Energiebesparing met warmtepompen en duurzame renovatie: Kansen en uitdagingen voor woningen in Nederland

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De opwarming van woningen in Nederland speelt een centrale rol in het energieverbruik van huishoudens. In de context van klimaatdoelen en duurzame ontwikkeling wordt steeds meer aandacht besteed aan alternatieve verwarmingsoplossingen. Een warmtepomp is daarbij een veelvoorkomende keuze, aangevuld met duurzame renovatiemaatregelen zoals zonnepanelen en isolatie. De gemeente Druten in Gelderland heeft via de Verordening ‘Toekomstbestendig Wonen’ een lijst van duurzame maatregelen vastgesteld, waaronder warmtepompen en andere energiebesparende technieken. Buiten het gebruik van warmtepompen speelt ook het gebruik van condensdrogers en andere energiebesparende apparatuur een rol in het energieverbruik van woningen.

In dit artikel worden de technische, economische en praktische aspecten van warmtepompen en duurzame renovatie besproken, met een focus op de maatregelen zoals vermeld in de verordening van de gemeente Druten. Ook wordt aandacht besteed aan de groeiende onzekerheid omtrent zonnepanelen, zoals uit onderzoek van Soly naar eigenaars van zonnepanelen blijkt.

Warmtepompen: een duurzame oplossing voor ruimteverwarming en warm water

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de lucht, grond of oppervlaktewater overneemt en gebruikt om ruimtes op te warmen en warm water op te wekken. In de lijst van duurzame maatregelen van de gemeente Druten is de warmtepomp expliciet genoemd als een technische oplossing die kan worden ingezet voor energiebesparing. De verordening bevat geen detaillere technische specificaties van warmtepompen, maar het is wel duidelijk dat het gebruik van warmtepompen in combinatie met andere energiebesparende maatregelen wordt aanbevolen.

Voordelen van warmtepompen

Warmtepompen bieden verschillende voordelen:

Energiebesparing: In vergelijking met traditionele gasverwarming is een warmtepomp aanzienlijk energie-efficiënter. Dit komt doordat een warmtepomp energie uit de omgeving gebruikt in plaats van het verbranden van fossiele brandstoffen.
Lage CO2-uitstoot: Warmtepompen draaien op elektriciteit, die steeds meer wordt opgewekt uit duurzame bronnen.
Duurzame renovatie: Het gebruik van een warmtepomp voldoet aan de eisen van de verordening ‘Toekomstbestendig Wonen’ van de gemeente Druten.

Toepassing in woningen

Volgens de verordening kan de installatie van een warmtepomp worden ingezet in combinatie met andere energiebesparende maatregelen zoals dak- en vloerisolatie. In combinatie met zonnepanelen kan een warmtepomp zelfs bijdragen aan een volledig duurzame energievoorziening van een woning.

Duurzame renovatie: Isolatie en andere energiebesparende maatregelen

Dak- en vloerisolatie

In de verordening van Druten wordt gespecificeerd dat dak- en vloerisolatie een minimale Rc-waarde van 3,5 m²K/W moet hebben. Rc-waarde staat voor de warmteweerstand van een bouwconstructie. Hoe hoger de Rc-waarde, hoe beter de isolatie is. Dit betekent dat woningen die aan deze eisen voldoen, minder energie nodig hebben voor verwarming, wat leidt tot lagere energierekening en een lagere CO2-uitstoot.

Spouwmuurisolatie

Voor bestaande spouwmuren is een minimale warmteweerstand van 1,3 m²K/W vereist. Spouwmuurisolatie is een veelgebruikte maatregel bij renovaties, omdat het relatief eenvoudig is uit te voeren en goed is voor energiebesparing.

Gevelisolatie

Gevelisolatie moet minimaal een Rd-waarde (warmteweerstand van de gevelconstructie) van 2,5 m²K/W behoren. Gevelisolatie is een invasieve maatregel, maar levert grote besparingen op in het energieverbruik van woningen. Het is een duurzame keuze, maar vereist wel een investering in materialen en arbeid.

Glaskwaliteit

De verordening bevat ook eisen voor het gebruik van HR++ glas of beter. HR++ glas is een specifieke kwaliteit van isolerende glasconstructies die een U-waarde van maximaal 1,2 W/m²K moet hebben. Deze maatregel helpt om thermische verliezen te beperken en draagt bij aan het energiebesparingseffect van een woning.

Zonnepanelen en de huidige onzekerheden

De aanschaf van zonnepanelen

Zonnepanelen worden in de verordening van Druten genoemd als een maatregel voor energiebesparing. Echter, recente enquêtes zoals die van Soly tonen aan dat er groeiende zorgen zijn over de economische haalbaarheid van zonnepanelen. Uit onderzoek is gebleken dat bijna de helft van de eigenaars van zonnepanelen deze nu niet meer zou aanschaffen vanwege de hoge terugleverkosten en de verwachte afbouw van de salderingsregeling na 2025.

Terugleverkosten

Energiebedrijven rekenen tegenwoordig tot wel 270 euro per jaar aan terugleverkosten voor zonnestroom. Dit maakt het financiële rendement van zonnepanelen minder aantrekkelijk. In combinatie met de verwachte afbouw van de salderingsregeling, die de geleverde en gekochte stroom tegen elkaar wegstrept, is de aantrekkelijkheid van zonnepanelen afgenomen.

Overbelasting van het energienet

Een ander probleem is de overbelasting van het energienet in wijkken met veel zonnepanelen. Bij zonnige dagen kan het net de grote hoeveelheden zonnestroom niet aan, wat leidt tot uitval van de omvormers. Ondanks dat 64 procent van de respondenten in de enquête van Soly zou nog steeds zonnepanelen aanschaffen, ondanks het risico op uitval, is er duidelijk onzekerheid over de toekomst van zonnepanelen in Nederland.

Condensdrogers en energiebesparing

Wat is een condensdroger?

Een condensdroger is een type droger die de vochtige lucht die ontstaat tijdens het drogen van was, condenseert en verdrijft in plaats van de lucht af te blazen via een uitlaat. In tegenstelling tot luchtafzuigende drogers zijn condensdrogers geschikt voor gebruik in appartementen, waar het aanbrengen van een uitlaatpijp niet altijd mogelijk is.

Energieverbruik van condensdrogers

Hoewel condensdrogers energie-efficiënter zijn dan oude stookgasdrogers, verbruiken ze nog steeds relatief veel elektriciteit. Het energieverbruik ligt meestal tussen de 3.000 en 5.000 kWh per jaar, afhankelijk van gebruiksgewoontes en de energieklasse van het apparaat. Dit is een aanzienlijk deel van het totale huishoudelijke energieverbruik en kan een belangrijke factor zijn in de keuze voor duurzame renovatie.

Alternatieve oplossingen

Ondanks de relatieve efficiëntie van condensdrogers is het verstandig om na te denken over alternatieve oplossingen, zoals het gebruik van een wasdroogrek of het drogen van was op een ventilatieruimte met een energiebesparende ventilator. Deze oplossingen hebben een veel lager energieverbruik dan een condensdroger.

Toekomstbestendig wonen: de rol van financiële maatregelen

Toekomstbestendig Wonen Leningen

De gemeente Druten biedt via de verordening ‘Toekomstbestendig Wonen’ verschillende leningen aan, waaronder:

Toekomstbestendig Wonen Lening
Toekomstbestendig Wonen Verzilverlening
Toekomstbestendig Wonen Maatwerklening

Deze leningen zijn bedoeld om de investering in duurzame renovatie te stimuleren. Aanvragen voor deze leningen worden beoordeeld op basis van financiële toetsing, planning en uitvoerbaarheid van de werkzaamheden. De aanvraagprocedure is gestructureerd, met een termijn van acht weken voor het nemen van een beslissing door het college.

Aanvraagvoorwaarden

Volgens de verordening kunnen aanvragen worden afgewezen of toewijzingsbesluiten kunnen worden ingetrokken in de volgende gevallen:

Het budget is niet toereikend voor de maatregelen.
De werkelijke kosten staan niet in redelijke verhouding tot het resultaat.
De aanvraag voldoet niet aan de voorschriften.
De werkelijke kosten zijn minder dan 2.500 euro.
De aanvraag is gebaseerd op onjuiste informatie.
De werkzaamheden zijn al begonnen of gerealiseerd.

Het is daarom belangrijk om voor een aanvraag voor een lening een goed onderbouwde en gedetailleerde planning te maken, inclusief financiële berekeningen en offertes.

Toegankelijkheid en veiligheid in woningen

Toegangswegen en toegangspaden

De verordening bevat ook maatregelen gericht op toegankelijkheid en veiligheid. Zo worden maatregelen genoemd zoals drempelloopen, wandbeugels, hellingbanen en ophogen van toegangspaden. Deze maatregelen zijn gericht op het verbeteren van de toegankelijkheid voor mensen met een beperking of ouderen.

Verlichting en beveiliging

Verlichting van de buitenomgeving en beveiliging van de woning zijn ook onderdeel van de verordening. Hierbij worden maatregelen genoemd zoals bewegingsmelders, elektronische sloten, video-intercoms en inbraakalarms. Deze maatregelen draagen bij aan het comfort en de veiligheid van bewoners.

Tuin en deurbel

Maatregelen voor het maken van een onderhoudsvrije tuin en een toegankelijke deurbel zijn ook genoemd in de verordening. Een deurbel met geluidsversterking of een lichtflitssignaal kan bijvoorbeeld het leven gemakkelijker maken voor mensen met een beperking.

Conclusie

De opwarming en energievoorziening van woningen zijn essentiële onderwerpen in de context van duurzame renovatie en klimaatdoelen. Warmtepompen vormen een veelbelovende technologie voor ruimteverwarming en warm water, vooral in combinatie met zonnepanelen en andere energiebesparende maatregelen. De gemeente Druten heeft via de verordening ‘Toekomstbestendig Wonen’ een uitgebreide lijst van duurzame renovatiemaatregelen vastgesteld, die een duidelijke richting aangeven voor de toekomstbestendige verbouwing van woningen.

Echter, de huidige ontwikkelingen rondom zonnepanelen tonen aan dat er onzekerheid is over de economische haalbaarheid van deze technologie. Tegen de hoge terugleverkosten en de verwachte afbouw van de salderingsregeling lijkt het rendement van zonnepanelen te dalen. Het is daarom belangrijk om vooraf goed te informeren over de financiële aspecten van zonnepanelen en eventuele alternatieve oplossingen.

Condensdrogers, hoewel relatief efficiënt, vormen nog steeds een aanzienlijke bron van energieverbruik in huishoudens. Het is daarom verstandig om na te denken over alternatieve oplossingen, zoals het drogen van was op een ventilatieruimte of het gebruik van energiebesparende ventilatoren.

Voor mensen die geïnteresseerd zijn in duurzame renovatie of het aanvragen van een ‘Toekomstbestendig Wonen’ lening, is het belangrijk om een goed onderbouwde aanvraag in te dienen. De gemeente Druten stelt duidelijke eisen aan de financiering, planning en uitvoerbaarheid van de maatregelen, wat betekent dat een zorgvuldige voorbereiding essentieel is voor een succesvolle aanvraag.

De toekomstbestendige verbouwing van woningen is een complexe, maar noodzakelijke taak. Door het gebruik van duurzame technologieën en maatregelen zoals warmtepompen, isolatie en energiebesparende apparatuur, kan het energieverbruik van huishoudens worden verminderd en de woning duurzamer gemaakt.