Positieve ervaringen en uitdagingen met water-water-warmtepompen: een overzicht van bewoners

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar duurzame verwarmingsoplossingen is in volle gang, en warmtepompen spelen daarbij een centrale rol. Vooral de water-water-warmtepomp wordt steeds vaker gekozen door bewoners en projectontwikkelaars, met name in gebieden met toegang tot oppervlaktewater of centrale warmtenetten. Deze warmtepomp haalt warmte uit water (zoals regenwater, rioleringswater of oppervlaktewater) en zet deze om in verwarmingswarmte.

In dit artikel bespreken we de ervaringen van bewoners met water-water-warmtepompen, gebaseerd op feiten en analyses uit vertrouwbare bronnen. We kijken naar de voordelen, de uitdagingen, de kosten en de technische uitvoering, zodat zowel particuliere huiseigenaren als professionals zich goed kunnen oriënteren in de keuze voor deze duurzame oplossing.

Inleiding

Water-water-warmtepompen zijn een interessante technologie binnen de duurzame verwarmingssector. Ze gebruiken water als bron voor warmte en zijn vaak gekoppeld aan zonopwek (zoals via PVT-panels) of centrale warmtenetten. In de praktijk betekent dit dat bewoners hun woning kunnen verwarmen zonder het gebruik van fossiele brandstoffen.

De ervaringen van bewoners met water-water-warmtepompen zijn in de meeste gevallen positief. Veel gebruikers merken op dat de woning comfortabel is te verhitten, dat het systeem gebruiksvriendelijk is en dat het energieverbruik behoorlijk wordt beperkt. Toch zijn er ook uitdagingen, zoals de initiële investering en de noodzaak van goede voorbereiding en advies.

In de volgende secties bespreken we deze ervaringen in detail, op basis van gegevens uit diverse projecten en analyses.

Positieve ervaringen van bewoners

Comfortabele verwarming

Een van de voornaamste voordelen van een water-water-warmtepomp is dat het systeem een comfortabele verwarming biedt. Bewoners rapporteren regelmatig dat hun woning goed gereguleerd kan worden op een constante temperatuur, ook in de wintermaanden. De verwarmingssystemen die worden gebruikt in combinatie met een water-water-warmtepomp, zoals vloerverwarming of lage-temperatuur-radiatoren, dragen hieraan bij.

Volgens projectontwikkelaar Olaf Janssen van Balance d'eau is het gebruik van water als bron in combinatie met warmtepompen kansrijk en efficiënt, met name in woningen die dicht bij water liggen, zoals waterwoningen of woningen in steden met een warmtenet.

Energiebesparing

Bewoners die water-water-warmtepompen gebruiken, melden dat ze aanzienlijke energiebesparingen bereiken. Dit heeft te maken met de efficiëntie van het systeem. In combinatie met een zonopwekkingsbron zoals PVT-panels, kan het systeem zelfs energieneutraal of bijna zelfvoorzienend worden.

Een voorbeeld hieruit komt uit het project BES Hengstdal in 2023. Hier werd een centrale water-water-warmtepomp met PVT-zonpanelen geïnstalleerd. Bewoners gebruikten gemiddeld 6-4 kWh per winterdag voor verwarming, terwijl de eigen opwek uit zonlicht al 1-4 kWh per dag leverde. Dit betekent dat in de wintermaanden (november t/m januari) het opwekvolume al voor een groot deel het verbruik dekt, en er zelfs energie overblijft voor koelkast, wasmachine en verlichting.

Gebruiksvriendelijkheid

Een andere terugkerende opmerking van bewoners is de eenvoud in gebruik en onderhoud. Vele modellen van water-water-warmtepompen zijn eenvoudig te bedienen via een afstandsbediening of smartphone-app. Hierdoor is het voor de gebruiker makkelijk om de temperatuur aan te passen of het systeem op koelstand te zetten in de zomer.

De combinatie van verwarming en koeling in één systeem zorgt bovendien voor meer flexibiliteit en vereenvoudigt zowel de installatie als het onderhoud. Dit is een groot voordeel ten opzichte van oude verwarmingssystemen met aparte koelsystemen.

Duurzaamheid

De duurzaamheid van water-water-warmtepompen is een belangrijk argument voor bewoners. Deze systemen maken geen gebruik van fossiele brandstoffen, zijn goed in te passen in bestaande woningen en produceren weinig emissies. In combinatie met zonopwek en warmteopslag in regenwatertanks (zoals beschreven in bron 2) is het mogelijk om volledig duurzaam te wonen.

Een voordeel van deze aanpak is ook dat warmte-opslag in regenwatertanks kan bijdragen aan energiebesparing. In de winter wordt warmte uit het water opgenomen wanneer de vraag laag is, en bij hoge vraag wordt de warmte uit het tankwater teruggehaald. Dit zorgt voor een efficiënter gebruik van energie en minder piekbelasting op het elektriciteitsnet.

Uitdagingen en aandachtspunten

Hoewel de ervaringen van bewoners over het algemeen positief zijn, zijn er ook uitdagingen die tijdens de installatie of gebruiksperiode zijn opgevallen.

Hoge investeringskosten

Een van de meest voorkomende uitdagingen is de hoge initiële investering. De kosten van een water-water-warmtepomp, in combinatie met zonopwek of een centrale warmtebron, kunnen aanzienlijk zijn. In het BES Hengstdal-project was de totale kost per woning bijvoorbeeld rond de €23.000, inclusief 10 PVT-zonpanelen. Dit is ongeveer €4.000 meer dan een lucht-water-warmtepomp in combinatie met PV-panelen (€19.000).

Voor bewoners die een dergelijke investering willen doen, is het belangrijk om goed advies in te winnen. Niet elk systeem is geschikt voor elk type woning of situatie, en de keuze voor een centrale oplossing of individuele installatie kan aanzienlijk invloed hebben op kosten en efficiëntie.

Voorwaarden voor installatie

De installatie van een water-water-warmtepomp vereist meestal een warmtenet of toegang tot een warmtebron zoals oppervlaktewater, rioleringswater of een regenwatertank. In huizen die daar niet direct toegang toe hebben, kan het nodig zijn om een extra warmtebron aan te leggen, wat extra kosten met zich meebrengt.

In sommige gevallen is er ook sprake van technische beperkingen in bestaande woningen. Bijvoorbeeld: als het elektriciteitsnet niet sterk genoeg is om een warmtepomp aan te drijven, kan het nodig zijn om upgrades aan te brengen.

Invloed van externe factoren

De efficiëntie van een water-water-warmtepomp kan ook worden beïnvloed door externe omstandigheden, zoals de kwaliteit van het water in de bron. Bijvoorbeeld, wanneer het oppervlaktewater van een rivier of plas verontreinigd is, kan dat leiden tot slijtage van de warmtepomp of warmtewisselaar. Dit vereist regelmatiger onderhoud en kan leiden tot hogere kosten op de lange termijn.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de levensduur van het systeem. Een water-water-warmtepomp heeft meestal een levensduur van 15 jaar. Gedurende deze periode is het noodzakelijk om regelmatig onderhoud te doen en eventuele vervangingen (zoals warmtewisselaars of compressoren) te plannen.

Vergelijking met andere warmtepompen

Het is belangrijk om de water-water-warmtepomp te vergelijken met andere typen warmtepompen, zoals de lucht-water-warmtepomp en de bodem-water-warmtepomp, om de juiste keuze te maken.

Water-water vs lucht-water

Een lucht-water-warmtepomp haalt warmte uit de lucht en zet deze om naar verwarmingswarmte. Deze oplossing is goedkoper in aanschaf en vereist geen ingrijpende aanpassingen aan het huis, zoals het aanleggen van grondbuizen of warmtenetten. Echter, de efficiëntie van een lucht-water-warmtepomp is afhankelijk van de buitentemperatuur, waardoor het in koudere klimaten minder efficiënt kan zijn.

In vergelijking hiermee is een water-water-warmtepomp meestal efficiënter in de winter, omdat het water als bron een constantere temperatuur heeft dan lucht. Ook is het systeem geschikt voor zowel verwarming als koeling, wat het flexibeler maakt.

Water-water vs bodem-water

Een bodem-water-warmtepomp maakt gebruik van warmte uit de bodem, via grondbuizen. Deze oplossing is zeer efficiënt en werkt het hele jaar door, ongeacht de buitentemperatuur. Echter, de installatie van grondbuizen vereist een aanzienlijke investering, wat de aanschafprijs verhoogt.

In vergelijking met de water-water-warmtepomp is een bodem-water-warmtepomp meestal duurder, vooral in stedelijke gebieden waar grondarbeid beperkt is of waar het leggen van grondbuizen technisch lastig is. Daarnaast is de water-water-warmtepomp in combinatie met een warmtenet of PVT-panels vaak efficiënter, omdat het gebruik van centrale bronnen en opwek de stroomverbruik per woning beperkt.

Centrale versus individuele oplossingen

Een belangrijke keuze bij het aanleggen van een water-water-warmtepomp is of men voor een centrale oplossing (bijvoorbeeld in een warmtenet) of een individuele installatie kiest.

Centrale water-water-warmtepomp

Een centrale oplossing is vaak efficiënter in gebieden met dichte bebouwing of in nieuwbouwprojecten. Hierbij wordt de warmtepomp geplaatst in een centrale locatie en worden de woningen verbonden via een warmtenet. Dit zorgt voor lagere piekbelasting op het elektriciteitsnet en maakt gebruik van schaalvoordelen.

Een voorbeeld hiervan is het project in Nijmegen-Oost, waar een centrale water-water-warmtepomp met PVT-panelen is geïnstalleerd. Hierbij wordt warmte uit regenwater opgehaald en naar de woningen gestuurd. De opwek via zonpanelen zorgt voor een verder vermindering van het energieverbruik.

Individuele water-water-warmtepomp

Een individuele installatie is vaak geschikt voor woningen die dicht bij een waterbron liggen, zoals waterwoningen of woningen in steden met toegang tot oppervlaktewater. Deze oplossing biedt meer flexibiliteit in het ontwerp en is eenvoudiger in te passen in bestaande woningen.

Een nadeel is echter dat deze oplossing per woning gedaan moet worden, wat de totale kosten kunnen opdrijven. Daarnaast is het minder efficiënt in termen van energiegebruik en piekbeheersing dan een centrale oplossing.

Technische aandachtspunten

Bij de installatie van een water-water-warmtepomp zijn er een aantal technische aandachtspunten die worden genoemd in ervaringen van bewoners en projectontwikkelaars:

Warmte-opslag

Een technische uitbreiding die bij water-water-warmtepompen vaak wordt toegevoegd, is warmte-opslag in regenwatertanks. Dit betekent dat in periodes met lage warmtevraag, de warmte uit zonopwek of de omliggende bodem wordt opgeslagen in een regenwatertank. In tijden van hoge vraag kan deze warmte vervolgens worden gebruikt voor de verwarming van de woning.

Dit systeem is energie-efficiënter en kan helpen bij het verminderen van het stroomverbruik van de warmtepomp. Het is echter enkel geschikt in combinatie met een water-water-warmtepomp en PVT-panelen.

PVT-panelen en zonopwek

Het gebruik van PVT-panelen (zonnepanelen met warmteopwek) is een belangrijke factor in de efficiëntie van een water-water-warmtepomp. Deze panelen leveren zowel elektriciteit als warmte, waardoor het systeem bijna zelfvoorzienend kan worden.

Een voorbeeld van het potentieel van PVT-panelen is het BES Hengstdal-project, waarbij een woning met 10 PVT-panelen in staat was om 2950 kWh per jaar op te wekken. Dit is meer dan genoeg om de verwarming van de woning te dekken en nog energie over te hebben voor koelkast, verlichting en andere huishoudelijke apparaten.

Warmtewisselaars

Een belangrijk onderdeel van een water-water-warmtepomp is de warmtewisselaar, die verantwoordelijk is voor de overdracht van warmte tussen de bron (zoals regenwater of oppervlaktewater) en het verwarmingssysteem. De kwaliteit van de warmtewisselaar heeft een grote invloed op de efficiëntie van het systeem.

In ervaringen van bewoners wordt vaak genoemd dat een goed afgestelde warmtewisselaar een grote rol speelt in het comfort en energieverbruik. Het is daarom belangrijk om tijdens de installatie rekening te houden met de kwaliteit en het ontwerp van de warmtewisselaar.

Samenwerking met professionele partijen

Aangezien de installatie en planning van een water-water-warmtepomp technisch complex kan zijn, is het verstandig om samenswerking met ervaren partijen tot stand te brengen. In het BES Hengstdal-project bijvoorbeeld, werden de berekeningen en offertes uitgevoerd door bedrijven als EScom.nu, ThermoGen.nl en HR-energy.com. Deze partijen hebben veel ervaring met het ontwerpen en installeren van warmtenetten en centrale warmtepompen.

Daarnaast is het belangrijk om professioneel advies in te winnen, vooral bij het kiezen van het juiste type warmtepomp en de optimale configuratie. Een verstandige keuze kan leiden tot grotere efficiëntie, lagere kosten en minder onderhoud in de toekomst.

Conclusie

De ervaringen van bewoners met water-water-warmtepompen zijn in de meeste gevallen positief. Het systeem biedt een comfortabele verwarming, een behoorlijke energiebesparing en is flexibel in gebruik (zowel voor verwarming als koeling). In combinatie met zonopwek via PVT-panelen en warmte-opslag in regenwatertanks, kan het systeem zelfs bijna zelfvoorzienend zijn.

Toch zijn er ook uitdagingen, zoals de hoge initiële investering, de noodzaak van technisch onderhoud en de vereisten voor toegang tot een warmtebron of warmtenet. Het is daarom belangrijk om vooraf goed advies in te winnen en de juiste keuze te maken die het beste aansluit bij de situatie van de woning en de behoeften van de bewoner.

Zowel individuele als centrale oplossingen zijn mogelijk, afhankelijk van de locatie en de omstandigheden. Voor bewoners die overwegen om over te stappen naar een duurzame verwarmingsoplossing, is een water-water-warmtepomp een interessante optie, mits goed afgestemd op de situatie en met behulp van ervaren professionals.