kostbaar. De totale kosten liggen meestal tussen € 20.000 en € 30.000, inclusief grondboringen en plaatsing. Hoewel de investering groot is, is het rendement vaak hoog, vooral in goed geïsoleerde woningen.

4. Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is een populaire keuze voor appartementencomplexen die nog steeds afhankelijk zijn van een bestaande verwarmingsinstallatie. De investering ligt meestal tussen € 5.000 en € 7.000 per appartement. Dit maakt het een relatief betaalbare optie voor grotere collectieve installaties.

5. Full electric warmtepomp

Een full electric warmtepomp is het meest duurzaam, maar ook de duurste optie. De investering ligt meestal hoger dan bij een hybride warmtepomp. De exacte kosten hangen af van de grootte van het appartementscomplex en de beschikbare subsidies.

Aandachtspunten bij de installatie van een centrale warmtepomp

De installatie van een centrale warmtepomp vereist zorgvuldige voorbereiding en aandacht voor een aantal belangrijke aspecten.

1. Locatie van de warmtepomp

De locatie van de warmtepomp is van groot belang voor het functioneren van het systeem. De buitenunit moet op een plaats staan met voldoende luchtcirculatie en beperkte geluidshinder. Populaire locaties zijn het terras, een plat dak of een ruimte met voldoende ventilatie. Bij een water-water of grond-water warmtepomp is bovendien voldoende ruimte in de grond nodig voor boringen of buizennetwerken.

2. Isolatie van de appartementen

De efficiëntie van een centrale warmtepomp hangt sterk af van de isolatie van de appartementen. Goed geïsoleerde woningen verliezen minder warmte en kunnen profiteren van de volledige efficiëntie van het systeem. Voor appartementencomplexen met slechte isolatie is het verstandig om eerst isolatiemaatregelen te nemen voordat de warmtepomp wordt geïnstalleerd.

3. Distributienetwerk

Bij een collectieve warmtepomp is een goed ontworpen distributienetwerk essentieel. Het netwerk moet warmte efficiënt en gelijkmatig verdelen naar elk appartement. Dit vereist een zorgvuldige planning en installatie. Een defect of ongelijkmatig distributienetwerk kan leiden tot ongelijke verwarming en hogere energiekosten.

4. Onderhoud en beheer

Een centrale warmtepomp vereist regelmatig onderhoud om optimaal te functioneren. Het is verstandig om een contract te sluiten met een professional die het systeem regelmatig onderhoudt. Daarnaast is het belangrijk om bewoners op de hoogte te houden van de werking van het systeem en de manier waarop ze hun verwarming kunnen beheersen.

5. Subsidies en leningen

Het aanschaffen en installeren van een centrale warmtepomp kan financieel aantrekkelijk zijn dankzij subsidies en leningen. De VvE Energiebespaarlening is een voorbeeld van een lening die specifiek is bedoeld voor energiebesparende maatregelen in appartementencomplexen. Deze lening biedt gunstige voorwaarden en een vaste rente, waardoor de investering toegankelijker wordt.

Conclusie

Een centrale warmtepomp is een duurzame, efficiënte en toekomstbestendige oplossing voor het verwarmen van appartementencomplexen. Het systeem biedt een aantal voordelen, zoals energiebesparing, kostenefficiëntie en toegang tot subsidies. De keuze van het juiste type warmtepomp hangt af van factoren zoals de beschikbare ruimte, de bodemsamenstelling en de verwachtingen van de bewoners. De installatie vereist zorgvuldige voorbereiding en aandacht voor aspecten zoals locatie, isolatie en distributienetwerk. Voor appartementencomplexen die overwegen om over te stappen op een duurzamere verwarmingsoplossing is een centrale warmtepomp een interessante en voordelige keuze.

Bronnen

1. Bobex - Warmtepomp voor appartement
2. Bobex - Centrale warmtepomp voor appartementen
3. Warmtepompenadvies - Kosten warmtepompen
4. Cornelissen BV - Warmtepomp in Nijmegen
5. Warmtepomp Gids - Compacte warmtepompen