CW-waarde en warmtepompen: Betekenis, invloed en keuzegids voor homeowners

Voor wie op zoek is naar een efficiënte verwarmingsoplossing voor zijn woning, zijn zowel CV-ketels als warmtepompen belangrijke opties. Bij het kiezen van een verwarmingsinstallatie spelen onder andere de energie-efficiëntie, comfort en duurzaamheid een rol. Een essentieel criterium bij de aanschaf van een CV-ketel is de CW-waarde, wat staat voor Comfort Warmwater. Deze waarde bepaalt de hoeveelheid warm water die het systeem tegelijk kan leveren, wat van groot belang is bij gezinnen met meerdere gebruikers of bij het gebruik van regendouches en baden. Bij warmtepompen, die steeds populairder worden als duurzame verwarmingsoplossing, spelen ook energielabels, SPF-waarden en geluidsvermogen een rol in de efficiëntie en prestaties.

In dit artikel bespreken we de CW-waarde en zijn betekenis, het verschil tussen CW-klassen, de invloed op het warmwatercomfort en de gevolgen voor aanschaf en installatie. Daarnaast leggen we uit hoe deze concepten samenspelen bij de keuze van een warmtepomp of CV-ketel, inclusief de technische aspecten en normen die van toepassing zijn in Nederland. Het doel is om de lezer een duidelijk overzicht te geven van de technische parameters, zodat hij of zij een beter geïnformeerde keuze kan maken bij de aanschaf van een verwarmingsinstallatie.

Wat is de CW-waarde?

De CW-waarde, ook wel Comfort Warmwater genoemd, is een maatstaf voor het warmwatercomfort dat een CV-ketel kan bieden. Het getal dat bij de CW-waarde hoort, duidt op de hoeveelheid warm water (gemeten in liter per minuut) die een ketel tegelijk kan leveren bij verschillende temperaturen. Deze waarde is van belang bij de keuze van een CV-ketel, omdat het bepaalt of het systeem voldoende warm water kan leveren bij tegelijkertijd gebruik van meerdere tappunten, zoals een douche in de badkamer en een kraan in de keuken.

De CW-waarde wordt bepaald door het Keuringsinstituut KIWA, dat in Nederland maatgevende tests uitvoert voor verwarmingsinstallaties. Aan de hand van deze tests wordt vastgesteld hoeveel liter warm water een ketel per minuut kan leveren bij 40°C en 60°C. Deze aanduiding helpt gebruikers om CV-ketels met elkaar te vergelijken, afhankelijk van hun warmwaterbehoefte.

CW-klassen en hun betekenis

De CW-klassen variëren van CW3 tot CW6, waarbij de waarde hoger is naarmate de warmwatercapaciteit groter is. Hieronder staan de belangrijkste kenmerken van elke klasse, op basis van de data uit de bronteksten:

• CW3: Geschikt voor een normale kraan of douche. Levert ongeveer 10 liter warm water per minuut bij 40°C. Bij tegelijkertijd gebruik van meerdere tappunten kan het warmwaterverbruik snel tekortschieten.

• CW4: Geschikt voor kraan, douche of bad. Levert ongeveer 13 liter per minuut bij 40°C. Meerdere tappunten kunnen beperkt tegelijk gebruikt worden. Dit is tegenwoordig de standaard klasse voor meeste huishoudens.

• CW5: Geschikt voor kraan, douche of bad. Levert ongeveer 17 liter per minuut bij 40°C. Meerdere tappunten kunnen tegelijk gebruikt worden. Ideaal voor gezinnen of voor woningen met regendouches of baden. Bij tegelijk gebruik van meerdere punten is er minder risico op een daling van de temperatuur.

• CW6: Geschikt voor meerdere tappunten. Levert 20 liter per minuut bij 40°C. Ideaal voor woningen waarin meerdere mensen tegelijk warm water gebruiken of waarbij hoge watervolumes nodig zijn, zoals bij regendouches of grote baden.

De keuze voor een bepaalde CW-klasse moet afhankelijk zijn van de verwachtingen van het gezin. Een CW6-ketel biedt het meeste comfort, maar heeft ook een hogere aanschafprijs, een groter volume en mogelijk hogere energiekosten. Een CW4 of CW5 is meestal voldoende voor de meeste huishoudens in Nederland.

Invloed van CW-waarde op het warmwatercomfort

Het warmwatercomfort is vaak het belangrijkste criterium bij de keuze van een CV-ketel. Voor wie regelmatig gebruik maakt van een regendouche, een bad of meerdere kranen tegelijk, is een ketel met een hogere CW-waarde essentieel. Eén van de voordelen van een ketel met een hogere CW-klasse is dat het minder snel gebeurt dat het warmwater koud wordt bij tegelijk gebruik van meerdere punten.

Een ketel met CW3 is bijvoorbeeld niet geschikt voor tegelijk gebruik van een douche en een kraan in de keuken, omdat het warmwaterverbruik hierbij snel tekortschiet. Bij een CW5 of CW6 is er meer buffer, zodat de temperatuur minder snel daalt bij tegelijk gebruik.

Technische voorbeelden

• CW3: 10 liter per minuut bij 40°C – geschikt voor een enkele kraan of douche.
• CW4: 13 liter per minuut bij 40°C – geschikt voor meerdere kranen, beperkt tegelijk.
• CW5: 17 liter per minuut bij 40°C – geschikt voor meerdere kranen, inclusief baden of regendouches.
• CW6: 20 liter per minuut bij 40°C – geschikt voor meerdere kranen, baden en regendouches tegelijk.

Het is belangrijk om rekening te houden met het feit dat het gebruik van een hogere CW-klasse ook gevolgen heeft voor de aanschafprijs, de benodigde ruimte voor installatie en de energieprestaties. Een ketel met een hogere CW-waarde is vaak groter en kan meer gas verbruiken, maar door de modulerende technologie valt dit in de praktijk alweer mee. Tevens zorgt een betere isolatie van de woning er vaak voor dat het benodigde vermogen lager is.

CW-waarde en warmtepompen

Hoewel de CW-waarde vooral wordt gebruikt voor CV-ketels, spelen ook bij warmtepompen energie-efficiëntie, comfort en technische specificaties een rol. Warmtepompen worden steeds vaker gekozen als duurzame alternatief voor CV-ketels, omdat ze energie uit de lucht, bodem of grondwater gebruiken om warm water en ruimteverwarming aan te bieden.

Bij warmtepompen is het energielabel een belangrijk criterium, net zoals bij CV-ketels. Het energielabel is gebaseerd op de SPF (Seasonal Performance Factor) of SCOP (Seasonal Coefficient of Performance), die het gemiddelde rendement van de warmtepomp over een heel jaar weergeeft. Deze waarde wordt gebruikt om te bepalen hoe efficiënt een warmtepomp is en welk energielabel het ontvangt.

De SPF wordt berekend met de formule:
0,4 × SPF = percentage
Bijvoorbeeld:
Een warmtepomp met een SPF van 4,6 heeft een efficiëntie van 184%, wat betekent dat het systeem 184% warmte produceert ten opzichte van de elektriciteit die het verbruikt. Dit is gunstig voor de energieprestaties van de woning.

Onderstaand tabel geeft een overzicht van de betekenis van de SPF-waarde en het bijbehorende energielabel:

De SPF-waarde is ook afhankelijk van de afgifte-temperatuur. Voor warmtepompen die werken bij 35°C is de minimale SPF vastgesteld op 115%, terwijl voor middelhoog temperatuurniveau (55°C) een SPF van 100% voldoet. Voor warmtepompen die deze norm niet halen, mag het apparaat niet op de markt worden gebracht.

Klimaatzones en energie-efficiëntie

Bij het bepalen van de energie-efficiëntie van verwarmingsinstallaties, zoals warmtepompen, wordt het EU-gebied onderverdeeld in drie klimaatzones. Deze zones zijn gedefinieerd om rekening te houden met de reële omgevingstemperaturen:

• Warme zone (Athene)
• Milde zone (Strasbourg)
• Koude zone (Helsinki)

Nederland valt onder de milde zone, wat betekent dat de energie-efficiëntie van verwarmingsinstallaties in Nederland een beetje lager is dan in de warme zone, maar aanzienlijk hoger dan in de koude zone. Deze indeling helpt bij het bepalen van de energie-efficiëntie van warmtepompen, omdat het rendement van deze installaties sterk afhankelijk is van de buitentemperatuur.

Geluidsvermogen van warmtepompen

Een ander technisch aspect dat van invloed is op de keuze voor een warmtepomp is het geluidsvermogen. Bij warmtepompen wordt het geluidsvermogenniveau van zowel het binnenunit als het buitenunit gemeten. Voor warmtepompen tot een vermogen van 6 kW is het geluidsvermogen van het binnenunit maximaal 60 dB en van het buitenunit maximaal 65 dB. Bij grotere vermogens is iets meer geluid toegestaan.

Het geluidsvermogen is een belangrijke indicator voor de akoestische impact van een warmtepomp, vooral in woonwijken waar de woningen dicht op elkaar staan. Een lager geluidsvermogen betekent minder storing voor buren en een comfortabelere omgeving voor de eigenaar.

Pakketlabels en energie-efficiëntie

Naast individuele energielabels voor warmtepompen zijn er ook pakketlabels, die het rendement van een combinatie van producten weergeven. Deze labels zijn vooral gericht op systemen die beter presteren wanneer ze samen gebruikt worden, zoals een warmtepomp in combinatie met een buffer, ruimtetemperatuurregelaar of bijverwarming. Pakketlabels zijn echter niet verplicht, in tegenstelling tot individuele energielabels.

Pakketlabels geven dus een beter beeld van de totale energie-efficiëntie van een verwarmingsinstallatie. Het is belangrijk om te weten welke componenten tot het pakket behoren en hoe het label is bepaald. Bijvoorbeeld, als een warmtepomp wordt uitgerust met een buffer en een ruimtetemperatuurregelaar, kan het pakketlabel hoger uitvallen dan het label van de warmtepomp alleen.

Ecodesign en ErP-richtlijnen

De energie-efficiëntie van verwarmingsinstallaties, zowel warmtepompen als CV-ketels, wordt ook beïnvloed door Europese richtlijnen zoals ErP (Energy-related Products) en Ecodesign. Deze richtlijnen zijn bedoeld om het energieverbruik van producten te beperken en duurzamere technologieën te stimuleren.

De ErP-richtlijn (2009/125/EC) bepaalt eisen voor energiegerelateerde producten, waaronder verwarmingsinstallaties. Deze richtlijn wordt ook wel Ecodesign genoemd, omdat het ecologisch ontwerp stimuleert en rekening houdt met de levenscyclus van een product, inclusief energiegebruik, recycling en CO2-uitstoot.

Bij CV-ketels en warmtepompen zijn deze richtlijnen van belang bij het bepalen van de minimale efficiëntie-eisen en het energielabel. Het energielabel is verplicht voor alle verwarmingsinstallaties die op de markt worden gebracht, terwijl pakketlabels een optie zijn.

Keuzegids: CW-waarde en warmtepomp

Bij de keuze van een verwarmingsinstallatie – of het nu gaat om een CV-ketel of een warmtepomp – zijn er meerdere factoren die van invloed zijn op de prestaties, comfort en kosten. Hieronder een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten:

1. Warmwaterbehoefte

• Hoeveel warm water gebruikt u?
  Als u regelmatig een bad neemt of een regendouche gebruikt, is een ketel met een hogere CW-waarde aan te raden.

• Wilt u meerdere tappunten tegelijk gebruiken?
  Bij tegelijk gebruik van meerdere punten, zoals een douche en een kraan in de keuken, is een CW4 of hoger nodig.

• Verbruik van apparaten
  Apparaten zoals regendouches verbruiken veel warm water. Controleer of uw CV-ketel hieraan kan voldoen.

• Isolatie van uw woning
  Een beter geïsoleerde woning vereist minder vermogen voor verwarming. Dit kan invloed hebben op de keuze van een CV-ketel of warmtepomp.

2. Comfort en prestaties

• Comfort bij gebruik van warm water
  Een hogere CW-waarde betekent meer warm water tegelijk, wat comfortabel is voor gezinnen.

• Stabiele temperatuur
  Bij een hogere CW-waarde is de temperatuur minder snel lager bij tegelijk gebruik van meerdere tappunten.

• Aanschafprijs en kosten
  Een ketel of warmtepomp met een hogere CW-waarde is duurder, maar kan in de lange termijn energiezuiniger zijn.

3. Energie-efficiëntie

• Energielabel
  Bij een warmtepomp is het energielabel een belangrijk criterium. Kies voor een warmtepomp met een hoog SPF of SCOP voor een betere energie-efficiëntie.

• SPF-waarde
  Een SPF van 4,6 of hoger is ideaal voor een warmtepomp in de milde zone.

• Pakketlabel
  Kijk of het pakketlabel (indien van toepassing) een beter rendement aangeeft dan het individuele label.

• Geluidsvermogen
  Vooral in dichtbebouwde woonwijken is een lager geluidsvermogen belangrijk om storingen te voorkomen.

Conclusie

De CW-waarde is een essentieel criterium bij de aanschaf van een CV-ketel, omdat het bepaalt hoeveel warm water het systeem tegelijk kan leveren. Hoe hoger de CW-klasse, hoe meer comfort er is bij het gebruik van meerdere tappunten. Voor de meeste huishoudens is een CW4 of CW5 aan te raden, afhankelijk van het aantal gebruikers en het type warmwaterapparatuur.

Bij warmtepompen is de SPF-waarde en het energielabel van groot belang voor de energie-efficiëntie. Een hogere SPF betekent dat de warmtepomp energiezuiniger werkt, wat gunstig is voor de energierekening. Tevens is het geluidsvermogen een belangrijk technisch aspect, vooral in dichtbebouwde woonwijken.

Bij het kiezen van een verwarmingsinstallatie is het belangrijk om rekening te houden met de warmwaterbehoefte, het comfort, de aanschafkosten en de energie-efficiëntie. Het is verstandig om hierbij professioneel advies in te winnen van een erkende installateur, die uw situatie kan beoordelen en u de beste optie kan aanraden. Zo zorgt u ervoor dat uw verwarmingsinstallatie zowel comfortabel als duurzaam is.

Bronnen

1. Warmtepomp-weetjes.nl: Uitleg over energielabels en warmtepomp-SPF
2. Wildkamp.nl: Uitleg CW-klassen
3. Tsitotaalservice.nl: De betekenis van CW-waarde
4. Instalcenter.nl: CW-waarde van een CV-ketel