Storingen bij warmtepompen: oorzaken, opsporing en oplossingen

Inleiding

Een warmtepomp is een complexe technologische installatie die bestaat uit meerdere componenten, zoals compressoren, expansieventielen, sensoren en elektronica, die onderling nauwkeurig moeten communiceren om het systeem efficiënt te laten functioneren. In de praktijk kan het voorkomen dat storingen opduiken, veroorzaakt door configuratiefouten, defecte componenten of incorrecte instellingen. Deze storingen kunnen leiden tot een verlies van prestaties, een ongewenste stijging van energieverbruik, of zelfs tot het volledig stilleggen van de warmtepomp.

In dit artikel worden veelvoorkomende storingen bij warmtepompen beschreven, op basis van informatie uit technische documentatie. De nadruk ligt op het begrijpen van de oorzaken, de methoden om storingen op te sporen, en de stappen die kunnen worden ondernomen om het probleem op te lossen. Het doel is om een duidelijk overzicht te bieden aan eigenaren van warmtepompen, installateurs en andere betrokken partijen, zodat ze beter in staat zijn om storingen te herkennen en correctie maatregelen te nemen.

Storingen en hun oorzaken

Configuratiefouten

Een veelvoorkomende oorzaak van storingen is een verkeerde of onvolledige configuratie van de warmtepomp. Voor de eerste inbedrijfname moet de warmtepomp meestal worden ingeteld op het hydraulische schema waarin het systeem is opgenomen. Als dit niet correct wordt gedaan, kan dit leiden tot foutmeldingen. Deze foutmeldingen zijn meestal gerelateerd aan het feit dat de warmtepomp niet in staat is om correct te communiceren met andere componenten in het systeem.

Communicatiestoringen

In een warmtepompsysteem communiceren verschillende componenten via een bussysteem, waarbij de hoofdbedieningsprint fungeert als master. Als deze communicatie verstoord raakt, treedt een communicatiestoring op. Dit kan het geval zijn bij splitunits, waarbij een storing in de communicatie tussen binnen- en buitenunit kan voorkomen. Ook kan een defecte Lithium cel de oorzaak zijn van communicatiestoringen, aangezien deze cel wordt gebruikt om instellingen en storingsgegevens op te slaan.

Flowproblemen

Een warmtepomp heeft flow in drie circuits nodig: luchtflow in de bron, koudemiddelcircuits, en cv-water in het afgiftecircuit. Wanneer er een flowprobleem ontstaat, kan dit leiden tot een storing. Bijvoorbeeld een lage druk in het koudemiddelcircuit kan wijzen op een gebrek aan flow in het broncircuit. Dit kan ervoor zorgen dat de warmtepomp onvoldoende warmte uit de lucht kan onttrekken, wat kan leiden tot een lage druk in het koudemiddelcircuit en mogelijk tot het invriezen van de verdamper.

Inverterproblemen

De inverter is een belangrijke component die de compressor reguleert. Een storing in de inverter kan ontstaan bij overbelasting of als de netvoeding problemen geeft. Bijvoorbeeld bij een 3-fasen warmtepomp kan het ontbreken van een fase leiden tot een storingsmelding. In dit geval moet de inverter worden hersteld of vervangen.

Thermische beveiliging

Een thermische beveiliging treedt in werking wanneer de compressor te veel stroom verbruikt. Dit kan gebeuren bij overbelasting. De beveiliging schakelt dan de spanning weg van de compressor om schade te voorkomen. Bij oudere warmtepompen is het mogelijk dat deze beveiliging moet worden gereset handmatig.

Sensoren

Net zoals moderne auto's zijn warmtepompen uitgerust met temperatuur-, druk- en flowsensoren. Deze sensoren monitoren continu het systeem en geven een foutmelding wanneer er afwijkende waarden worden gemeten. Dit is een beveiliging om schade aan het systeem te voorkomen.

Storingen opsporen en verhelpen

Foutmeldingen en logboeken

Een warmtepomp is meestal uitgerust met een logboek dat de fouthistorie bevat. Dit logboek kan gebruikt worden om het probleem te identificeren. Het is belangrijk om te weten hoe men toegang kan krijgen tot dit logboek en wat de betekenis is van de verschillende foutmeldingen.

Resetten van de warmtepomp

Bij het optreden van een storing is het meestal verstandig om de warmtepomp te resetten. Dit kan meestal worden gedaan door de resetknop in te drukken of de warmtepomp tijdelijk spanningsloos te maken. Als dit geen effect heeft, kan men overwegen om de warmtepomp op handbediening of noodbedrijf te zetten. Dit betekent dat de compressor buiten werking is en een elektrisch element de verwarming overneemt. Het nadeel is dat dit duurder is, maar het zorgt wel voor een tijdelijke oplossing tot het probleem door een monteur kan worden opgelost.

Handbediening en noodbedrijf

Handbediening of noodbedrijf is een optie die beschikbaar is bij veel warmtepompen. In dit bedrijf wordt de compressor buiten werking gezet en wordt een elektrisch element gebruikt voor verwarming. Dit is een noodmaatregel, omdat het energie-efficiëntie vermindert, maar het zorgt wel voor een tijdelijke verwarming. Het is belangrijk om dit niet als langdurige oplossing te gebruiken.

Preventie en onderhoud

Regelmatig onderhoud

Het voorkomen van storingen kan worden ondersteund door regelmatig onderhoud. Dit omvat het controleren van de sensoren, het reinigen van de verdamper, het testen van de pomp en het controleren van de elektronica. De Lithium cel moet bijvoorbeeld soms na 6 jaar vervangen worden, omdat deze verantwoordelijk is voor het bewaren van instellingen en het voorkomen van dataverlies bij spanningsuitval.

Correcte configuratie

De warmtepomp moet bij de inbedrijfname correct worden geconfigureerd. Dit betreft de instelling van het hydraulische schema en de operatiemodes zoals verwarmen, niets doen en koelen. Foutieve instellingen kunnen leiden tot onverwachte gedragingen van de warmtepomp, zoals het beginnen met koelen bij lage buitentemperaturen.

Elektronica en printplaten

Elektronische componenten, zoals de hoofdprint, kunnen defect raken. Een defecte hoofdprint leidt vaak tot een zwart display. Andere printplaten kunnen ook stukgaan, maar in de meeste gevallen wordt aangegeven welke print defect is. Het is belangrijk om deze componenten regelmatig te testen en eventueel te vervangen.

Overzicht veelvoorkomende storingen

Lagedruk in het koudemiddelcircuit

Een veelvoorkomende storing is een lage druk in het koudemiddelcircuit. Dit kan wijzen op een gebrek aan flow in het broncircuit. Het kan leiden tot het invriezen van de verdamper. Om dit te diagnosticeren kan men de aanvoer- en retourtemperatuur van de bron meten. Het temperatuurverschil, of delta-T (ΔT), is een maat voor de flow. Een geringe ΔT wijst op een te weinig flow.

Mogelijke oorzaken zijn een defecte bronpomp of ventilator, of een verstopte verdamper. Als de verdamper alleen aan de onderkant warm wordt en aan de bovenkant koud blijft, is er sprake van een verstopping. In dit geval is reiniging of vervanging van de verdamper nodig.

Inverter storing

De inverter is verantwoordelijk voor het reguleren van de compressor. Een storing in de inverter kan ontstaan bij overbelasting of als er problemen zijn met de netvoeding. Bijvoorbeeld bij een driefasen warmtepomp kan het ontbreken van een fase leiden tot een storingsmelding.

Thermische beveiliging

Een thermische beveiliging treedt in werking wanneer de compressor te veel stroom verbruikt. Dit kan gebeuren bij overbelasting. De beveiliging schakelt dan de spanning weg van de compressor om schade te voorkomen. Bij oudere warmtepompen is het mogelijk dat deze beveiliging moet worden gereset handmatig.

Conclusie

Storingen bij warmtepompen zijn een realiteit die eigenaren en installateurs moeten leren omgaan. De meest voorkomende oorzaken van storingen zijn verkeerde configuratie, communicatiestoringen, flowproblemen, defecte elektronica en sensoren. Het is mogelijk om deze storingen op te sporen en op te lossen met behulp van het logboek, het resetten van de warmtepomp, of door over te gaan op handbediening. Preventie en onderhoud zijn essentieel om storingen te voorkomen of te verminderen. Door regelmatig onderhoud uit te voeren, correct te configureren en de elektronica te controleren, kan men ervoor zorgen dat de warmtepomp optimaal blijft functioneren.

Bronnen

1. warmtepomp-panel.nl/storingen_warmtepomp.html