CV-ketel vervangen door warmtepomp: Alternatieven, kosten en kansen in 2026 en daarvoor

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De discussie over het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp is momenteel een centraal thema in de woningbouwsector in Nederland. In 2026 wordt voorzien dat CV-ketels, wanneer ze vervangen moeten worden, niet langer standaard worden aangevuld met een traditionele HR-ketel, maar met duurzamere alternatieven zoals warmtepompen. Dit betekent dat woningeigenaren, net als installateurs, nu al moeten overwegen welke keuze het meest rendabel, duurzaam en praktisch is voor hun situatie.

Deze artikel behandelt de huidige regelgeving, de kosten en voordelen van een warmtepomp, de mogelijkheid van hybride systemen, en de rol van isolatie in het kader van het overgangsproces. Op basis van de actuele informatie uit meerdere betrouwbare bronnen, wordt een duidelijk overzicht gegeven van de opties en aandachtspunten bij het vervangen van een CV-ketel.

De wettelijke context en de verplichting vanaf 2026

Verplichting bij vervanging vanaf 2026

In 2026 wordt verwacht dat CV-ketels die vervangen moeten worden, niet langer door een traditionele HR-ketel worden ingevuld, maar door een (hybride) warmtepomp. Dit betekent dat wanneer een CV-ketel vanaf 2026 faalt of vervangen moet worden, de eigenaar verplicht wordt om dit te doen met een warmtepomp of een hybride oplossing. De overheid wil zo de CO2-uitstoot van de woningbouwsector drastisch terugbrengen.

Toch zijn er uitzonderingen. Zo zijn woningen die binnen tien jaar op een warmtenet worden aangesloten, uitgenodigd van de verplichting. Bovendien is er een terugverdientijd van zeven jaar: als het investeren in een warmtepomp langer dan zeven jaar zou duren om terug te verdienen, dan is de eigenaar ook niet verplicht om dit te doen. Monumentale woningen en appartementen zijn bovendien extra bevoordeeld in termen van regelgeving.

Veranderingen in regelgeving

In 2023 heeft het kabinet de oorspronkelijke verplichting om CV-ketels in 2026 direct te vervangen door een warmtepomp gedeeltelijk teruggedraaid. Eigenaren mogen nu ook kiezen voor een traditionele CV-ketel na 2026, al is dit geen duurzame keuze. Toch wordt aangemoedigd om voor een duurzamere oplossing te kiezen, zoals een hybride warmtepomp of een volledige warmtepompinstallatie.

Aanleiding tot vervanging: wanneer is het tijd voor een nieuwe CV-ketel?

Levensduur en efficiëntie

Een traditionele CV-ketel heeft gemiddeld een levensduur van ongeveer 15 jaar. Als een ketel ouder dan 15 jaar is, is het meestal verstandig om te overwegen om deze te vervangen, vooral als er sprake is van hogere stookkosten of slijtage. Een nieuwe HR-ketel is aanzienlijk efficiënter dan oudere modellen en kan zowel gasverbruik als CO2-uitstoot verminderen.

Een nieuwe HR-ketel heeft een rendement van circa 90-95%, terwijl oudere modellen vaak veel minder efficiënt zijn. Dit betekent dat een vervanging vaak leidt tot lagere stookkosten en minder uitstoot, zowel voor de woning als voor het milieu.

Kansen en risico’s van een warmtepomp

Een warmtepomp is een duurzamere oplossing dan een traditionele CV-ketel. Warmtepompen gebruiken elektriciteit om warmte op te wekken uit de lucht, grond of water. De efficiëntie van deze systemen ligt vaak boven de 300% (COP 3), wat betekent dat je voor elke 1 kWh elektriciteit ongeveer 3 kWh warmte terugkrijgt.

Toch is het belangrijk om te beseffen dat een warmtepomp niet altijd automatisch een lagere energierekening oplevert. Vooral in slecht geïsoleerde woningen kan het elektriciteitsverbruik aanzienlijk stijgen. Daarom is het verstandig om eerst de isolatie van de woning te verbeteren voordat je overgaat op een warmtepomp. Dit vermindert het warmteverlies en zorgt voor een efficiëntere werking van de warmtepomp.

Hybride systemen: combinatie van CV-ketel en warmtepomp

Een hybride systeem is een combinatie van een traditionele CV-ketel en een warmtepomp. Deze oplossing biedt de voordelen van beide systemen: de warmtepomp levert de meeste verwarming, terwijl de CV-ketel gebruikt wordt op momenten dat de warmtepomp niet efficiënt genoeg werkt, zoals in zeer koude weken of bij piekverbruik. Hybride systemen worden vaak aangeraden voor woningen die niet volledig geïsoleerd zijn of die tijdelijk niet op een warmtenet aangesloten kunnen worden.

De voordelen van een hybride systeem zijn onder andere:

Verminderd gasverbruik (tot wel 60%)
Lagere totale energiekosten dan een volledige CV-ketel
Minder afhankelijkheid van aardgasprijzen
Subsidies van de overheid voor warmtepompinstallaties

De nadelen zijn:

Aanvullende kosten voor het aankopen en installeren van een warmtepomp
Hogere elektriciteitsverbruik kan de kosten verhogen in slecht geïsoleerde woningen
De opstartkosten zijn vaak hoger dan bij een gewone CV-ketel

Kostenanalyse: CV-ketel versus warmtepomp

CV-ketel: kosten en keuzes

De prijs van een nieuwe CV-ketel varieert afhankelijk van het type en het vermogen. Een HR-combi-ketel kost tussen €1.000 en €3.500. Daarnaast zijn er kosten voor de installatie, die rond de €800 liggen. In totaal kost het vervangen van een CV-ketel tussen €1.800 en €4.300.

Een alternatieve optie is om een CV-ketel te huren in plaats van te kopen. Dit kan gunstig zijn voor eigenaren die liever een maandelijkse uitgave willen maken in plaats van een grote eenmalige investering. Echter, over de hele looptijd is het huurmodel meestal duurder, omdat er ook kosten zijn voor service en onderhoud die in de huurprijs zijn opgenomen.

Warmtepomp: investering en terugverdientijd

De aanschafprijs van een warmtepomp is aanzienlijk hoger dan die van een CV-ketel. Een volledige warmtepompinstallatie kost tussen €10.000 en €15.000. Een hybride systeem is iets goedkoper, aangezien je alleen een warmtepomp hoeft aan te schaffen, maar de totale investering ligt toch boven de €10.000.

De terugverdientijd van een warmtepomp hangt af van meerdere factoren:

Het type warmtepomp (lucht-, bodem- of waterwarmtepomp)
De isolatiegraad van de woning
De verbruikshabit van de eigenaar
De stroomprijzen en subsidies

In goede geïsoleerde woningen kan de terugverdientijd ongeveer zeven jaar zijn, wat in lijn ligt met de wettelijke grens. In slecht geïsoleerde woningen kan deze echter langer zijn, wat betekent dat de investering dan mogelijk niet verstandig is.

Subsidies voor warmtepompinstallaties

De overheid biedt subsidies voor warmtepompinstallaties om de investering voor woningeigenaren betaalbaarder te maken. De subsidies variëren afhankelijk van het type systeem en de woning. In 2024 en 2025 zijn er diverse subsidies beschikbaar, waaronder:

Subsidie voor warmtepompen via het Energiebedrijf
Subsidie via de regio (bijvoorbeeld via de gemeente of een warmtenet)
Subsidie via het Rijk (bijvoorbeeld via het programma voor verduurzaming van woningen)

Het is verstandig om deze subsidies te checken en eventueel te combineren om de totale investering te verlagen.

Aandachtspunten bij overstap naar warmtepomp

Isolatie: een essentieel vooronderzoek

Een warmtepomp werkt het efficiëntst in goed geïsoleerde woningen. Als een woning slecht geïsoleerd is, zal de warmtepomp veel meer elektriciteit gebruiken om het verlies aan warmte te compenseren. Dit kan leiden tot hogere energiekosten dan bij een traditionele CV-ketel. Daarom is het verstandig om vooraf de isolatiegraad van de woning te beoordelen en eventueel verbeteringen aan te brengen.

Radiatoren en warmteverdeling

Een warmtepomp levert warmte op een lagere temperatuur dan een traditionele CV-ketel. Dit betekent dat de radiatoren groter of efficiënter moeten zijn om dezelfde warmte te leveren. In sommige woningen is het nodig om de bestaande radiatoren te vervangen of aan te passen om de warmteverdeling optimaal te maken.

Type warmtepomp kiezen

Er zijn verschillende types warmtepompen beschikbaar, namelijk:

Luchtwarmtepomp: deze haalt de warmte uit de lucht en is de meest eenvoudige en betaalbaardere oplossing.
Bodemwarmtepomp: deze haalt de warmte uit de grond en is meestal efficiënter, maar vereist grondboringen.
Waterwarmtepomp: deze haalt de warmte uit water, maar is zeldzaam in Nederland.

Naast het type is het ook belangrijk om te bepalen welk vermogen nodig is voor de woning. Dit hangt af van de grootte van de woning, het isolatiegehalte, het aantal inwoners en de verbruikshabit.

Overweging voor elektriciteitsverbruik

Hoewel een warmtepomp duurzamer is dan een CV-ketel, is het elektriciteitsverbruik wel belangrijk. In slecht geïsoleerde woningen kan het elektriciteitsverbruik aanzienlijk stijgen. Daarom is het verstandig om vooraf te berekenen hoeveel energie je huishouden verbruikt en of het elektriciteitsnetwerk in staat is om dit te leveren.

Toekomstvisie en kansen voor woningeigenaren

Het Klimaat- en Energieakkoord

Het Klimaat- en Energieakkoord is een initiatief waarin verschillende partijen (zoals Energie-Nederland, Greenpeace, Essent, Gasunie en Uneto-VNI) samenwerken om de CO2-uitstoot van de woningbouwsector te verminderen. Dit akkoord zet een verplichte maatregel op tafel, namelijk een rendementseis voor verwarmingsinstallaties. Dit betekent dat in de toekomst alle woningen een minimumrendement moeten halen, wat bijvoorbeeld betekent dat traditionele CV-ketels niet langer toegestaan zijn.

Rol van de woningeigenaar

De rol van de woningeigenaar is essentieel in deze overgang. Het is aan de eigenaar om te besluiten of hij voor een CV-ketel, hybride systeem of volledige warmtepomp kiest. Het is verstandig om vooraf advies in te winnen bij een expert, zoals een installateur of adviesbureau, om te bepalen welke keuze het meest rendabel en duurzaam is.

Toekomstige kansen

In de toekomst wordt verwacht dat warmtepompen de standaardinstallatie in Nederland zullen worden. Dit biedt kansen voor woningeigenaren die al vroegtijdig overstappen naar duurzamere systemen. Bovendien zullen subsidies en maatregelen van de overheid de overstap steeds betaalbaarder maken.

Conclusie

Het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp is een belangrijke beslissing die zowel financiële als milieuaspecten beïnvloedt. In 2026 is het verplicht om CV-ketels die vervangen moeten worden, door een duurzamere oplossing in te vullen, zoals een warmtepomp of hybride systeem. In de tussentijd is het verstandig om al te overwegen welke keuze het meest rendabel is voor jouw situatie.

De keuze voor een warmtepomp biedt aanzienlijke voordelen, zoals minder CO2-uitstoot, lagere stookkosten en minder afhankelijkheid van aardgas. Toch is het belangrijk om vooraf te bepalen of jouw woning goed genoeg geïsoleerd is, of je radiatoren geschikt zijn en of je elektriciteitsverbruik aanzienlijk zal stijgen. Een hybride systeem kan in sommige gevallen een goede tussenoplossing bieden.

Voor wie op zoek is naar subsidies of advies, zijn er diverse organisaties en overheden die hulp kunnen bieden. Het is verstandig om dit advies in te winnen voordat je een beslissing neemt.

In de toekomst is het verwachten dat warmtepompen de standaardinstallatie in Nederland zullen worden, wat betekent dat het investeren in een warmtepomp nu al een verstandige keuze kan zijn.