Diameter vloerverwarmingleiding bij gebruik van een warmtepomp: kiezen voor de juiste afmeting

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Wanneer het gaat om vloerverwarming met een warmtepomp, is het kiezen van de juiste leidingdiameter een essentieel onderdeel van een efficiënt en duurzaam verwarmingssysteem. De diameter van de vloerverwarmingleiding beïnvloedt niet alleen de stroomsnelheid van het verwarmingswater, maar ook de efficiëntie van de warmtepomp en de gelijkmatige warmteverdeling in de ruimte. In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg over de rol van de leidingdiameter in vloerverwarmingssystemen die aangesloten zijn op een warmtepomp, met aandacht voor de technische achtergronden, berekeningsmethodes, aanbevelingen en praktische toepassingen. De informatie is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen, waaronder experts in het veld van vloerverwarming en warmtepompen.

Inleiding

Vloerverwarming is een veelgebruikt en efficiënt verwarmingssysteem, vooral wanneer het aangesloten wordt op een warmtepomp. In tegenstelling tot traditionele CV-ketels, gebruikt een warmtepomp een lage aanvoertemperatuur, wat betekent dat het verwarmingswater met een lagere temperatuur moet worden getransporteerd, maar in grotere hoeveelheden. Dit heeft directe gevolgen voor de keuze van de leidingdiameter. Te dunne leidingen kunnen leiden tot verhoogde stroomsnelheden, wat de efficiëntie van het systeem negatief beïnvloedt, terwijl te dikke leidingen onnodig duur kunnen zijn en de installatie complexer maken.

In de onderstaande paragrafen zullen we de belangrijkste aspecten van het kiezen van de juiste diameter voor vloerverwarmingleidingen bij gebruik van een warmtepomp bespreken, inclusief technische specificaties, praktische voorbeelden en richtlijnen voor de installatie.

Technische achtergronden: het verschil tussen CV-ketel en warmtepomp

Een fundamenteel verschil tussen een CV-ketel en een warmtepomp ligt in de manier waarop het verwarmingswater wordt geleverd. Bij een CV-ketel wordt heet water (meestal tussen 60 en 80°C) gemengd met lauw retourwater in de vloerverwarmingverdeler, zodat een temperatuur van ongeveer 35 tot 40°C ontstaat. Hierbij is het mogelijk om met relatief dunne leidingen te werken, aangezien het volume van het verwarmingswater lager is.

Bij een warmtepomp daarentegen wordt het verwarmingswater direct op een temperatuur van ongeveer 35°C aangeleverd, zonder menging. Dit betekent dat er een veel hoger debiet aan verwarmingswater nodig is om de gewenste warmtecapaciteit te leveren. Hierdoor is het noodzakelijk om de leidingdiameter aan te passen, zodat de stroomsnelheid binnen een acceptabele grens blijft.

Een voorbeeld hiervan is dat voor een warmtepomp met een vermogen van 6 tot 10 kW, een leidingdiameter van 28 mm wordt geadviseerd (bron: 1). Bij hogere vermogens, zoals boven de 10 kW, wordt zelfs een diameter van 35 mm aanbevolen. Deze diameter moet tot aan de eerste aftakking worden gebruikt.

De rol van stroomsnelheid in het keuze van de leidingdiameter

Een belangrijke factor bij het kiezen van de leidingdiameter is de stroomsnelheid van het verwarmingswater. Bij vloerverwarmingssystemen is het doel om een gelijkmatige warmteverdeling te garanderen, wat betekent dat het water moet stromen met een voldoende snelheid om warmteafgifte te waarborgen, maar niet zo snel dat het leidt tot piekverbruik of verlies van efficiëntie.

In een voorbeeld uit de bron (1) wordt uitgerekend dat bij een leidingdiameter van 28 mm en een warmtepompprestatie van 6 kW, de stroomsnelheid rond de 0,3 m/s ligt. Bij 10 kW stijgt dit tot 0,56 m/s. De maximale aanbevolen stroomsnelheid is 2 m/s, wat betekent dat er nog ruimte is voor groter vermogen. Toch is het verstandig om rekening te houden met toekomstige uitbreidingen of veranderingen in het systeem.

Aanbevolen diameters voor vloerverwarmingleidingen bij warmtepompen

In de praktijk zijn er verschillende richtlijnen voor de keuze van de leidingdiameter, afhankelijk van de oppervlakte die verwarmd moet worden en het type vloerverwarming. Voor een standaard vloerverwarmingssysteem is een diameter van 16 mm algemeen gebruikelijk, maar bij warmtepompen is het vaak noodzakelijk om grotere diameters te kiezen.

De tabel uit bron (4) geeft een duidelijk overzicht van de minimale leidingdiameters voor vloerverwarmingssystemen, afhankelijk van de oppervlakte die verwarmd wordt en de aanvoertemperatuur. Voor systemen met een hoge aanvoertemperatuur (60°C) zijn andere eisen van toepassing dan bij systemen met een lage aanvoertemperatuur (35°C).

Bij lage aanvoertemperaturen, zoals gebruikelijk bij warmtepompen, zijn grotere leidingdiameters vaak nodig. Zo is bijvoorbeeld bij een vloerverwarming van 60 m² een diameter van minimaal 28 mm aan te raden voor een meerlagenbuis en 35 mm voor een metalen buis. Deze grotere diameters zorgen ervoor dat het verwarmingswater voldoende debiet heeft om een optimale warmteafgifte te garanderen.

Praktisch voorbeeld: installatie in een woning met warmtepomp

Laten we een concreet voorbeeld bespreken. Stel dat een woning een vloerverwarmingssysteem heeft van 60 m², en dat dit aangesloten is op een warmtepomp. De verdeler bevat meerdere groepen, waarbij elke groep maximaal 100 meter buis aangesloten is. In dit geval is het aanbevolen om een leidingdiameter van 28 mm te gebruiken voor de leiding tussen de warmtepomp en de verdeler.

Daarnaast is het verstandig om een aftakking aan te brengen direct onder de warmtepomp, zodat zowel de convectoren als de vloerverwarming gescheiden kunnen worden aangesloten. Deze opzet zorgt ervoor dat de leidingdiameters op elk traject afzonderlijk kunnen worden gekozen, afhankelijk van het benodigde debiet en de stroomsnelheid.

In dit voorbeeld is de leiding naar de convectoren eventueel iets dunner, omdat het debiet hier lager is. De leiding naar de vloerverwarming moet echter dikker zijn, aangezien hier meer water nodig is om de warmtecapaciteit te leveren.

Aanbevolen materiaal: 5-laags PE-RT buis

Voor vloerverwarmingssystemen die aangesloten zijn op een warmtepomp, wordt meestal een 5-laags PE-RT buis aanbevolen. Deze buis is diffusiedicht en bevat een EVOH-laag om zuurstofdiffusie te voorkomen, wat van belang is voor de levensduur van het systeem. Daarnaast is PE-RT buis flexibel en makkelijk te verwerken, wat het ideaal maakt voor vloerverwarming.

De beschikbare diameters variëren van 10 mm tot 20 mm, afhankelijk van de toepassing. Voor standaard vloerverwarming wordt 16 mm gebruikelijk genoemd, maar bij warmtepompen is het vaak noodzakelijk om grotere diameters te kiezen, zoals 20 mm of zelfs 28 mm voor langere trajecten of grotere oppervlaktes.

De rol van het legplan bij het bepalen van de leidingdiameters

Het opstellen van een goed legplan is van groot belang bij het kiezen van de leidingdiameters. Het legplan bepaalt niet alleen de route van de buizen, maar ook de lengte van elk traject en het aantal groepen. Hieruit kan worden afgeleid hoeveel debiet per groep benodigd is en welke leidingdiameter daarvoor geschikt is.

Bijvoorbeeld, een ruimte van 60 m² met vloerverwarming kan maximaal 6 groepen bevatten bij gebruik van een warmtepomp, aangezien elke groep maximaal 100 meter buis bevat. Dit betekent dat in totaal 600 meter buis nodig is. Bij het kiezen van de leidingdiameters moet rekening worden gehouden met de lengte van elk traject, de benodigde debiet per groep en de stroomsnelheid.

Het is verstandig om voor de toekomst rekening te houden met eventuele veranderingen in het verwarmingssysteem. Als een CV-ketel op termijn wordt vervangen door een warmtepomp, kan een te dunne leiding een probleem worden. Daarom is het aan te raden om bij de installatie al rekening te houden met de eisen van een warmtepomp en zo nodig grotere diameters te kiezen.

Technische specificaties en berekeningen

Het kiezen van de juiste leidingdiameter hangt af van meerdere variabelen, waaronder:

Het totale vermogen van de warmtepomp (in kW)
De oppervlakte die verwarmd moet worden (in m²)
De benodigde warmtecapaciteit per m² (meestal ongeveer 100 watt/m²)
De lengte van het traject
De aanvoertemperatuur (bij warmtepompen meestal 35°C)

De formules en berekeningen die worden gebruikt om de leidingdiameter te bepalen zijn meestal gebaseerd op het debiet en de stroomsnelheid. Een grotere diameter zorgt voor een hoger debiet bij een lagere stroomsnelheid, wat gunstig is voor het functioneren van een warmtepomp.

In de praktijk wordt vaak een tabel gebruikt om de minimale leidingdiameter te bepalen, zoals in bron (4). Deze tabel geeft de minimale diameters voor metalen buizen en meerlagenbuis, afhankelijk van de oppervlakte en de aanvoertemperatuur.

Veelgemaakte fouten bij het kiezen van de leidingdiameter

Bij de installatie van vloerverwarming met een warmtepomp zijn er een aantal veelgemaakte fouten die kunnen leiden tot inefficiëntie of problemen met het functioneren van het systeem. Hieronder zijn enkele van deze fouten genoemd:

Te dunne leidingen gebruiken: Dit kan leiden tot een te hoge stroomsnelheid, wat de efficiëntie van de warmtepomp negatief beïnvloedt. Te dunne leidingen zorgen ook voor een hoger drukverlies, wat extra energie vereist om het verwarmingswater door het systeem te pompen.
Niet rekening houden met toekomstige veranderingen: Veel woningen worden in de toekomst voorzien van een warmtepomp. Als er bij de installatie van de vloerverwarming geen rekening mee is gehouden, kan dit leiden tot de noodzaak om de leidingdiameters na te trimmen of zelfs geheel te vervangen.
Niet het legplan opstellen: Zonder een goed legplan is het moeilijk om de benodigde leidingdiameters te bepalen en kan het leiden tot ongelijkmatige warmteverdeling of onvoldoende warmtecapaciteit in bepaalde ruimtes.
Niet het juiste materiaal kiezen: Het gebruik van een 5-laags PE-RT buis is aan te raden, omdat het diffusiedicht is en geschikt is voor gebruik met warmtepompen. Het gebruik van een dunnere of minder kwalitatieve buis kan leiden tot verlies van warmte of slijtage van het systeem.

Samenwerking met experts en leveranciers

Het kiezen van de juiste leidingdiameter is een belangrijke beslissing die betrokkenheid vereist van zowel de installateur als de eigenaar. Het is verstandig om advies in te winnen bij een ervaren installateur of bij leveranciers van vloerverwarmingsmaterialen.

Voorbeelden van leveranciers van hoogwaardige vloerverwarmingsbuizen zijn Lovak en Comap, zoals vermeld in bron (3). Deze merken bieden 5-laags PE-RT buizen in verschillende diameters en zijn geschikt voor gebruik met warmtepompen. Het is verstandig om bij de aankoop van vloerverwarmingsbuizen rekening te houden met de kwaliteit van het materiaal, de diffusiedichtheid en de beschikbare diameters.

Daarnaast is het verstandig om bij de installatie een professional in te schakelen, vooral bij complexere systemen of bij het gebruik van warmtepompen. Een ervaren installateur kan helpen met het opstellen van het legplan, het kiezen van de juiste leidingdiameters en het uitvoeren van de installatie op een manier die optimaal is voor het functioneren van het verwarmingssysteem.

De toekomst van vloerverwarming met warmtepompen

In de toekomst zal vloerverwarming met warmtepompen waarschijnlijk steeds vaker worden ingezet, zowel in nieuwe woningen als in renovaties. Het is daarom belangrijk dat installateurs en eigenaars goed op de hoogte zijn van de technische eisen en de juiste keuze van leidingdiameters.

Naast de keuze van de leidingdiameter zijn er ook andere ontwikkelingen die van invloed zijn op het functioneren van vloerverwarming met warmtepompen. Denk hierbij aan het gebruik van slimme thermostaten en de mogelijkheid om het verwarmingssysteem te verbinden met een smart home-systeem. Deze ontwikkelingen kunnen helpen om het energieverbruik te optimaliseren en de comfortniveau te verhogen.

Toch is het verstandig om rekening te houden met de veiligheid en privacy bij het gebruik van slimme apparatuur. Zo is het aan te raden om uitgaande verbindingen te blokkeren om potentiële risico's te beperken (zie bron 1).

Conclusie

Het kiezen van de juiste leidingdiameter voor vloerverwarmingssystemen die aangesloten zijn op een warmtepomp is een essentieel onderdeel van een efficiënt en duurzaam verwarmingssysteem. De diameter beïnvloedt niet alleen de stroomsnelheid van het verwarmingswater, maar ook de efficiëntie van de warmtepomp en de gelijkmatige warmteverdeling in de woning.

Bij het kiezen van de leidingdiameter is het verstandig om rekening te houden met het totale vermogen van de warmtepomp, de oppervlakte die verwarmd moet worden, de benodigde warmtecapaciteit per m², de lengte van het traject en de aanvoertemperatuur. In de praktijk worden leidingdiameters van 28 mm of 35 mm vaak aanbevolen voor systemen met warmtepompen, afhankelijk van de omstandigheden.

Het is verstandig om een goed legplan op te stellen en bij de installatie rekening te houden met eventuele toekomstige veranderingen, zoals de vervanging van een CV-ketel door een warmtepomp. Daarnaast is het aan te raden om gebruik te maken van hoogwaardige 5-laags PE-RT buis en advies in te winnen bij een ervaren installateur of leverancier.

Door de juiste leidingdiameter te kiezen, is het mogelijk om een vloerverwarmingssysteem te installeren dat optimaal functioneert, energiezuinig is en comfortabele warmte levert. Dit is niet alleen gunstig voor het milieu, maar ook voor de eigenaar van de woning.