Circulatiepomp warmtepomp blijft draaien: oorzaken, oplossingen en energiebesparing

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een circulatiepomp is een essentieel onderdeel van elke verwarmingsinstallatie, inclusief systemen die op warmtepompen werken. Het functioneert als de "hartslag" van het systeem door warm water rond te pompen naar vloerverwarmingen, radiatoren of convectoren. Bij moderne installaties, met name die hybride systemen of warmtepompen omvatten, is het belangrijk om de efficiëntie en het gedrag van de circulatiepomp nauwkeurig te begrijpen. Een veelvoorkomend probleem is dat de circulatiepomp continu blijft draaien, ook wanneer het verwarmingsproces niet actief is. Dit leidt niet alleen tot een hoger energieverbruik, maar ook tot verminderde levensduur van het apparaat en mogelijke storingen in het systeem.

In dit artikel worden de oorzaken van continu draaien van de circulatiepomp bij warmtepompinstallaties besproken, evenals mogelijke oplossingen en maatregelen voor energiebesparing. De nadruk ligt op praktische tips, technische achtergronden en voorbeelden uit de praktijk, met het oog op huiseigenaren, woningbouwers en installateurs die geïnteresseerd zijn in efficiëntere verwarmingsoplossingen.

De rol van de circulatiepomp in warmtepompinstallaties

1. Hoe werkt een circulatiepomp?

De circulatiepomp zorgt ervoor dat warm water door de verwarmingsleidingen wordt getransporteerd. In een typische installatie wordt het water verwarmd door een cv-ketel of een warmtepomp, en daarna door de pomp verder gestuurd naar vloerverwarmingen, radiatoren of convectoren. De thermostaat stuurt de pomp: wanneer de kamertemperatuur onder de ingestelde doeltemperatuur zakt, schakelt de thermostaat de circulatiepomp aan. Als de doeltemperatuur is bereikt, wordt de pomp weer uitgeschakeld.

Hoewel de pomp slechts het transport van het water verzorgt, speelt het een cruciale rol in de efficiëntie van het gehele verwarmingsproces. In sommige installaties draaien meerdere pompen tegelijk, zoals vaak het geval is bij vloerverwarmingssystemen of hybride verwarmingsopstellingen die zowel een warmtepomp als een cv-ketel bevatten.

2. Probleem: Circulatiepomp blijft draaien

Een veel voorkomend probleem bij warmtepompinstallaties is dat de circulatiepomp blijft draaien, zelfs wanneer het verwarmingsproces niet actief is. Dit kan meerdere oorzaken hebben, variërend van een defecte thermostaat tot een verkeerde installatie van de pomp of een technische fout in de regeling.

2.1. Oorzaken van continu draaien

a. Fout in de thermostaat of regeling

De thermostaat is verantwoordelijk voor het inschakelen en uitschakelen van de circulatiepomp. Als de thermostaat defect is of fout is ingesteld, kan de pomp blijven draaien. Dit komt vaak voor bij oude of niet-up-to-date systemen. In sommige gevallen kunnen moderne thermostaten of regelingen niet correct communiceren met oudere pompen, wat leidt tot onnodige energieverbruik.

b. Dubbele of onnodige pomp

In sommige verwarmingsinstallaties, zoals die met vloerverwarming, wordt een extra circulatiepomp gebruikt om het water in het vloerpaneel rond te pompen. Als deze pomp niet correct is geïntegreerd in de regeling of niet kan worden uitgeschakeld, zal hij doorgaan met draaien ook als de verwarming niet nodig is. Dit is een veelvoorkomende situatie bij vloerverwarmingen die in combinatie met een warmtepomp zijn geïnstalleerd.

c. Fout in de hydraulische opstelling

Bij hybride systemen met zowel een warmtepomp als een cv-ketel, kan het ontbreken van een hydraulische scheiding leiden tot storingen. De circulatiepomp van de ketel en die van de warmtepomp werken vaak onafhankelijk van elkaar en weten niet van elkaar wat ze aan het doen zijn. Dit kan leiden tot onnodige overlapping en continu draaien van pompen. In dergelijke gevallen wordt aanbevolen om een open verdeler te gebruiken om hydraulische scheiding te bewerkstelligen. Dit voorkomt dat de pompen elkaar beïnvloeden en voorkomt storingen.

3. Gevolgen van continu draaien

3.1. Hoger energieverbruik

Een circulatiepomp die continu draait, leidt tot hogere elektriciteitskosten. Oude pompen, die altijd op volle snelheid draaien, verbruiken gemiddeld tussen de 70 en 80 watt. Over een stookseizoen van ongeveer 6.000 uren per jaar, betekent dit een jaarlijkse stroomverbruik van 420 tot 480 kWh. Dit is meer dan wat een moderne wasmachine of vaatwasmachine jaarlijks verbruikt.

Moderne circulatiepompen, die in drie standen werken (bijvoorbeeld 25–75 watt), verbruiken aanzienlijk minder. Over een jaar levert dit besparingen op van 150 tot 300 kWh. Het is dus belangrijk om te controleren of je pomp op de laagste stand werkt, mits dat voldoende is voor de verwarming van je woning.

3.2. Verkorte levensduur van de pomp

Continu draaien van de pomp leidt ook tot snellere slijtage en vermindert de levensduur van het apparaat. Oudere pompen zijn hierbij het meest kwetsbaar. Dit kan uiteindelijk leiden tot storingen of zelfs tot een volledig vervanging van de pomp, wat extra kosten met zich meebrengt.

3.3. Ondoorzichtig systeemgedrag

Een circulatiepomp die blijft draaien, leidt vaak tot onduidelijk systeemgedrag. Bewoners kunnen verwarring ondervinden over de werking van hun verwarmingssysteem, vooral wanneer ze verwachten dat de pomp uitschakelt wanneer het voldoende warm is. Dit kan ook leiden tot onnodige afstemming of aanpassingen, wat het systeem minder efficiënt maakt.

4. Oplossingen en aanbevolen maatregelen

4.1. Pompschakelaar installeren

Een eenvoudige en effectieve oplossing voor de circulatiepomp die blijft draaien is het installeren van een pompschakelaar. Dit is een klein apparaat dat ervoor zorgt dat de pomp alleen ingeschakeld wordt wanneer de verwarming daadwerkelijk nodig is. De pompschakelaar reageert op het signaal van de thermostaat en zorgt ervoor dat de pomp alleen draait wanneer er warmte wordt geleverd.

Voor woningen met vloerverwarming, die vaak continu draaien, is dit een zeer geschikte oplossing. Een pompschakelaar kost ongeveer €40 tot €140, en levert een besparing van circa 450 kWh per jaar, wat overeenkomt met een kostenverlaging van €100 tot €150. Dit is een aanzienlijke besparing op een eenvoudige manier.

Het is belangrijk om te controleren of de pompschakelaar compatibel is met je huidige verwarmingsinstallatie. In sommige gevallen kan een professionele installateur helpen bij de keuze en de installatie.

4.2. Thermostaat of regeling controleren

Een defecte of verkeerd ingestelde thermostaat kan ervoor zorgen dat de circulatiepomp blijft draaien. Het is daarom belangrijk om te controleren of de thermostaat correct werkt en of hij op de juiste temperatuur is ingesteld. Bij moderne thermostaten kan dit vaak via een digitale scherm of app worden gedaan.

Als de thermostaat niet werkt zoals hij zou moeten, kan het nodig zijn om deze te vervangen of te laten herstellen. Dit is vooral belangrijk bij oude systemen die niet up-to-date zijn.

4.3. Modernere circulatiepomp installeren

Als je pomp al oud is en in slechte staat verkeert, kan het loont de moeite om deze te vervangen door een moderne circulatiepomp die werkt op drie standen. Deze pompen zijn energiezuiniger en verbruiken minder stroom. Daarnaast zijn ze vaak voorzien van slimme regelingen die het mogelijk maken om de pomp op de juiste snelheid te laten draaien, afhankelijk van de verwarmingseis.

Een moderne circulatiepomp heeft meestal een vermogen van 25 tot 75 watt, wat aanzienlijk lager is dan de 70 tot 80 watt van oudere modellen. Dit betekent dat een vervanging van de pomp leidt tot een besparing van 150 tot 300 kWh per jaar. Het is dus een investering die zich in korte tijd terugverdient.

4.4. Hydraulische scheiding en openverdeler

Bij hybride verwarmingsinstallaties, waar zowel een warmtepomp als een cv-ketel wordt gebruikt, is het belangrijk om een hydraulische scheiding te bewerkstelligen. Dit voorkomt dat de circulatiepomp van de ketel en die van de warmtepomp elkaar beïnvloeden. Een openverdeler is een effectieve manier om dit te doen.

Een openverdeler zorgt ervoor dat de waterstromen van de ketel en de warmtepomp elkaar nauwelijks beïnvloeden. Dit voorkomt flowproblemen en verbeterd de efficiëntie van het gehele systeem. Het is een aanbevolen maatregel bij hybride opstellingen en kan helpen bij het oplossen van problemen met een continu draaiende pomp.

4.5. Ontrilling en luchtafvoer controleren

Een andere mogelijke oorzaak van onnodig draaien is de aanwezigheid van lucht in het systeem. Lucht kan leiden tot onvoldoende warmteoverdracht en veroorzaakt extra werk voor de circulatiepomp. Het is daarom belangrijk om te controleren of de installatie goed is ontlucht en dat de ontluchters correct werken.

Bij warmtepompinstallaties, waar glycol wordt gebruikt, is het aanbevolen om automatische ontluchters in het afgiftesysteem te installeren. In de bronzijde wordt het gebruik van automatische ontluchters echter afgeraden vanwege mogelijke kristalvorming bij lage druk. Het is daarom aan te raden om dit aspect te bespreken met een professional.

5. Energiebesparing en duurzaamheid

Energiebesparing in het verwarmingsstelsel draagt bij aan een lagere CO₂-uitstoot en een duurzamere woning. Door het probleem van een continu draaiende circulatiepomp op te lossen, kun je niet alleen je stroomrekening verlagen, maar ook het milieu positief beïnvloeden.

Moderne pompen, pompschakelaars en hydraulische scheidingen zijn allemaal effectieve manieren om energie te besparen. Deze maatregelen zijn vaak eenvoudig uit te voeren en kunnen door een installateur worden geïmplementeerd.

6. Conclusie

Een circulatiepomp die blijft draaien kan leiden tot hogere stroomkosten, slijtage van het apparaat en inefficiënt werken van het verwarmingsstelsel. Door het probleem te identificeren en de juiste maatregelen te nemen, zoals het installeren van een pompschakelaar of het vervangen van de pomp, kan dit probleem worden opgelost. Het is bovendien belangrijk om te controleren of de thermostaat of regeling correct werkt, vooral bij oude systemen.

In hybride systemen met zowel een warmtepomp als een cv-ketel, is het aanbevolen om een openverdeler te gebruiken om hydraulische scheiding te bewerkstelligen. Dit voorkomt storingen en verbetert de efficiëntie van het systeem.

Energiebesparing in het verwarmingsstelsel is niet alleen goed voor je portemonnee, maar ook voor het milieu. Door kleine maatregelen te nemen, zoals het installeren van een pompschakelaar of het vervangen van een oude pomp, kun je een aanzienlijke besparing realiseren en bijdragen aan een duurzamere toekomst.