Hoe het energieprijsplafond beïnvloedt: warmtepomp versus gasaansluiting in praktijk

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De energiemarkt in Nederland is in de afgelopen jaren sterk veranderd. In reactie op de stijgende energieprijzen en de overgang naar duurzame energiebronnen heeft de Nederlandse regering een prijsplafond geïntroduceerd voor energieverbruik. Het doel van het prijsplafond is om huishoudens te beschermen tegen extreme energiekosten, maar het effect van dit plafond varieert afhankelijk van de verwarmingsbron – gas of elektriciteit via een warmtepomp. In deze artikel wordt ingegaan op hoe het prijsplafond werkt, welke gevolgen het heeft voor huishoudens met een warmtepomp versus gasaansluiting, en wat de praktische implicaties zijn voor energierekeningen en duurzame renovatieprojecten.

Wat is het energieprijsplafond?

Het energieprijsplafond is een maatregel waarbij de overheid een maximumtarief vaststelt voor energie (gas en elektriciteit). Dit tarief geldt tot een bepaald verbruiksniveau. Voor huishoudens die daarboven uitstijgen, geldt het normale tarief dat in hun contract staat. Het plafond helpt huishoudens die binnen de normale verbruiksgrenzen vallen, om niet volledig bloot te staan aan de schommelingen op de energiemarkt.

Voor gas

Voor gas geldt het prijsplafond van 1,45 euro per kubieke meter (m³) tot een verbruik van 1.200 m³ per jaar. Voor verbruik daarboven geldt het tarief volgens het energiecontract. In 2024 is het tarief op gas met elf eurocent per kubieke meter gestegen, wat het gebruik van gas nog duurder maakt.

Voor elektriciteit

Het elektriciteitsprijsplafond is vastgesteld op 0,40 euro per kWh tot een verbruik van 2.900 kWh per jaar. Dit plafond is in 2023 verhoogd van 2.400 kWh. Voor elektriciteit verbruik boven de 2.900 kWh per jaar geldt het normale contracttarief.

Het plafond geldt in combinatie met een salderingsregeling voor huishoudens met zonnepanelen. Dit betekent dat het nettoverbruik, na teruglevering van energie, bepaalt of het prijsplafond van toepassing is.

Warmtepomp versus gasaansluiting: energieverbruik en kosten

Een warmtepomp is een elektrische verwarmingsinstallatie die warmte uit de buitenlucht, bodem of water haalt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Ondanks de hoge aanschafkosten kan het gebruik van een warmtepomp op lange termijn gunstiger zijn dan gasverwarming, vooral in combinatie met zonnepanelen. De stijgende energieprijzen en het nieuwe plafond hebben echter ook invloed op de kosten van elektrisch verwarmen.

Verbruik bij warmtepomp versus gas

Een huishouden met een warmtepomp verbruikt gemiddeld meer elektriciteit dan een huishouden dat op gas verwarmt. Dit komt doordat de warmtepomp continu elektriciteit nodig heeft om werken en de woning op temperatuur te houden. De energie-expert van Independer benadrukt dat het plafond voor elektriciteit in veel gevallen niet voldoende is om huishoudens met warmtepomp te besparen op energiekosten.

In de praktijk betekent dit dat huishoudens die boven het elektriciteitsplafond uitstijgen, hoge elektriciteitsrekeningen kunnen krijgen. Dit is vooral het geval voor huishoudens die geen zonnepanelen hebben of geen aanzienlijke hoeveelheid energie zelf opweken. Voor huishoudens die wel zonnepanelen hebben, werkt de salderingsregeling gunstig. Het nettoverbruik wordt berekend na teruglevering van energie, waardoor het elektriciteitsplafond mogelijk wel van toepassing is.

Kostenvergelijking

Een huishouden dat 2.000 kWh elektriciteit teruglevert en 3.000 kWh verbruikt, blijft binnen het elektriciteitsprijsplafond. Dit betekent dat de energierekening voor dit verbruik maximaal 0,40 euro per kWh is, wat een totaalbedrag van 1.200 euro oplevert. Dit is gunstiger dan het verbruik van gas, waarbij het plafond al voor 1.200 m³ geldt, maar waarbij de prijs per kubieke meter gemiddeld lager is dan de prijs per kWh elektriciteit.

Wanneer een huishouden echter 4.000 kWh elektriciteit teruglevert en 3.000 kWh verbruikt, is er sprake van een nettoteruglevering. In dat geval is het elektriciteitsprijsplafond niet van toepassing, maar is er wel sprake van een terugleververgoeding van de energieleverancier. Deze vergoeding is meestal lager dan het tarief dat geldt voor het verbruik, wat betekent dat het nettoresultaat voor het huishouden negatief kan zijn.

Invloed van het plafond op de keuze voor warmtepomp

Het energieprijsplafond heeft ook een directe invloed op de terugverdientijd van een warmtepomp. Volgens Slimster.nl is de terugverdientijd met het huidige plafond gemiddeld met twee jaar afgenomen. Dit komt doordat het tarief op gas is toegenomen, waardoor elektrisch verwarmen relatief aantrekkelijker is geworden.

Een lucht-luchtwarmtepomp, die de goedkoopste optie is, had in 2023 nog een terugverdientijd van ruim zeven jaar. In 2024 is deze terugverdientijd gedaald tot vijf jaar. Voor een lucht-waterwarmtepomp is de terugverdientijd gedaald van 9,6 naar 7,6 jaar. Bij de hybride warmtepomp, waarbij een oude CV-ketel wordt gecombineerd met een warmtepomp, zijn de getallen vrijwel hetzelfde.

Problemen met het prijsplafond voor huishoudens met stadswarmte

Hoewel het prijsplafond in principe ook voor stadswarmte van toepassing is, is de werkelijke toepassing in de praktijk vaak anders. Stadswarmte is een verwarmingsvorm waarbij huishoudens hun warmte ontvangen via een warmtenet. Het tarief voor stadswarmte is gekoppeld aan de gasprijs, wat betekent dat het prijsplafond voor stadswarmte ook afhankelijk is van de gasprijzen.

Prijsplafond voor stadswarmte

Het prijsplafond voor stadswarmte is vastgesteld op 47,38 euro per gigajoule (GJ) tot een verbruik van 38 GJ per jaar. Voor huishoudens die boven deze grens uitstijgen, geldt het normale tarief dat in hun contract staat.

De verrekening van het prijsplafond voor stadswarmte verloopt anders dan voor gas en elektriciteit. Bij stadswarmte wordt het prijsplafond in één keer verrekend voor de periode van 1 januari tot en met 31 december. Dit betekent dat huishoudens die op stadswarmte aangesloten zijn, geen gebroken jaren kunnen meenemen in hun afrekening. Voor huishoudens die vanaf 1 januari volledig op stadswarmte aansluiten, is het prijsplafond gunstig. Voor huishoudens die al eerder zijn aangesloten, kan het plafond echter minder gunstig zijn.

Problemen in de praktijk

In Rotterdam zijn zo’n 55.000 huishoudens aangesloten op het warmtenet en hebben dus geen gasaansluiting. Voor deze huishoudens is het plafond niet zo gunstig als voor huishoudens met gas of een warmtepomp. Het gemiddelde verbruik van stadswarmte is namelijk hoger dan het plafond, wat betekent dat veel huishoudens hierboven uitstijgen.

Een huishouden dat 35 GJ gebruikt voor verwarming en 44 m³ warm water uit de kraan en de douche, betaalt gemiddeld 1.532 euro per jaar voor stadswarmte. Daar komt nog ongeveer 400 euro bij voor warm water en bijna 600 euro voor het afleverset, het vastrecht, het koude water dat verwarmd wordt en het meettarief. In totaal komt dit op 2.550 euro per jaar, wat 750 euro meer is dan het plafond voor gasaansluitingen.

De huidige wetgeving koppelt de prijs van stadswarmte aan de gasprijs, maar er is geen concreet plan voor een prijsplafond op het warmtenet. Dit betekent dat huishoudens met stadswarmte in de praktijk vaak meer betalen dan huishoudens met gas of warmtepomp.

Invloed van het prijsplafond op renovatieprojecten

Het prijsplafond heeft ook een directe invloed op renovatieprojecten, vooral op de keuze voor duurzame verwarmingsoplossingen. Omdat het prijsplafond voor elektriciteit gunstiger is dan voor gas, wordt elektrisch verwarmen steeds aantrekkelijker. Dit heeft geleid tot een toename in het aantal warmtepompeninstallaties.

Groei in vraag naar warmtepompen

In de afgelopen maanden is er een grote toename geweest in de vraag naar warmtepompen. Dit komt doordat huishoudens zich bewust worden van de invloed van het gasverbruik op hun energierekening. Het plafond voor elektriciteit, in combinatie met de stijgende gasprijzen, maakt het elektrisch verwarmen gunstiger.

Slimster.nl meldt dat de vraag naar warmtepompen sterk toeneemt, vooral in het begin van het stookseizoen. Consumenten die op hun website offertes van warmtepompinstallateurs aanvragen, zien een stijgende trend. Deze toename is te verklaren door de daling van de terugverdientijd en de gunstige invloed van het plafond op elektriciteitsverbruik.

Duurzame renovatie en warmtepompinstallaties

Duurzame renovatieprojecten met een warmtepompinstallatie worden steeds populairder, vooral bij huishoudens die binnen het elektriciteitsplafond vallen. Voor deze huishoudens is het verbruik van elektriciteit voor verwarmingsdoeleinden grotendeels begrensd, wat betekent dat de energiekosten stabiel blijven.

Wanneer een warmtepompinstallatie wordt gecombineerd met zonnepanelen, is het effect nog gunstiger. Het nettoverbruik wordt berekend na teruglevering van energie, waardoor het plafond voor elektriciteit vaak nog van toepassing is. Dit betekent dat het verbruik van elektriciteit voor verwarmingsdoeleinden meestal binnen het plafond blijft, wat de energierekening stabiel houdt.

Conclusie

Het energieprijsplafond heeft een directe invloed op de energiekosten van huishoudens met een warmtepomp versus gasaansluiting. Voor huishoudens die binnen het plafond blijven, is elektrisch verwarmen gunstiger dan gasverwarming, vooral in combinatie met zonnepanelen. Voor huishoudens die boven het plafond uitstijgen, kunnen de energiekosten echter aanzienlijk stijgen.

Huishoudens met stadswarmte vallen vaak buiten het prijsplafond, wat betekent dat hun energierekening hoger kan zijn dan die van huishoudens met gas of warmtepomp. Dit heeft geleid tot een groei in vraag naar warmtepompeninstallaties, aangezien elektrisch verwarmen relatief gunstiger is geworden.

Voor duurzame renovatieprojecten is het prijsplafond een belangrijke factor bij de keuze voor een warmtepompinstallatie. Huishoudens die binnen het plafond vallen, kunnen profiteren van stabiele energiekosten en een daling van de terugverdientijd. Voor huishoudens die buiten het plafond vallen, is het verbruik van elektriciteit voor verwarmingsdoeleinden aanzienlijk duurder.

De keuze voor een warmtepompinstallatie is dus afhankelijk van het energieverbruik en het verbruik binnen het prijsplafond. Voor huishoudens die binnen het plafond vallen, is elektrisch verwarmen een aantrekkelijke optie. Voor huishoudens die buiten het plafond vallen, is het verbruik van elektriciteit voor verwarmingsdoeleinden aanzienlijk duurder.