Diploma nodig voor het installeren van een warmtepomp: wat is vereist in Nederland?

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Het installeren van een warmtepomp is een essentiële activiteit binnen de bouw- en installatietechnieksector. In Nederland is het niet mogelijk om willekeurig wie deze technologie in te zetten of onderhoud uit te voeren. Er zijn duidelijke regelgeving en kwalificatie-eisen voor installateurs die werken met warmtepompen. Deze eisen zijn bedoeld om zowel de veiligheid van de installatie als de kwaliteit van de uitvoering te garanderen. In dit artikel bespreken we de vereisten die nodig zijn om als gecertificeerd warmtepompinstallateur te functioneren in Nederland, inclusief de benodigde diploma’s, certificaten en opleidingen.

De rol van het certificaat bij een warmtepompinstallatie

Een warmtepompinstallatie vereist niet alleen technische kennis, maar ook een goed begrip van regelgeving, energie-efficiëntie en veiligheidsvoorschriften. Een correcte installatie wordt vaak bevestigd met een certificaat voor warmtepompinstallatie. Dit document is een bewijs dat de installatie volgens de geldende normen en regelgeving is uitgevoerd. Het certificaat is belangrijk voor meerdere redenen:

Het garandeert dat de installatie veilig en efficiënt functioneert.
Het is vaak een vereiste voor subsidie- en belastingvoordelen, zoals die worden aangeboden door het kabinet of energiebedrijven.
Het dient als bewijs van kwaliteit en professionaliteit, wat voor de eigenaar van de woning of de installatie bedrijf van groot belang is.

Het certificaat wordt uitgereikt aan de eigenaar of huurder van de woning na een inspectie door een gecertificeerde installateur of externe controleorganisatie. Het is belangrijk dat de installateur in het bezit is van de juiste kwalificaties om dit certificaat uit te kunnen voeren.

Waarom een gecertificeerde installateur kiezen?

Het kiezen van een gecertificeerde installateur is essentieel voor de uitvoering van een warmtepompinstallatie. Een gecertificeerde installateur heeft niet alleen de nodige opleidingen gevolgd, maar heeft ook praktijkervaring en kennis van de huidige normen en regelgeving. Dit zorgt voor een aantal voordelen:

Veiligheid: Een gecertificeerde installateur is vertrouwd met veiligheidsvoorschriften en technische normen, zoals die vastgelegd zijn in het Bouwbesluit en het Warmtepompregelgeving.
Kwaliteit: De installatie wordt uitgevoerd volgens de beste technische standaarden, wat leidt tot een betere prestatie van de warmtepomp.
Subsidies en belastingvoordelen: Veel subsidies voor warmtepompen vereisen bewijs dat de installatie door een gecertificeerde installateur is uitgevoerd.
Garantie: Veel fabrikanten en leveranciers van warmtepompen verlenen garantie alleen als de installatie is uitgevoerd door een gecertificeerde installateur.

Daarnaast is het verstandig om de installateur te vragen naar referenties, ervaring met het specifieke type warmtepomp en eventuele klanttevredenheid. Hiermee kun je een betere inschatting maken van de kwaliteit en betrouwbaarheid van de uitvoering.

Opleidingen en certificaten voor warmtepompinstallateurs

Als je zelf warmtepompinstallateur wil worden, zijn er in Nederland verschillende opleidingsmogelijkheden beschikbaar. Deze opleidingen zijn essentieel om de benodigde kennis en vaardigheden te verwerven en om gecertificeerd te worden als installateur. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste opleidingen en certificaten:

1. Bewijs van Vakmanschap Warmtepompen

Het Bewijs van Vakmanschap Warmtepompen is een persoonscertificaat dat aantoont dat een installateur vakbekwaam is in het installeren en onderhouden van warmtepompsystemen. Dit certificaat is 5 jaar geldig en is ontwikkeld in samenwerking met brancheorganisaties en InstallQ.

Om dit certificaat te behalen, moet een installateur een theorie- en praktijkexamen afleggen. De opleidingen die voorafgaan aan het examen worden aangeboden door onder andere het Opleidingscentrum GO° en andere opleidingsinstituten. Tijdens deze cursussen wordt zowel de theorie als de praktijk van warmtepompinstallaties behandeld, inclusief onderwerpen zoals:

Werking van de warmtepomp
Bronsystemen en afgiftesystemen
Regeltechniek
Veiligheid en normen

2. CO-certificaat

Sinds 2023 is het voor warmtepompinstallateurs verplicht om een CO-certificaat te bezitten. Dit certificaat dient als bewijs dat de installateur is opgeleid in het herkennen en voorkomen van koolmonoxidevergiftiging. De cursus is bedoeld om installateurs bewust te maken van de gevaren van CO en om hen te trainen in het detecteren en voorkomen van dergelijke situaties.

3. F-gassen certificaat – categorie 2

Niet iedereen mag zomaar een warmtepomp installeren. Als monteur moet je in het bezit zijn van een geschikt F-gassen certificaat. Voor warmtepompen is dit certificaat in categorie 2 nodig. Met dit certificaat mag je werken aan installaties met een koudemiddelinhoud tot maximaal 3 kg. Dit is voldoende voor het plaatsen van split- en multisplit aircosystemen, maar ook voor vrijwel alle warmtepompen.

De opleiding voor het F-gassen certificaat in categorie 2 wordt aangeboden door instituten zoals Wasco’s trainingsinstituut WasCollege in samenwerking met het opleidingscentrum voor de koudetechniek GO°. De opleiding bestaat uit een combinatie van online zelfstudie, theorie- en praktijktraining. Tijdens de opleiding leer je de theorie en praktijk van het werken met F-gassen en word je voorbereid op het STEK-examen.

4. Opleidingen van Randstad

Randstad biedt twee opleidingen aan voor wie wil werken met warmtepompen:

Opleiding ‘Warmtepompinstallaties – toepassing en werking’
Deze opleiding duurt twee dagen en bestaat uit een ochtendtheorie en middagpracticum. Tijdens deze cursus leer je onder andere over bedieningsconsoles van warmtepompen en de betekenis van natuurkundige begrippen.
Opleiding ‘Warmtepompinstallaties’
Deze opleiding duurt vier dagen, waarvan twee dagen praktijkgericht. Onderwerpen zijn onder andere de werking van de warmtepomp, bronsystemen, afgiftesystemen en regeltechniek.

5. Opleidingen van Opleidingscentrum GO°

Het Opleidingscentrum GO° biedt een opleiding die specifiek is gericht op het behalen van het Bewijs van Vakmanschap Warmtepompen. Tijdens deze cursus oefen je met moderne warmtepompen en leer je de theorie die nodig is voor het examen. De docenten zijn ervaren professionals in de sector, die ervoor zorgen dat je goed voorbereid wordt op zowel het theorie- als het praktijkexamen.

Aanvullende certificaten en specialisaties

Naast de basisopleidingen zijn er ook mogelijkheden voor verdere specialisatie. Hoewel dit niet verplicht is, kan het handig zijn om je verder te ontwikkelen in het installeren van hybride systemen of in het uitvoeren van complexe installaties in industriële of commerciële gebouwen. Deze specialisaties vereisen vaak extra opleidingen of certificaten, afhankelijk van de specifieke toepassing.

De invloed van opleiding op de werkzaamheden

De kwaliteit van de opleiding heeft een directe invloed op de kwaliteit van de uitvoering van warmtepompinstallaties. Een goed opgeleid installateur kent de normen, regelgeving en veiligheidsmaatregelen. Dit zorgt voor een betere prestatie van de warmtepomp en een lagere kans op problemen of storingen in de toekomst. Bovendien draagt het bij aan een betere energie-efficiëntie en een lagere CO2-uitstoot, wat van groot belang is in de huidige duurzame ontwikkeling.

Aandachtspunten bij het kiezen van een installateur

Wanneer je een warmtepompinstallatie overweegt, zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten om rekening mee te houden. Deze aandachtspunten helpen je om de juiste keuze te maken en te zorgen dat je een kwaliteitsinstallatie krijgt:

Type warmtepomp: Elk type warmtepomp (lucht-lucht, lucht-water, grond-water, hybride) vereist specifieke kennis en expertise. Zorg ervoor dat de installateur ervaring heeft met het type warmtepomp dat je wenst.
Certificaten en bekwaamheid: Controleer of de installateur over de juiste certificaten beschikt. Dit zijn onder andere het Bewijs van Vakmanschap, het CO-certificaat en het F-gassen certificaat.
Referenties en ervaring: Vraag naar referenties of eerdere projecten. Dit geeft inzicht in de kwaliteit van het werk en de betrouwbaarheid van de installateur.
Persoonlijk advies: Een goede installateur is bereid om je persoonlijk te adviseren en vraagt naar jouw specifieke situatie en behoeften. Dit helpt om de meest geschikte warmtepomp te kiezen.

De rol van de overheid en subsidies

De overheid speelt een belangrijke rol in de regulering en stimulering van warmtepompinstallaties in Nederland. Daarnaast worden er subsidies aangeboden voor huishoudens die overstappen naar duurzamere verwarmingsystemen. Deze subsidies zijn echter meestal alleen beschikbaar voor installaties die zijn uitgevoerd door een gecertificeerde installateur. Dit betekent dat het bezitten van het juiste certificaat niet alleen een kwestie van kwaliteit is, maar ook een vereiste om toegang te krijgen tot financiële ondersteuning.

Samenvatting van de vereisten

Om als installateur te werken met warmtepompen in Nederland, zijn er duidelijke vereisten. Deze vereisten zijn samengevat in de volgende lijst:

Certificaat / Opleiding	Omschrijving	Verplicht?	Duur / Inhoud
Bewijs van Vakmanschap Warmtepompen	Bewijs van vakbekwaamheid	Ja	Theorie- en praktijkexamen
CO-certificaat	Opleiding in koolmonoxidevergiftiging	Ja	1 dag training
F-gassen certificaat (categorie 2)	Toegang tot warmtepompinstallaties	Ja	Theorie en praktijktraining
Opleiding Warmtepompinstallaties	Kennis van werking en toepassing	Nee	2 of 4 dagen training
Verder specialiseren	Extra expertise in hybride systemen	Nee	Aanvullende opleidingen

Conclusie

De installatie van een warmtepomp is geen eenvoudige klus en vereist zowel technische kennis als een goed begrip van regelgeving en veiligheidsvoorschriften. In Nederland is het verplicht om gecertificeerd te zijn als installateur om aan deze systemen te werken. De vereisten zijn duidelijk en omvatten onder andere het Bewijs van Vakmanschap, het CO-certificaat en het F-gassen certificaat in categorie 2. Daarnaast zijn er opleidingen beschikbaar die installateurs voorbereiden op deze certificaten en helpen hen bij het behalen van het nodige niveau van kwalificatie.

Voor de eigenaar of huurder van een woning is het van groot belang om een gecertificeerde installateur te kiezen. Dit zorgt voor een betere kwaliteit van de installatie, veiligheid en toegang tot subsidies en belastingvoordelen. Door de juiste aandacht te besteden aan het kiezen van de installateur en het controleren van de certificaten, kan je ervoor zorgen dat je warmtepompinstallatie optimaal functioneert en aan alle normen voldoet.