Doorstroomapparaat versus warmtepomp: wat is het verschil en welke keuze past bij jouw situatie?

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Wanneer het gaat om warm water in de woning, zijn er verschillende technieken en apparatuur beschikbaar. Twee daarvan zijn het doorstroomapparaat (ook wel doorstromer genoemd) en de warmtepomp. Hoewel beide systemen gericht zijn op het opwekken van warm water of verwarming, werken ze volledig anders en hebben ze verschillende toepassingsgebieden, voordelen en nadelen. In dit artikel wordt een gedetailleerde vergelijking gemaakt tussen een doorstroomapparaat en een warmtepomp, waarbij de werking, toepassing en efficiëntie centraal staan. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen worden de verschillen en overeenkomsten duidelijk uitgelicht.

Wat is een doorstroomapparaat?

Een doorstroomapparaat is een elektrisch verwarmingsapparaat dat het water op de moment van gebruik direct verwarmt, zonder dat het eerst in een voorraadvat wordt opgeslagen. Deze apparaten zijn compact, efficiënt en duurzaam, zeker vergeleken met hydraulische systemen. Het principe is simpel: zodra iemand een kraan opendraait, stroomt koud water door het apparaat, waar het direct wordt opgewarmd tot de gewenste temperatuur.

Werking van een doorstroomapparaat

De werking van een doorstroomapparaat is gebaseerd op directe elektrische verwarming. De apparatuur bevat een elektrisch verwarmingselement dat het water snel opwarmt wanneer er een stroom van water door de leiding loopt. De verwarmingscapaciteit is zo hoog dat het water voldoende kan opwarmen zonder het gebruik van een boiler.

Er zijn twee soorten doorstromers:

Hydraulisch gestuurde doorstromers: deze verwarmen het water met een constant hoog vermogen. Vervolgens wordt het water gekoeld door koud water toe te voegen tot de gewenste temperatuur bereikt is. Deze methode is minder efficiënt en leidt tot verlies aan energie en water.
Elektronisch gestuurde doorstromers: deze zijn slim geregeld en verbruiken alleen de elektriciteit die echt nodig is om het water op te warmen. Er wordt geen extra koud water toegevoegd, wat leidt tot lage energiekosten en een hoog comfortniveau bij het tappen van warm water.

Een belangrijk voordeel van elektronisch gestuurde doorstromers is de energiebesparing. Volgens de bron is dit type doorstromer in staat om meer dan 30% energie- en waterkosten te besparen vergeleken met hydraulische modellen.

Voordelen van een doorstroomapparaat

Compacte installatie: doorstroomapparaten nemen weinig ruimte in en zijn makkelijk te plaatsen.
Snelle warmteopwekking: er is geen opwarmingstijd nodig; wanneer de kraan opengaat, is direct warm water beschikbaar.
Energieefficiëntie: elektronische modellen verbruiken alleen de benodigde energie, wat leidt tot lage kosten.
Lage onderhoudskosten: door de eenvoudige constructie is het apparaat makkelijk onderhoud.
Flexibiliteit: sommige modellen bieden de mogelijkheid om meerdere temperaturen op te slaan, waardoor iedereen zijn eigen favoriete temperatuur kan kiezen.

Nadelen van een doorstroomapparaat

Geen voorraadwarm water: omdat het water pas wordt opgewarmd bij gebruik, is er geen buffer aan warm water beschikbaar.
Geringere vermogenscapaciteit: bij tegelijkertijd gebruik van meerdere kranen kan het vermogen van het apparaat worden overschreden, wat leidt tot lager waterdebiet of onvoldoende opwarming.
Aansluiting beperkt: het apparaat werkt afhankelijk van het waterdebiet, wat betekent dat het niet geschikt is voor alle situaties, zoals bij hoge waterverbruik.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht, water of grond) opneemt en deze gebruikt om een ruimte te verwarmen of om warm water te produceren. In tegenstelling tot een doorstroomapparaat, maakt een warmtepomp geen gebruik van directe elektrische verwarming, maar werkt met een thermodynamisch proces. De warmtepomp is dus een duurzame oplossing voor verwarming en warm water.

Werking van een warmtepomp

De werking van een warmtepomp is vergelijkbaar met die van een koelkast of airco. Het proces bestaat uit een cyclus:

Verdamping: een koud koelmiddel opneemt warmte uit de omgeving (lucht, grond of water).
Compressie: het gas wordt gecomprimeerd, waardoor de druk en de temperatuur stijgen.
Condensatie: het warme gas geeft zijn warmte af aan het verwarmingssysteem of de boiler.
Expansie: het koelmiddel keert terug naar een lager drukniveau, waardoor het opnieuw warmte kan opnemen.

Deze cyclus herhaalt zich continu. De efficiëntie van een warmtepomp wordt gemeten aan de COP (Coefficient of Performance), wat het verhoudingstal is tussen de opgewekte warmte en de ingezette elektriciteit. Een COP van 4 betekent dat voor 1 kWh elektriciteit, 4 kWh warmte wordt opgewekt.

Er zijn twee typen warmtepompen:

Lage temperatuur warmtepomp (tot 55°C): wordt vaak gebruikt in combinatie met vloerverwarming.
Hoge temperatuur warmtepomp (tot 70°C): geschikt voor traditionele verwarmingsinstallaties zoals radiatoren.

Voordelen van een warmtepomp

Duurzaam en energieefficiënt: een warmtepomp maakt gebruik van gratis warmte uit de omgeving en verbruikt relatief weinig elektriciteit.
Meerdere functies: een omkeerbare warmtepomp kan zowel verwarmen als afkoelen.
Lage onderhoudskosten: het systeem vereist weinig onderhoud.
Veiligheid: geen risico op CO-vergiftiging of schoorsteenbrand.
Lange levensduur: warmtepompen hebben een levensduur van 15 tot 20 jaar.

Nadelen van een warmtepomp

Lage vermogenscapaciteit: bij zeer lage buitentemperaturen kan de warmteopname verminderen.
Afhankelijkheid van buitentemperatuur: bij koude weersomstandigheden is het nodig om het systeem eerder te activeren om warmte op te bouwen.
Hoog investeerbedrag: de aanschafkosten zijn aanzienlijk hoger dan bij een doorstromer.
Geen direct warm water: bij warm tapwater is een boiler met voldoende inhoud nodig om warmte op te slaan, omdat de warmtepomp niet direct water kan opwarmen bij gebruik.

Vergelijking: doorstroomapparaat versus warmtepomp

Ondanks dat beide systemen gericht zijn op warm water of verwarming, zijn de werkingen, toepassingen en efficiënties behoorlijk verschillend. Tabel 1 toont een overzicht van de belangrijkste kenmerken en verschillen.

Tabel 1: Vergelijking doorstroomapparaat en warmtepomp

Kenmerk	Doorstroomapparaat	Warmtepomp
Werking	Direct elektrisch verwarmen van het water	Thermodynamisch proces, warmte opnemen uit omgeving
Energiebron	Elektriciteit	Elektriciteit en gratis warmte uit milieu
Efficiëntie	Hoog (elektronisch gestuurd: max. 30% besparing)	Zeer hoog (COP tot 4 of hoger)
Directe warmte opwekking	Ja	Nee (behalve bij combinatie met boiler)
Voorraadwarm water	Nee	Ja (met buffer boiler)
Installatie en ruimte	Compact en eenvoudig	Meer ruimte nodig voor installatie
Aanschafkosten	Laag	Hoog
Onderhoud	Laag	Laag
Gebruik in tegelijkertijd meerdere kranen	Beperkt	Groot
Verwarming en afkoeling	Nee	Ja (bij omkeerbare warmtepomp)
CO-vergifting risico	Nee	Nee
Aanpassing aan gebruikerswensen	Ja (meerdere temperaturen opslaan)	Beperkt

Deze vergelijking toont aan dat de keuze tussen een doorstroomapparaat en een warmtepomp afhankelijk is van de woningstructuur, verbruikskenmerken en financiële doelstellingen.

Toepassing en geschiktheid

Wanneer is een doorstroomapparaat geschikt?

Een doorstroomapparaat is een uitstekende keuze in de volgende situaties:

Compacte woningen: waar ruimte beperkt is.
Laag waterverbruik: bijvoorbeeld bij 1 of 2 personen.
Efficiëntie en duurzaamheid: elektronisch gestuurde modellen besparen energie.
Direct warm water: wanneer het niet nodig is om een buffer aan warm water te hebben.
Lage aanschafkosten: wanneer budget een belangrijke rol speelt.

Wanneer is een warmtepomp geschikt?

Een warmtepomp is een betere keuze in de volgende situaties:

Hoge verwarmingsefficiëntie: wanneer een warmtepomp gebruikt kan worden in combinatie met vloerverwarming.
Duurzame woning: voor huizen die gericht zijn op energiebesparing en duurzaamheid.
Verwarming en afkoeling: bij woningen waar zowel verwarming als afkoeling nodig is.
Groot waterverbruik: wanneer een buffer boiler nodig is om warm tapwater beschikbaar te houden.
Langere investering: wanneer men bereid is om een hoger investeringstekort te maken voor langdurige besparing.

Koppeling van warmtepomp en doorstroomapparaat

In sommige gevallen kan een combinatie van warmtepomp en doorstroomapparaat het beste resultaat opleveren. Zo kan de warmtepomp gebruikt worden voor de centrale verwarming, terwijl het doorstroomapparaat direct warm water levert voor de kraan. Dit is een interessante oplossing voor woningen die niet volledig kunnen kiezen voor een warmtepomp alleen, maar toch willen profiteren van de voordelen van beide systemen.

Een voordeel van deze combinatie is dat de warmtepomp niet direct warm water moet leveren bij het tappen, waardoor het vermogen niet beperkt hoeft te zijn. Het doorstroomapparaat zorgt voor direct warm water, terwijl de warmtepomp voor verwarming en warm tapwater met buffer zorgt. Dit is een handige aanvulling in woningen met hoge verwarmingsefficiëntie, maar waarbij direct warm water toch gewenst is.

Energieverbruik en efficiëntie

Beide systemen zijn relatief efficiënt, maar op verschillende manieren.

Doorstroomapparaat: elektronisch gestuurde modellen verbruiken alleen de benodigde energie. Er is geen energieverlies bij het opwarmen of het koelen van het water. Dit maakt het een zeer efficiënte oplossing voor direct warm water. Echter, bij tegelijkertijd gebruik van meerdere kranen kan het vermogen worden overschreden.
Warmtepomp: de efficiëntie is gebaseerd op de COP-waarde, die aangeeft hoeveel warmte opgewekt wordt per kWh elektriciteit. Bij een COP van 4, is er dus 4 kWh warmte gegenereerd voor 1 kWh elektriciteit. De efficiëntie is dus zeer hoog, maar afhankelijk van de buitentemperatuur. Bij koude weersomstandigheden kan de COP dalen, wat de efficiëntie beïnvloedt.

Een belangrijk nadeel van de warmtepomp bij warm tapwater is dat het systeem niet direct water kan opwarmen bij het tappen. Daarom is een boiler met voldoende inhoud nodig om warmte op te slaan. Dit betekent dat de efficiëntie bij warm tapwater slechter is dan bij verwarming. Daarom kan het verstandig zijn om voor warm tapwater een Hr-ketel of doorstromer te kiezen, zoals vermeld in de bronnen.

Kostenvoorbeeld en investeringen

Wanneer het gaat om investeringen en kosten, is het belangrijk om het totaalbudget te berekenen. Hieronder volgt een vergelijking van aanschafkosten, energiekosten en levensduur.

Aanschafkosten

Doorstroomapparaat: de aanschafkosten zijn laag. De prijs hangt af van het vermogen en het type (hydraulisch of elektronisch).
Warmtepomp: de aanschafkosten zijn aanzienlijk hoger. De prijs varieert afhankelijk van het type (lucht-water, grond-water, etc.) en de vermogenscapaciteit.

Energiekosten

Doorstroomapparaat: elektronisch gestuurde modellen verbruiken weinig energie. De energiekosten zijn daardoor laag.
Warmtepomp: de energiekosten zijn zeer laag, aangezien de warmtepomp gebruik maakt van gratis warmte uit de omgeving. De COP-waarde zorgt voor een hoge efficiëntie.

Levensduur

Doorstroomapparaat: de levensduur is ongeveer 10 tot 15 jaar.
Warmtepomp: de levensduur is ongeveer 15 tot 20 jaar.

De investering in een warmtepomp is dus groter, maar de energiebesparing en langere levensduur maken het een aantrekkelijke optie voor huizen die gericht zijn op duurzaamheid en efficiëntie.

Conclusie

De keuze tussen een doorstroomapparaat en een warmtepomp hangt af van meerdere factoren, zoals de woningstructuur, verbruikskenmerken, budget en energiebesparingsdoelen. Een doorstroomapparaat is een compacte, efficiënte en kostenefficiënte oplossing voor direct warm water, terwijl een warmtepomp een duurzame en energie-efficiënte oplossing biedt voor verwarming en warm tapwater.

De belangrijkste verschillen zijn:

Werking: een doorstroomapparaat verwarmt het water direct bij gebruik, terwijl een warmtepomp warmte uit de omgeving opneemt.
Energiebron: een doorstroomapparaat gebruikt elektriciteit, terwijl een warmtepomp elektriciteit en gratis warmte uit de omgeving gebruikt.
Efficiëntie: beide zijn efficiënt, maar een warmtepomp heeft een hogere COP-waarde.
Toepassing: een doorstroomapparaat is geschikt voor direct warm water, terwijl een warmtepomp beter is voor verwarming en warm tapwater met buffer.

In sommige gevallen kan een combinatie van beide systemen de beste oplossing zijn. Bijvoorbeeld wanneer een warmtepomp gebruikt wordt voor verwarming en een doorstroomapparaat voor direct warm water. Dit maakt het mogelijk om van beide systemen te profiteren, afhankelijk van de behoeften van de woning.