Warmtepompen: Voordelen, kosten, en keuzes volgens Consumentenbond

De overstap van gas naar elektriciteit voor verwarming in Nederland verandert de woningmarkt en de bouwsector op lange termijn. In dit artikel bespreken we het belang van warmtepompen, de testresultaten van de Consumentenbond, de kosten, de terugverdientijd, en de impact van beleidsmaatregelen zoals het energieplafond. Het doel is om een duidelijk overzicht te geven aan eigenaren, aankoopkandidaten, en professionals in de woningbouw, op basis van de laatste testresultaten en beleidsinformatie.

Introductie

Een warmtepomp is een duurzame alternatief voor een klassieke cv-ketel, die elektriciteit gebruikt om warmte te genereren en hiermee woningen te verwarmen. De Consumentenbond heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar verschillende warmtepompmodellen, met aandacht voor energie-efficiëntie, veiligheid, en voordelen voor de consument. De resultaten van deze tests zijn relevant voor wie overweegt om van cv-ketel te vervangen met een warmtepomp, zowel volledig elektrisch als hybride.

In dit artikel behandelen we de belangrijkste vragen die voorhanden zijn bij het overwegen van een warmtepomp:

• Wat zijn de voordelen en nadelen van een warmtepomp?
• Wat zijn de kosten en terugverdientijd?
• Wat zegt de Consumentenbond over testresultaten en aanbevelingen?
• Wat is de impact van beleidsmaatregelen zoals het energieplafond?

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de buitenlucht, bodem, of grondwater opzuigt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Het werkt op basis van het principe van warmtewisseling, vergelijkbaar met een airco of koelkast, maar in omgekeerde richting. Er zijn twee hoofdtypes:

• Volledig elektrische warmtepompen (all-electric): Gebruiken alleen elektriciteit voor warmteproductie.
• Hybride warmtepompen: Combineren een elektrische warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Dit systeem is bedoeld voor woningen die volledig op warmtepompbasis nog niet optimaal zijn (bijvoorbeeld slechte isolatie of oude radiatoren).

De keuze tussen deze varianten hangt af van het isolatieniveau van de woning, het energieverbruik, en de persoonlijke voorkeuren van de huiseigenaar.

Testresultaten Consumentenbond

De Consumentenbond heeft 9 verschillende warmtepompmodellen getest, waarbij aandacht is besteed aan drie belangrijke aspecten:

1. Energie-efficiëntie en klimaatimpact (70% weging)
2. Installatie- en gebruiksgemak (25% weging)
3. Bescherming van persoonsgegevens (5% weging)

De testresultaten tonen aan dat sommige modellen aanzienlijk energie-efficiënter zijn dan andere. De Bosch Compress 7400i 5 B, 5 kW monoblock stelt zich uit als de meest efficiënte warmtepomp in de test. Deze warmtepomp levert de grootste besparing op energierekening, maar is ook de duurste en heeft de grootste buitenunit nodig.

Aanbevelingen van de Consumentenbond

De Consumentenbond benadrukt dat de keuze voor een warmtepomp afhankelijk is van de situatie van de woning. Voor een woning met een energielabel C is een hybride warmtepomp vaak de meest praktische keuze. Voor woningen met een beter isolatieniveau (bijvoorbeeld B of A) kan een volledig elektrische warmtepomp efficiënter zijn.

De testresultaten zijn gedeeltelijk gebaseerd op een Europese subsidie (het CLEAR-HP project), wat betekent dat de resultaten internationaal vergeleken kunnen worden. Echter, de eindoordelen kunnen variëren, afhankelijk van klimaatcondities en lokale regulaties.

Kosten en terugverdientijd

Een investering in een warmtepomp is nooit goedkoop, maar de lange-termijn besparing kan aantrekkelijk zijn. Volgens de Consumentenbond zijn de aanschafkosten als volgt:

• Hybride warmtepomp: €4.000 tot €7.000 (excl. cv-ketel)
• Volledig elektrische warmtepomp: Vanaf €6.500

De terugverdientijd varieert per situatie. Gemiddeld ligt de terugverdientijd tussen 7 en 15 jaar, afhankelijk van de energieprijzen, het verbruik, en de isolatie van de woning. Met de hoge gasprijzen sinds 2022 is de terugverdientijd echter sneller geworden.

Subsidies

De overheid biedt subsidies aan tot en met 2030. Deze subsidies zijn gemiddeld 30% van de aanschafkosten van de warmtepomp. Daarnaast kan het energieplafond, dat momenteel in discussie is, ook invloed hebben op de rendementen van warmtepompen.

Energieplafond en impact op warmtepompen

Het energieplafond is een beleidsmaatregel waarbij het kabinet probeert energieprijzen terug te brengen tot het niveau van voor de oorlog in Oekraïne. Dit betekent dat gasprijs en stroomprijs een maximum krijgen. Voor huishoudens die een warmtepomp gebruiken, kan dit echter contraproductief werken.

De Consumentenbond benadrukt dat bij een energieplafond:

• Gasprijs onder het historische niveau ligt.
• Elektriciteitsprijs boven het niveau van januari 2023 zit.

Voor huishoudens met een hybride warmtepomp, die veel stroom verbruiken, kan het energieplafond leiden tot hogere elektriciteitskosten boven de 2400 kWh per jaar. Dit kan ertoe leiden dat het economisch aantrekkelijker wordt om de warmtepomp uit te zetten en weer op gas te stoken. Dit is volgens de Consumentenbond in strijd met het duurzaamheidsbeleid.

Warmteverlies en isolatie

Een warmtepomp is geen magische oplossing voor slechte isolatie. De Consumentenbond benadrukt dat het verstandig is om eerst te isoleren voordat men overgaat op een warmtepomp. In woningen met slechte isolatie (bijvoorbeeld energielabel D of E) kan het rendement van de warmtepomp aanzienlijk dalen.

Een hybride warmtepomp is daarom vaak de beste oplossing voor woningen die nog niet optimaal geïsoleerd zijn. De combinatie van warmtepomp en cv-ketel zorgt voor een betere warmteopbrengst en minder afhankelijkheid van het elektriciteitsverbruik.

Installatie en garantie

De installatie van een warmtepomp vereist professionele hulp. Het is belangrijk om een gecertificeerde installateur te kiezen die ervaring heeft met warmtepompen. Volgens de website van Warmte Experts, een netwerk van gecertificeerde installateurs over heel Nederland, is het verstandig om een installateur te kiezen die onderdeel is van hun netwerk. Deze installateurs zijn geselecteerd op basis van expertise en kwaliteit van service.

De installatiekosten kunnen variëren, afhankelijk van de locatie van de buitenunit, afstanden naar de cv-ketel, en eventueel benodigde elektriciteitsgroepen. Ook kan de installateur adviseren over aanvullende maatregelen, zoals een buffervat, om de warmteopbrengst te optimaliseren.

Bij Warmte Experts is bovendien een uitgebreide garantiedekking beschikbaar, wat de huiseigenaar extra zekerheid biedt bij de investering.

Voordelen van een warmtepomp

Naast de duurzaamheid zijn er meerdere voordelen aan het gebruik van een warmtepomp:

• Lage energiekosten op lange termijn (afhankelijk van energieprijzen en isolatie)
• Minder afhankelijkheid van gas
• Minder CO2-uitstoot (bij gebruik van groene stroom)
• Langer levensduur dan een cv-ketel (meestal 15-20 jaar)
• Mogelijkheid tot subsidies (tot 30% van de aanschafkosten)

De Consumentenbond benadrukt dat een warmtepomp op lange termijn een duurzame en financieel aantrekkelijke oplossing kan zijn, zeker met de huidige stijgende gasprijzen.

Nadelen en aandachtspunten

Hoewel warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook een aantal nadelen en aandachtspunten:

• Hoog aankoopbedrag, ook met subsidie
• Toenemend elektriciteitsverbruik (gemiddeld 1500 kWh extra per jaar)
• Afhankelijkheid van elektriciteitsnet en prijzen
• Geen directe oplossing voor slechte isolatie
• Geen verplichte overgang in 2026 (alleen voor wie nieuwe cv-ketel nodig heeft)

Volgens de Consumentenbond is het verkeerd om te denken dat iedereen in 2026 verplicht overgaat op een warmtepomp. De regel is alleen van toepassing op wie een nieuwe cv-ketel nodig heeft.

Hybride of all-electric?

De keuze tussen een hybride en een volledig elektrische warmtepomp hangt af van meerdere factoren:

• Isolatie van de woning (C of beter is aanbevolen)
• Energieverbruik en budget
• Aanwezigheid van radiatoren en eventueel aanpassingen
• Verwachtingen over toekomstige energieprijzen

Hybride warmtepompen zijn meestal het goedkoopste in aanschaf en bieden meer flexibiliteit, vooral voor woningen met oude isolatie. All-electric warmtepompen zijn efficiënter op lange termijn, maar vereisen een beter geïsoleerde woning en hogere investeringen.

Conclusie

Een warmtepomp is een serieuze investering, maar op lange termijn kan het een duurzame en financieel aantrekkelijke oplossing zijn voor verwarming in de woning. De Consumentenbond heeft uitgebreid getest en aanbevolen, en benadrukt dat de keuze afhankelijk is van de situatie van de woning en de persoonlijke voorkeuren van de huiseigenaar.

Belangrijke overwegingen zijn:

• Testresultaten en aanbevelingen van de Consumentenbond
• Aanschafkosten en subsidieopties
• Impact van beleidsmaatregelen zoals het energieplafond
• Isolatie en energie-efficiëntie van de woning
• Keuze tussen hybride en all-electric

Bij de beslissing om over te stappen op een warmtepomp is het verstandig om professionele advies in te winnen en rekening te houden met de langdurige kosten en voordelen.

Bronnen

1. De beste warmtepomp voor jou, door ons getest
2. Warmtepomp vervangt cv-ketel per 2026
3. Plan energieplafond doet niets voor wie huis verwarmt met elektriciteit
4. Hoe wij warmtepompen testen
5. Hybride warmtepomp is niet voor iedereen verplicht in 2026
6. Warmte Experts – Landelijke dekking en garantie
7. De beste hybride warmtepomp volgens Consumentenbond