EPC 0,4 Voldoende voor Warmtepomp? Belang van Energiezuinigheid en Duurzame Energie

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De Energieprestatiecoëfficiënt (EPC) is een maatstaf die gebruikt wordt om de energiezuinigheid van een woning of gebouw te bepalen. Hoe lager de EPC, hoe efficiënter het gebouw is in het gebruik van energie. In Nederland gelden steeds strengere eisen voor nieuwbouw en renovatieprojecten, met als doel het energieverbruik drastisch te verlagen en duurzame energiebronnen te stimuleren.

Bij de bouw of renovatie van een woning moet men vaak streven naar een EPC-waarde van 0,4 of lager. Dit cijfer speelt een cruciale rol bij de keuze van warmtepompen, een van de meest gebruikte duurzame verwarmingssystemen in de huidige bouwpraktijk. Echter, zoals blijkt uit de beschikbare informatie, is het niet voldoende om alleen een warmtepomp te installeren om aan de EPC-eis van 0,4 te voldoen. Er zijn ook andere bouwkundige en technische maatregelen nodig, zoals goede isolatie en het gebruik van groene energie.

In deze artikel zullen we de betekenis van EPC 0,4 voor de toepassing van warmtepompen in detail bespreken. We zullen onder andere ingaan op de rol van duurzame energie, de invloed van de bouwkundige uitvoering en de noodzaak van een goed afgestemde installatie. Daarnaast zullen we bekijken hoe de EPC-berekening werkt en wat de praktijkuitdagingen zijn bij het behalen van de gewenste EPC-waarde.

Wat is de EPC en waarom is EPC 0,4 belangrijk?

De Energieprestatiecoëfficiënt (EPC) is een getal dat de hoeveelheid energie benadrukt die nodig is om een woning comfortabel te houden. Deze waarde wordt uitgedrukt in gigajoule per vierkante meter per jaar (GJ/m²/jaar). Hoe lager de EPC, hoe minder energie het gebouw verbruikt, en hoe efficiënter het is.

Sinds 2012 is de EPG (Energieprestatiecoëfficiënt Gebouw) opgevolgd door de EPN (Energieprestatiecoëfficiënt Nieuwbouw), later vervangen door de EPG, die technisch verbeterd is, maar complexer is geworden. De EPG berekening is vanwege de complexiteit vaak niet zelfstandig uit te voeren en vereist vaak een deskundige, zoals een architect of energieadviseur.

Een EPC van 0,4 is een duidelijke maatstaf voor energiezuinigheid in nieuwbouw en renovatie. Deze eis geldt als een kritieke grenswaarde voor de toepassing van duurzame energiebronnen, zoals warmtepompen. Volgens meerdere bronnen is het vrijwel onmogelijk om deze EPC-waarde te halen zonder een duurzame energiebron, zoals zonnestroom of een warmtepomp, in combinatie met een goed geïsoleerde woning en slimme ventilatietechnieken.

De rol van warmtepompen in het behalen van EPC 0,4

Een warmtepomp is een energiezuinig verwarmingssysteem dat warmte uit de buitenlucht of grond overneemt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de warmtepomp werkt.

Om aan de EPC-eis van 0,4 te voldoen, is het gebruik van een warmtepomp een van de meest effectieve opties. Echter, zoals blijkt uit de bronnen, is het niet voldoende om alleen een warmtepomp te installeren. Het systeem moet goed afgestemd zijn op de bouwkundige situatie van het gebouw. Dit betekent dat de bron (lucht of grond), de warmtepomp zelf en het afgiftesysteem (zoals vloerverwarming of luchtleidingen) goed op elkaar moeten zijn afgestemd. Alleen zo kan het maximum rendement worden behaald.

Een warmtepompinstallatie die op papier een goede COP heeft, kan in de praktijk minder efficiënt zijn als het afgiftesysteem niet goed aansluit op de warmtepomp of als het gebouw niet voldoende geïsoleerd is. Daarom is het van belang dat het gehele systeem wordt ontworpen en geïnstalleerd door een ervaren installateur of bouwprofessional.

Bouwkundige eisen voor EPC 0,4

Naast de keuze van een warmtepomp zijn er ook bouwkundige maatregelen nodig om aan de EPC-eis van 0,4 te voldoen. De isolatie van het gebouw speelt een centrale rol bij de berekening van de EPC. Goede isolatie van muren, daken en vloeren vermindert de hoeveelheid energie die nodig is om een woning te verwarmen. Bovendien draagt goede ventilatie bij aan een gezonde binnenuitleiding van vocht en luchtverversing, wat ook invloed heeft op de energieprestatie.

Bij de berekening van de EPC worden ook factoren zoals de oriëntatie van de gevels meegenomen. Zo heeft een gevel die naar het zuiden wijst, een positieve invloed op de zonnestraling en daarmee op het energieverbruik. Daarom is het belangrijk dat bij nieuwbouwprojecten rekening wordt gehouden met de oriëntatie van het gebouw en de zonnestraling.

Verder dient er rekening mee te worden gehouden met het ventilatiegedrag van het gebouw. Ondanks het feit dat de EPG iets nauwkeuriger is dan de oude EPN, zijn er nog steeds macrocijfers ontbrekend, zoals ventilatiegedrag en stookgedrag, die het energieverbruik beïnvloeden. Dit betekent dat er extra maatregelen nodig kunnen zijn om de EPC-waarde van 0,4 te bereiken, zoals het installeren van een luchtwisselingsinstallatie of het gebruik van slimme thermostaten.

Duurzame energie en de balans in het elektriciteitsnetwerk

De EPG-berekening legt ook meer nadruk op de energieopwekking van het gebouw. Dit betekent dat het gebruik van duurzame energiebronnen, zoals zonnestroom of windenergie, steeds belangrijker wordt. Zo kan een woning die op een aardgasketel werkt en geen duurzame energie gebruikt, het EPC-cijfer niet bereiken, terwijl een woning die wel groene energie opwekt wel kan voldoen aan de eis.

Een voorbeeld is een woning die nog steeds een aardgasketel gebruikt en 500 m³ gas verbruikt per jaar. Als deze woning echter ook zonnepanelen heeft die voldoende stroom opwekt om het energieverbruik te compenseren, kan het EPC-cijfer toch op 0 uitkomen. Dit is een belangrijk aspect van de EPC-berekening: het is mogelijk om het energieverbruik op te weken of te compenseren met duurzame energiebronnen.

Bij de toepassing van warmtepompen is het gebruik van groene stroom nogmaals cruciaal. Warmtepompen gebruiken elektriciteit om warmte op te wekken, en als deze elektriciteit niet duurzaam is, kan het energieverbruik juist hoger worden dan bij het gebruik van een aardgasketel. Daarom is het belangrijk dat de stroom die gebruikt wordt voor de warmtepomp uit duurzame bronnen komt, zoals zonnestroom of windenergie.

Een andere uitdaging is de balans in het elektriciteitsnetwerk. Bijvoorbeeld, als er in een nieuwbouwproject veel warmtepompen worden geïnstalleerd, kan het elektriciteitsnetwerk overbelast raken, vooral op momenten dat veel woningen tegelijkertijd energie gebruiken. Daarom is het van belang om warmtepompen te combineren met slimme energiemanagementoplossingen, zoals laadautonomie of energieopslag, om piekbelastingen te verminderen en de balans in het netwerk te behouden.

Praktijkuitdagingen bij het behalen van EPC 0,4

Hoewel het theoretisch mogelijk is om een EPC van 0,4 te behalen met een warmtepomp, zijn er ook praktische uitdagingen. Eén van de grootste problemen is het feit dat het EPG-systeem technisch complex is en niet eenvoudig in te zetten is voor alle projecten. Dit betekent dat het vaak noodzakelijk is om een energieadviseur of architect in te huren om de EPC-berekening uit te voeren en te controleren.

Daarnaast is er ook een leerproces nodig binnen de bouwsector. Volgens bronnen is er binnen de branche nog steeds ruimte voor verbetering, zowel in nieuwbouw als in bestaande woningen. Dit betekent dat het niet alleen om technische kennis gaat, maar ook om een verandering in de bouwpraktijk, waarbij energiezuinigheid en duurzame energie op de voorgrond moeten staan.

Een andere uitdaging is het feit dat de toerekening van bouwkundige maatregelen, zoals isolatie en ventilatie, in de EPG-berekening gelijk of minder gewaardeerd wordt dan in de oude EPN. Dit betekent dat het behalen van de EPC-eis van 0,4 in de praktijk vaak meer maatregelen vereist dan verwacht.

Conclusie

Om aan de EPC-eis van 0,4 te voldoen bij de installatie van een warmtepomp, is het niet voldoende om alleen het verwarmingssysteem te veranderen. Het is noodzakelijk om ook rekening te houden met de bouwkundige situatie van het gebouw, zoals de isolatie, ventilatie en oriëntatie van de gevels. Bovendien is het gebruik van duurzame energiebronnen, zoals zonnestroom, essentieel om het energieverbruik te compenseren en de EPC-waarde te halen.

De EPG-berekening is complex en vereist vaak de hulp van een deskundige. Het is belangrijk om de EPC-berekening goed te begrijpen en te laten uitvoeren door een ervaren professional, zodat de eis van 0,4 werkelijk wordt behaald. Daarnaast is het van belang om het complete warmtepompsysteem goed te ontwerpen en aan te passen aan de specifieke situatie van het gebouw.

Aangezien de energie-eisen steeds strenger worden en de nadruk op duurzame energie groeit, is het terecht dat de bouwsector zich aanpasst en investeert in efficiënte systemen en slimme technieken. Alleen zo kan een EPC van 0,4 worden behaald en kan de toekomstige woning op een duurzame manier worden verwarmd.