Funderingsdoorvoer en energieopslag: Essentiële aspecten bij de installatie van een warmtepomp

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Bij de installatie van een warmtepomp speelt de funderingsdoorvoer een cruciale rol. Deze constructieelementen zorgen voor een veilige en efficiënte aansluiting van de warmtepomp op de fundering, waardoor leidingen voor gas, elektriciteit, CAI en telecom probleemloos in de woning kunnen worden gebracht. Bovendien is het in de praktijk essentieel om te rekenen met het juiste vermogen van de warmtepomp, afhankelijk van de grootte van de woning en het isolatiegehalte. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aspecten van funderingsdoorvoer, energieopslag in de bodem, en de keuzes die op korte en lange termijn betrokken zijn bij het installeren van een warmtepomp in Nederlandse woningen.

Funderingsdoorvoer: Basis voor een veilige aansluiting

Een funderingsdoorvoer is een constructieelement dat dient als doorlaat voor leidingen in de fundering van een woning. Dit is een essentieel onderdeel bij de installatie van gas, elektriciteit of een warmtepomp. In de context van warmtepompen is de funderingsdoorvoer van groot belang, omdat de leidingen van de warmtepomp via deze opening de woning moeten bereiken. Dit gebeurt meestal tijdens de bouw van de woning, maar in sommige gevallen wordt de boring pas later uitgevoerd.

In de praktijk is het handig om bij nieuwbouw de boring voor de warmtepomp gelijktijdig of zelfs vooraf te doen, zodat de leidingen direct via de funderingsdoorvoer in de woning kunnen worden aangelegd. Dit voorkomt extra werk na de bouw en zorgt voor een efficiënter proces. Er zijn diverse modellen funderingsdoorvoer beschikbaar, zoals funderingsdoorvoeren van 400 mm, 450 mm en 550 mm. Deze kunnen eenvoudig aan de opening worden opgehangen en zijn zowel links als rechts in gebruik.

Onder de funderingsdoorvoeren zijn ook combinaties beschikbaar, zoals funderingsdoorvoeren met en zonder installatieset. De prijsvariaties zijn afhankelijk van de maat en inhoud. Een complete funderingsdoorvoer van 400 mm kost bijvoorbeeld ongeveer €193,67, terwijl de installatieset apart circa €123,72 kost. Voor wie slechts een leeg frame nodig heeft, is de funderingsdoorvoer 400 mm zonder installatieset te koop voor €98,35.

De installatie van funderingsdoorvoeren moet conform de IWUN-richtlijn en NEN 2768 gebeuren, wat betekent dat het niet enkel een technische maar ook een normatieve aangelegenheid is. De correcte aansluiting van gas, elektriciteit en andere nutsvoorzieningen via deze doorvoer is dus van levensbelang, zowel voor de veiligheid als voor de functionele prestatie van de woning.

Energieopslag in de bodem: Bodemenergie en warmtepompen

Wanneer het gaat om warmtepompen met bodemenergie, is het belangrijk om te begrijpen hoe deze systemen werken en welke voorwaarden voor de installatie gelden. Een warmtepomp maakt gebruik van de constante temperatuur van de bodem om warmte op te wekken, die vervolgens wordt gebruikt om de woning te verwarmen. Dit vereist een zogenaamde bodemenergiebron, die meestal bestaat uit een gesloten systeem van leidingen die in de bodem worden aangelegd of geboord.

De hoeveelheid meters die geboord moeten worden, is afhankelijk van het benodigde vermogen en de locatie. Een voorbeeld: voor een woning van 200 m² met een isolatiegraad Rc 6,5 is gemiddeld ongeveer 10 kW aan warmte nodig. Dit betekent dat een warmtepomp met een broncapaciteit van 8 kW voldoende is. De berekening van het benodigde vermogen is echter steeds gebaseerd op een transmissieberekening, die de thermische prestaties van de woning nauwkeurig bepaalt.

Er zijn twee hoofdmethodeën voor het installeren van bodemenergie: open en gesloten systemen. In een open systeem wordt water uit de rivier of plas opgepompt en gebruikt als medium voor warmtewisseling. In een gesloten systeem wordt een brinesysteem gebruikt, waarbij het water in een gesloten circuit blijft en de warmte uit de bodem opneemt.

Het gebruik van open systemen is echter meestal niet geadviseerd of zelfs verboden in Nederland, omdat het leidt tot een verstoord ecologisch evenwicht. Er zijn al voorbeelden waarbij woonprojecten hun open systemen hebben opgegeven vanwege praktische problemen. De filtering van het water, bijvoorbeeld, is een grote uitdaging, omdat het niet alleen water, maar ook veel andere deeltjes uit de omgeving meeneemt, wat kan leiden tot verstoppingen in de warmtewisselaar. Dit beïnvloedt de efficiëntie van het systeem en kan uiteindelijk zelfs leiden tot ijsvorming in de leidingen.

Daarom is het verstandig om bij bodemenergie een gesloten systeem te kiezen. Dit vereist wel een zorgvuldige planning en installatie, en in sommige gevallen is het verstandig om een monobron te gebruiken. Een monobron is een systeem waarbij zowel een onttrekkingfilter als een infiltratiefilter in één bron zijn geplaatst. Dit systeem is goedkoper dan een doubletsysteem en is geschikt voor kleinere woningen. Het is echter beperkt tot systemen met een waterverplaatsingscapaciteit van maximaal 30 tot 50 m³ per uur.

Fundering en isolatie: Belangrijke combinatie voor energiezuinigheid

De keuze voor een energiezuinige fundering en isolatieconstructie is essentieel bij nieuwbouwprojecten met warmtepompen. Een goed geïsoleerde fundering zorgt voor minder warmteverlies en een hogere energieefficiëntie van de woning. In combinatie met een warmtepomp, zoals de Nilan Compact P, leidt dit tot een comfortabel en gezond binnenklimaat met lage energiekosten.

Een voorbeeld is de Hectar fundering, die wordt gecombineerd met een isolatiewaarde Rc van 6,5 of hoger. Dit type fundering heeft geen kruipruimte nodig, wat in Nederland vrij uniek is. Kruipruimtes kunnen namelijk leiden tot vochtige of zelfs natte ondergrond, wat negatief is voor de energieprestatie van de woning. Door de fundering en de vloer samen te bouwen, wordt er ruimte bespaard en wordt de woning beter geïsoleerd.

Bij een Hectar fundering worden de buisleidingen voor vuilwater en elektriciteit al in het zandbed ingegraven en lopen ze via de kortste weg naar buiten. In de bovenste laag van de vloerplaat kunnen sleuven voor andere leidingen worden gefrezen. De vloer wordt gefundeerd op staal of palen, wat efficiënter en sneller is dan traditionele methoden. Bovendien is de isolatiebreedte zo groter dan de minimale eis voor het Nederlandse klimaat, wat extra besparing op energiekosten oplevert.

Deze constructie zorgt ook voor een horizontale vorstrand van meer dan 80 centimeter, wat voorkomt dat vorst in de fundering terechtkomt. Dit is van groot belang in winters met lage temperaturen, waarin traditionele funderingen met kruipruimtes vaak problemen kunnen geven.

Tijdelijke warmtepompen: Een praktische oplossing in het huidige klimaat

In de huidige context van krapte op de markt van warmtepompinstallateurs en vertragingen bij renovatieprojecten, zijn tijdelijke warmtepompen een steeds aantrekkelijker optie. Deze systemen zijn eenvoudig in te richten en kunnen zelfs door bewoners of met enkele handige vrienden worden geïnstalleerd. Een voorbeeld is de vensterbankwarmtepomp van Gradient, die ideaal is voor woningen waar geen directe renovatie is gepland.

Deze warmtepomp is eenvoudig in te richten met enkele klik- en schroefbewegingen. Na het installeren moet het koelmiddel even rusten, zoals bij een verhuizen van een koelkast, en daarna is het apparaat klaar voor gebruik via een normaal stopcontact. Dit maakt het toegankelijk en geschikt voor tijdelijke toepassingen, zoals het verwarmen van een thuiswerkkamer of het aanvullen van een gasketel tijdens extreem koude dagen.

De demontage van deze warmtepomp is eveneens eenvoudig, waardoor het een goede optie is voor huurders of bewoners die later hun woning grondig zullen renoveren. Deze tijdelijke oplossing kan ook worden overgedragen aan een buurman of gebruikt in een studentenkamer. Het grote voordeel is dat het geen langdurige investering vereist en het geschikt is voor woningen die voorlopig niet volledig worden afgestoten op energiezuinigheid.

De enige beperking is dat de vormfactor van deze warmtepompen nog niet volledig aansluit op de Nederlandse kozijnen. Daarom is het belangrijk om op zoek te gaan naar producten die speciaal ontworpen zijn voor het Nederlandse marktsegment. Bovendien is het verstandig om te overwegen of zulke plug-and-play-systemen niet ook kunnen worden verhuurd in plaats van gekocht, wat extra flexibiliteit biedt voor bewoners.

Energiebesparing en duurzaamheid: Kort- en langtermijnoverwegingen

De keuze voor een warmtepomp is niet alleen een technische maar ook een ecologische keuze. In de korte termijn helpt het om onmiddellijk energie te besparen, vooral in combinatie met een goed geïsoleerde woning. In de langere termijn draagt het bij aan de doelstellingen van de Nederlandse overheid om de CO₂-uitstoot te verminderen en het bouwbedrijf duurzamer te maken.

Bij de planning van een warmtepompinstallatie is het dus verstandig om rekening te houden met zowel de huidige als de toekomstige energiebehoefte van de woning. In sommige gevallen is het verstandig om een tijdelijke oplossing te kiezen, zoals een vensterbankwarmtepomp, en later over te stappen op een permanente installatie. Dit zorgt voor flexibiliteit en voorkomt overinvestering.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat niet alle warmtepompen even geschikt zijn voor elke woning. Bijvoorbeeld, een lucht/water warmtepomp is een goede optie voor woningen die niet direct toegang hebben tot een bodemenergiebron, maar het rendement is meestal lager dan dat van een bodemwarmtepomp. Het is daarom verstandig om een professionele berekening te laten uitvoeren, die het thermische profiel van de woning nauwkeurdig bepaalt.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp in een woning vereist een goed begrip van verschillende technische aspecten, zoals funderingsdoorvoer, bodemenergie en isolatie. Een funderingsdoorvoer is essentieel voor de veilige aansluiting van leidingen en nutsvoorzieningen. De keuze voor een geschikt type warmtepomp, inclusief een efficiënte bodemenergiebron, hangt af van de grootte en isolatiewaarde van de woning. Daarnaast kunnen tijdelijke oplossingen, zoals vensterbankwarmtepompen, een waardevolle aanvulling zijn voor bewoners die voorlopig geen renovatie plannen.

De toekomst van warmtepompen in Nederland lijkt dus niet alleen technisch, maar ook sociaal en ecologisch veelbelovend. Door de juiste keuzes te maken, kunnen woningen zowel energiezuinig als comfortabel worden, terwijl het milieu tegelijkertijd wordt beschermd.

Bronnen

fundering
en