Ventilatiewarmtepomp en CV: Slimme Oplossing voor Duurzaam Verwarmen

Inleiding

Een ventilatiewarmtepomp is een innovatieve technologie die het verband legt tussen luchtkwaliteit, energie-efficiëntie en comfortabel wonen. Deze oplossing maakt gebruik van de warmte die in de ventilatielucht aanwezig is, waardoor niet alleen energie wordt bespaard, maar ook het energielabel van de woning kan worden verbeterd. In combinatie met een CV-ketel of als hybride systeem vormt de ventilatiewarmtepomp een veelzijdige en duurzame oplossing voor het verwarmen van huizen.

Deze artikel geeft een gedetailleerde uitleg over het functioneren van ventilatiewarmtepompen, hun voordelen, installatie-aanbevelingen en de rol van de CV-ketel in dit systeem. De informatie is gebaseerd op meerdere betrouwbare bronnen die het technische en praktische gebruik van ventilatiewarmtepompen bespreken.

Wat is een ventilatiewarmtepomp?

Een ventilatiewarmtepomp is een technologie die in combinatie met een bestaand ventilatiesysteem werkt. In huizen met mechanische ventilatie wordt lucht uit de woning afgevoerd om een goed binnenklimaat te garanderen. In plaats van dat deze afgevoerde lucht volledig verloren gaat, gebruikt een ventilatiewarmtepomp de warmte die in deze lucht aanwezig is.

De warmte wordt geëxtraheerd door een proces dat op een warmtepomp werkt, waarbij warmte wordt overgedragen aan het verwarmingssysteem van de woning. Deze warmte kan gebruikt worden voor centrale verwarming en warm tapwater. Het gevolg is dat de CV-ketel minder hoeft te werken, wat leidt tot energiebesparing en een lagere CO₂-uitstoot.

Een belangrijk verschil met een lucht-water warmtepomp is dat een ventilatiewarmtepomp geen onbeperkte energiebron heeft. De hoeveelheid warmte die kan worden geëxtraheerd, is afhankelijk van de hoeveelheid ventilatielucht die wordt afgevoerd. Daarom wordt een ventilatiewarmtepomp vaak gebruikt in combinatie met een CV-ketel.

Werking van een ventilatiewarmtepomp

De werking van een ventilatiewarmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteterugwinning. Het systeem bestaat uit een ventilatieunit die warmte uit de afgevoerde ventilatielucht haalt en deze overdraagt op het verwarmingssysteem van de woning. Hieronder staat een overzicht van de belangrijkste stappen in de werking:

1. Afvoer van ventilatielucht: In huizen met mechanische ventilatie wordt lucht continu afgevoerd. Deze lucht bevat warmte die anders verloren zou gaan.
2. Extraheren van warmte: De ventilatiewarmtepomp gebruikt een warmtepompmechanisme om de warmte uit de afgevoerde lucht te halen. Dit gebeurt via een warmtewisselaar, waarbij het koudemiddel warm wordt.
3. Opwekken van warmte: Het verwarmde koudemiddel wordt gecomprimeerd, waardoor de temperatuur verder stijgt. De warmte wordt vervolgens afgegeven aan het verwarmingssysteem van de woning.
4. Aanvoer van verse lucht: Tegelijkertijd wordt verse buitenlucht aangezogen en door het systeem geleid. Deze lucht wordt opgewarmd door de warmtepomp voordat het de woning binnengaat.
5. Integratie met CV-ketel: De warmte die is geëxtraheerd, wordt meestal gebruikt om de CV-ketel te ondersteunen. Dit betekent dat de ketel minder hoeft te werken, vooral bij normale temperatuurveranderingen.

Door dit proces wordt energiebesparing bereikt tot wel 30%, afhankelijk van de isolatie en het type verwarming dat wordt gebruikt.

Voordelen van een ventilatiewarmtepomp

Er zijn verschillende voordelen bij het gebruik van een ventilatiewarmtepomp in combinatie met een CV-ketel of als hybride systeem:

• Energiebesparing: Door de warmte uit de ventilatielucht te hergebruiken, kan er tot wel 30% energie bespaard worden. Dit is vooral effectief bij huizen met goede isolatie.
• Verbetering van het energielabel: Het gebruik van een ventilatiewarmtepomp draagt bij aan een betere energieprestatie van de woning, wat kan leiden tot een hoger energielabel.
• Duurzame oplossing: Aangezien er geen extra energiebron nodig is behalve elektriciteit, is dit een duurzame manier om een woning te verwarmen.
• Snelle installatie: Het systeem is relatief eenvoudig te installeren, doordat het de bestaande ventilatieunit vervangt.
• Verlengde levensduur van de CV-ketel: Door het werk van de CV-ketel te delen met de ventilatiewarmtepomp, kan de levensduur van de ketel worden verlengd.
• Verbeterde luchtkwaliteit: De ventilatiewarmtepomp zorgt voor een constante luchtverversing, wat bijdraagt aan een gezonder binnenklimaat.
• All-electric oplossing: Bij huizen zonder aardgas is het mogelijk om volledig elektrisch te werken met een ventilatiewarmtepomp, wat een interessante optie is in de toekomst.

Hybride ventilatiewarmtepomp

Een hybride ventilatiewarmtepomp is een systeem waarbij een ventilatiewarmtepomp wordt gecombineerd met een CV-ketel op aardgas. In dit systeem levert de ventilatiewarmtepomp de basislast van warmte, terwijl de CV-ketel bijspringt tijdens piekmomenten of bij extreme kou. Dit zorgt ervoor dat de CV-ketel minder energie verbruikt, wat tot wel 50% minder gasverbruik kan leiden.

Een hybride opstelling is vooral geschikt voor huizen die goed geïsoleerd zijn, omdat de ventilatiewarmtepomp dan voldoende warmte kan leveren. In huizen met slechte isolatie kan de CV-ketel nog steeds een belangrijke rol spelen, omdat de warmteproductie van de ventilatiewarmtepomp beperkt is.

Bij een hybride systeem is het ook mogelijk om een buffer of boilervat aan te sluiten. Dit zorgt ervoor dat de warmte die is geëxtraheerd uit de ventilatielucht kan worden opgeslagen en op het juiste moment gebruikt. Dit is vooral handig bij huizen met onregelmatig warmteverbruik.

Aandachtspunten bij de installatie van een ventilatiewarmtepomp

Hoewel een ventilatiewarmtepomp een slimme en duurzame oplossing biedt, zijn er ook een aantal aandachtspunten die moeten worden meegewogen bij de installatie en het gebruik van het systeem.

• Niet geschikt voor balansventilatie: Een ventilatiewarmtepomp kan niet worden geïnstalleerd in huizen met een balansventilatiesysteem (met een WTW-unit). In dergelijke huizen wordt de warmte uit de afgevoerde lucht al gebruikt om de inkomende lucht te verwarmen. Het is daarom belangrijk om te controleren of de woning geschikt is voor een ventilatiewarmtepomp.
• Overventilatie vermijden: Het is niet nuttig om extra lucht aan te zetten om meer warmte te recupereren. Overventilatie leidt alleen tot extra stroomverbruik en onnodige opwarming van koude lucht. Het is belangrijk om de ventilatie te laten werken zoals bedoeld.
• Grotere woningen: In grotere woningen speelt de CV-ketel een grotere rol in de warmteproductie, omdat de hoeveelheid ventilatielucht beperkt is. De warmtepomp kan in dergelijke gevallen slechts een gedeelte van de warmte leveren.
• Lage temperatuur verwarming: Om het meeste rendement te bereiken bij het gebruik van een ventilatiewarmtepomp, wordt aangeraden om lage temperatuur verwarming te gebruiken, zoals vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren. Deze systemen werken efficiënter bij lagere aanvoertemperaturen.

Vergelijking met een lucht-water warmtepomp

Het is belangrijk om de verschillen tussen een ventilatiewarmtepomp en een lucht-water warmtepomp te begrijpen, aangezien ze vaak verward worden.

• Lucht-water warmtepomp: Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water op te warmen. Het systeem kan ook worden gebruikt om te koelen, wat het een veelzijdige oplossing maakt. Een lucht-water warmtepomp heeft een onbeperkte energiebron in de vorm van de buitenlucht.
• Ventilatiewarmtepomp: Deze warmtepomp haalt warmte uit de afgevoerde ventilatielucht. De hoeveelheid warmte die kan worden geëxtraheerd is beperkt, omdat het afhankelijk is van de hoeveelheid ventilatielucht. Daarom wordt deze warmtepomp vaak in combinatie met een CV-ketel gebruikt.

De keuze tussen deze twee warmtepompsoorten hangt af van de situatie van de woning, de ventilatie en de verwachtingen qua warmteproductie en energiebesparing.

Ventilatiewarmtepomp en warm tapwater

Het is mogelijk om een ventilatiewarmtepomp te gebruiken voor het opwarmen van warm tapwater. In dat geval wordt er een ventilatiewarmtepomp boiler geplaatst, waarin de warmte wordt afgegeven. Deze oplossing is vooral interessant voor huizen die aangesloten zijn op stadsverwarming.

De ventilatiewarmtepomp boiler werkt op dezelfde manier als de verwarming, met het verschil dat de warmte nu direct wordt gebruikt om het water op te warmen. Dit kan leiden tot een verdere energiebesparing, aangezien er geen aparte boiler of waterverwarmer nodig is.

Koeling met een ventilatiewarmtepomp

Naast verwarmen en ventileren biedt een ventilatiewarmtepomp ook de mogelijkheid tot koeling. Door het omkeerbare proces kan de warmtepomp in de zomer de warmte uit de woning halen en deze afvoeren naar buiten. Dit leidt tot een aangenaam binnenklimaat in verschillende ruimtes.

De koelfunctie is mogelijk bij ventilatiewarmtepompen die speciaal hiervoor zijn ontworpen. Het is belangrijk om te weten of de gekozen warmtepomp deze functie ondersteunt voordat men de aanschaf doet.

Rendement van een ventilatiewarmtepomp

Het rendement van een ventilatiewarmtepomp is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de isolatie van de woning, het type verwarming en het klimaat. In huizen met goede isolatie en lage temperatuur verwarming kan de energiebesparing aanzienlijk zijn.

Een tabel met voorbeeldwaarden geeft een duidelijk beeld van de mogelijke kosten en besparingen:

Deze waarden zijn afhankelijk van de energieprijzen en het verbruik van de woning. Het is raadzaam om een energieadvies te laten uitvoeren voordat men besluit om een ventilatiewarmtepomp te installeren.

Conclusie

Een ventilatiewarmtepomp is een slimme en duurzame oplossing voor het verwarmen van huizen. Door de warmte uit de ventilatielucht te hergebruiken, kan er energie worden bespaard, wat bijdraagt aan een betere energieprestatie van de woning. In combinatie met een CV-ketel of als hybride systeem vormt de ventilatiewarmtepomp een veelzijdige oplossing die zowel comfort als efficiëntie biedt.

Voordat men een ventilatiewarmtepomp installeert, is het belangrijk om te controleren of de woning geschikt is voor dit type systeem. Factoren zoals het type ventilatie, de isolatie en het verwarmingssysteem spelen een rol bij de keuze van de warmtepomp. Door de juiste keuze te maken en de installatie goed te laten uitvoeren, kan men profiteren van de voordelen van een ventilatiewarmtepomp en bijdragen aan een duurzamere toekomst.

Bronnen

1. Ventilatie warmtepomp – BOBEX
2. Direct regelen – Duurzaam wonen – Warmtepomp ventilatielucht
3. Soorten warmtepompen – Ventilatiewarmtepomp
4. Kosten – Ventilatiewarmtepomp