Welk energielabel is geschikt voor een warmtepomp?

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Het kiezen van de juiste warmtepomp is een belangrijke beslissing in het kader van duurzame renovatie en energiebesparing. Bij deze keuze speelt het energielabel een essentiële rol. Het energielabel geeft informatie over het energieverbruik, het rendement en de kwaliteit van een warmtepomp. In Nederland en Europa zijn er diverse energie-etiketten en keurmerken die de kwaliteit van warmtepompen aanduiden. In dit artikel worden deze labels en keurmerken besproken, samen met relevante subsidies en aandachtspunten bij aankoop.

Het energielabel van de Europese Unie

De Europese Unie heeft een energielabelingssysteem opgezet voor warmtepompen, dat sinds 26 september 2015 verplicht is. Dit energielabel is ontworpen om de consument een duidelijke indruk te geven van het energieverbruik en het rendement van de warmtepomp. Het label is onderdeel van de Europese richtlijnen voor energie-efficiëntie en bevat gegevens over het seizoensgebonden energieefficiëntieniveau (SPF of SCOP). Deze aanduiding helpt bij het vergelijken van verschillende warmtepompen en maakt het energiebewust kiezen voor producten makkelijker.

Het energielabel bestaat uit een lettercode van A naar G. De hogere letters (zoals A en A++) duiden op een betere energie-efficiëntie. Vanaf 2024 is een energielabel van minimaal A++ vereist om in aanmerking te komen voor subsidies. Daarnaast zijn er aanvullende 'plus' tekens mogelijk, zoals A+++, wat aangeeft dat de warmtepomp extra efficiënt is. Deze labels worden vastgesteld door de fabrikant en worden gecontroleerd door de overheid. Het label is dus een betrouwbare maat voor de kwaliteit van een warmtepomp.

Seizoensgebonden energieefficiëntie (SPF / SCOP)

Het energielabel is gekoppeld aan het seizoensgebonden energie-efficiëntieniveau (SPF of SCOP). SPF staat voor Seasonal Performance Factor en SCOP voor Seasonal Coefficient of Performance. Beide termen verwijzen naar het gemiddelde rendement van de warmtepomp gedurende een jaar, rekening houdend met de variaties in buitentemperatuur. Het SPF/SCOP-getal geeft dus aan hoe efficiënt een warmtepomp werkt in de praktijk, in tegenstelling tot het COP (Coefficient of Performance), dat het rendement onder ideale condities aangeeft.

Deze gegevens zijn verplicht op te nemen in reclame en promotiemateriaal van warmtepompen sinds 2015. Daardoor is het voor de consument makkelijker om producten met elkaar te vergelijken. Het SPF/SCOP is afhankelijk van de technische specificaties van het apparaat, zoals de type warmtepomp (lucht-water, bodem-water, etc.), het thermisch vermogen en de mate van automatisering. De SPF/SCOP-waarden worden verwerkt in een zogenaamde productfiche, die beschikbaar is via de leverancier of de overheid.

Subsidie en energielabel

De keuze van een warmtepomp met het juiste energielabel heeft ook financiële gevolgen. In Nederland is er een investeringssubsidie voor duurzame energie (ISDE subsidie) beschikbaar voor warmtepompen. Vanaf 2025 geldt dat warmtepompen met een energielabel van minimaal A++ in aanmerking komen voor deze subsidie. Voor warmtepompen met een energielabel van A+ of lager is dit niet het geval. Dit betekent dat bij aankoop in 2025 of later, warmtepompen met een energielabel van A++ of hoger de voorkeur verdienen om subsidies te ontvangen.

Daarnaast is er een extra bonus van € 200 voor warmtepompen met een energielabel van A+++. Deze bonus is bedoeld om consumenten te stimuleren om kiezen voor de meest efficiënte warmtepompen. Voor consumenten die in 2023 een warmtepomp met energielabel A+ of lager hebben aangeschaft, geldt nog steeds subsidiesrecht, maar dit verandert in 2025. Het is dus belangrijk om bij aankoop rekening te houden met de subsidies en de energielabelverplichtingen.

Keurmerken en labels

Naast het energielabel zijn er ook verschillende keurmerken die de kwaliteit van een warmtepomp aanduiden. Deze keurmerken worden vaak in het buitenland gebruikt, maar zijn ook van toepassing in Nederland. De belangrijkste keurmerken zijn:

Energy Star: Een Amerikaans keurmerk dat duidt op een warmtepomp met een gegarandeerd rendement. Het keurmerk is vaak te vinden bij Amerikaanse merken en staat voor hoge efficiëntie en kwaliteit.
Ecolabel: Een Europees keurmerk dat het energieverbruik en het rendement van een warmtepomp aangeeft. Het is bedoeld om consumenten te informeren over duurzame keuzes.
TCO: Een Zweeds keurmerk dat vergelijkbare kwaliteiten en efficiëntie aanduidt als Energy Star en Ecolabel. Het is vooral populair in Scandinavische landen.

Naast deze keurmerken is er ook een systeem van Productgroepen, aangeduid met het acroniem LOT. Bijvoorbeeld, LOT 11 geldt voor circulatiepompen, LOT 1 voor ruimteverwarmingstoestellen zoals ketels en warmtepompen, en LOT 2 voor warmwatertoestellen. Deze indeling helpt bij het toepassen van wetgeving en het vaststellen van energie-efficiëntieniveaus per categorie.

Het kopen of huren van een warmtepomp

Het kiezen voor een warmtepomp is een grote investering, wat betekent dat het beslissing om te kopen of te huren een belangrijke rol speelt. In de praktijk zijn er twee opties:

Kopen: Dit is de klassieke manier van aankoop, waarbij de consument volledige eigenaar wordt van het apparaat. Het voordeel is dat je na de aankoop geen maandelijkse kosten hebt, behalve onderhoud. Het nadeel is de hoge initiële investering.
Huren: Een alternatief is het huren van een warmtepomp. Hierbij betaal je een maandelijkse huurprijs en is vaak onderhoud en storingsservice inbegrepen. Het voordeel is dat je geen grote investering hoeft te doen. Het nadeel is dat je uiteindelijk duurder uitkomt dan bij aankoop.

Veel installateurs bieden naast kopen ook het huren van warmtepompen aan. Dit is vooral een aantrekkelijke optie voor consumenten die geen grote investering willen doen of die voor onverwachte kosten willen zijn ingedeeld. Echter, bij subsidies en financiële voordelen is het kopen vaak het meest rendabel, zeker op de lange termijn.

Keuzecriteria bij het aankopen van een warmtepomp

Om een goede keuze te maken bij het aankoop van een warmtepomp, zijn er verschillende criteria waar rekening mee moet worden gehouden. Deze zijn:

Energie-label en SPF/SCOP: De keuze van een warmtepomp met een hoog energielabel (A+++ of A++) is essentieel voor energie-efficiëntie en subsidies. Het SPF/SCOP moet duidelijk vermeld staan in de productfiche.
Type warmtepomp: Er zijn verschillende typen, zoals lucht-water, bodem-water en water-water. De keuze hangt af van de omgeving en de technische mogelijkheden van de woning.
Thermisch vermogen: Het vermogen van de warmtepomp moet aansluiten bij de warmtebehoefte van de woning. Dit is afhankelijk van de grootte, isolatie en verwarmingsvorm.
Automatisering en slimme functies: Moderne warmtepompen hebben vaak slimme functies zoals automatische regeling en connectiviteit met slimme thermostaten.
Installatie en onderhoud: De installatie van een warmtepomp is een complexe klus die uitsluitend door een geaccrediteerde installateur moet worden uitgevoerd. Ook het onderhoud is belangrijk voor een langdurige en efficiënte werking.

Het is belangrijk om de warmtepomp niet aan te schaffen via internet of buitenlandse leveranciers, zoals China. Dit kan leiden tot kwaliteitsproblemen en een lager rendement. Daarnaast is het zelf plaatsen van een warmtepomp niet aan te raden, omdat dit kan leiden tot technische problemen en een verminderde levensduur van het apparaat.

Aandachtspunten bij het vergelijken van warmtepompen

Het vergelijken van warmtepompen kan lastig zijn, omdat er veel variaties zijn in technische specificaties en energie-efficiëntie. Een paar aandachtspunten zijn:

Vermogen bij verschillende buitentemperaturen: Veel leveranciers vermelden het vermogen van een lucht-water warmtepomp bij een buitentemperatuur van +7°C, wat gunstig is voor het rendement. Echter, het is belangrijk om ook te weten hoeveel vermogen de warmtepomp levert bij extreme temperaturen, zoals -10°C. Dit geeft een beter beeld van de prestaties in de wintermaanden.
Nominaal vermogen: Soms wordt een nominaal vermogen vermeld, dat ligt tussen het minimum en maximum. Dit kan worden gebruikt om het rendement gunstiger te laten lijken.
Productfiche: De productfiche bevat duidelijke informatie over het seizoensgebonden rendement (SPF/SCOP) en het energieverbruik. Deze fiche is verplicht en kan worden gebruikt voor het vergelijken van verschillende warmtepompen.

Het energielabel en de SPF/SCOP-waarden zijn dus essentieel bij het vergelijken van warmtepompen. Deze gegevens zijn verplicht vermeld op websites en in reclame en helpen consumenten bij een energiebewuste keuze.

Conclusie

Het energielabel van een warmtepomp is een essentieel criterium bij de aankoop en heeft invloed op zowel de prestaties als de subsidies. In Nederland is het energielabel van de Europese Unie verplicht sinds 2015 en is het seizoensgebonden rendement (SPF/SCOP) een belangrijke maat voor efficiëntie. Vanaf 2024 is een energielabel van minimaal A++ vereist voor subsidies, met extra voordelen voor warmtepompen met het hoogste energielabel (A+++). Buitenlandse keurmerken zoals Energy Star, Ecolabel en TCO kunnen ook worden meegenomen in de beslissing, maar het energielabel is het meest relevant in Nederland.

Het kiezen van een warmtepomp is een complexe beslissing, maar met het juiste energielabel, SPF/SCOP-waarde en technische specificaties is het mogelijk om een efficiënte en duurzame keuze te maken. Het is verstandig om altijd een geaccrediteerde installateur te betrekken bij de aankoop en installatie van een warmtepomp, om zowel technische als financiële voordelen te behalen.