Extra ventileren met een warmtepomp: effecten, beperkingen en aanbevelingen

Published by Redactie on september 29, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In het kader van energiezuinig wonen en duurzame verwarmingsoplossingen speelt een ventilatie warmtepomp een steeds belangrijkere rol. Deze warmtepomp haalt warmte uit de ventilatielucht van een woning en gebruikt deze voor het verwarmen van het huis of het opwarmen van tapwater. Een van de vragen die vaak rijst bij eigenaren van dergelijke systemen is: wat is het effect van extra ventileren op de prestaties en het energieverbruik van de warmtepomp?

In dit artikel wordt een grondige analyse gegeven van de gevolgen van extra ventileren in combinatie met een ventilatie warmtepomp. We bespreken de werking van het systeem, de technische beperkingen, de invloed op stroomverbruik en het comfortniveau in de woning. Daarnaast komen aanbevelingen en aandachtspunten aan bod, inclusief een overzicht van de installatie en de toepassing in verschillende woningtypes.

Wat is een ventilatie warmtepomp?

Een ventilatie warmtepomp is een systeem dat gecombineerd werkt met mechanische ventilatie en verwarmt de binnenlucht door warmte te recupereren uit de uitgeblazen ventilatielucht. In tegenstelling tot traditionele verwarmingsmethoden zoals een cv-ketel, maakt een ventilatie warmtepomp gebruik van energie uit de lucht die uit de woning wordt afgevoerd.

Het systeem bestaat doorgaans uit een inwendige unit die de ventilatielucht verwerkt en een externe unit waarin de warmtepomp zelf geïnstalleerd is. Deze warmtepomp trekt warmte uit de ventilatielucht en gebruikt deze om de woning te verwarmen of om warm water aan te maken. Het systeem is een duurzame en energiezuinige aanvulling op bestaande verwarmingsinstallaties of kan in sommige gevallen zelfs het aardgas volledig vervangen.

Werking van een ventilatie warmtepomp

De werking van een ventilatie warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteterugwinning. De ventilatielucht, die normaal gesproken verloren gaat aan warmte, wordt gebruikt als warmtebron. De warmtepomp haalt deze warmte op en zet het om in verwarmingswarmte voor het huis of warm water. Dit proces is vergelijkbaar met het functioneren van een traditionele warmtepomp, maar dan in combinatie met ventilatie.

Een belangrijk onderdeel van de werking is de warmtewisselaar, die ervoor zorgt dat de warmte uit de afgevoerde lucht wordt overgedragen aan het koudemiddel in de warmtepomp. Dit koudemiddel wordt gecomprimeerd, waardoor de temperatuur verder stijgt en warmte kan worden afgegeven aan de verwarmingsinstallatie. Tegelijkertijd wordt verse buitenlucht aangezogen, verwerkt en opgewarmd voordat deze in de woning terechtkomt.

In zomermaanden kan het systeem ook gebruikt worden voor koeling, waarbij de warmte uit de woning wordt afgevoerd naar buiten.

Invloed van extra ventileren op een ventilatie warmtepomp

Een veelvoorkomende vraag is of het extra ventileren kan helpen bij het verhogen van de efficiëntie van een ventilatie warmtepomp. Volgens de meeste bronnen is dit niet aan te raden en zelfs niet nuttig in de meeste situaties.

1. Verhoogd stroomverbruik

Extra ventileren om meer lucht naar de warmtepomp te sturen leidt vaak tot verhoogd stroomverbruik. De ventilatoren werken harder en verbruiken meer energie, terwijl de extra lucht niet altijd leidt tot een significant hogere warmteopwekking. Dit betekent dat het resultaat is: extra stroomverbruik zonder opbrengst.

2. Inkomende koude lucht

Bij extra ventileren wordt ook meer koude lucht uit de buitenomgeving aangezogen. Deze koude lucht moet opnieuw opgewarmd worden, wat de warmtepomp extra belast. Dit kan leiden tot hogere energiekosten en verminderde efficiëntie van het systeem.

3. Geen extra warmteopwekking

Omdat de warmteproductie van de ventilatie warmtepomp afhankelijk is van de hoeveelheid ventilatielucht, is het niet mogelijk om de warmteopwekking aanzienlijk te vergroten door het systeem te laten overwerken. De warmtepomp kan slechts zoveel warmte opwekken als de ventilatielucht biedt. Extra ventilatie leidt dus niet tot een toename van de warmteopbrengst.

Wanneer kan extra ventileren nuttig zijn?

Hoewel het overventileren meestal niet aan te raden is, zijn er uitzonderingen waarin extra ventilatie kan helpen. Een dergelijke situatie is een zeer goed geïsoleerde woning in combinatie met een elektrische naverwarmer en een zonneboiler.

In dergelijke woningen kan extra ventilatie in theorie helpen bij het opwekken van extra warmte, zolang er voldoende isolatie is om de warmte binnen te houden. De warmtepomp kan dan eventueel worden ondersteund door de elektrische naverwarmer als de warmtevraag hoger is dan de capaciteit van de warmtepomp.

Ook in nieuwbouwwoningen met een hoge energieprestatie is het soms mogelijk om een ventilatiewarmtepomp volledig te gebruiken voor verwarmingsdoeleinden, zonder afhankelijk te zijn van een aardgasgebaseerde cv-ketel.

Aandachtspunten bij het gebruik van ventilatie warmtepompen

1. Gesloten ventilatiesysteem

Ventilatie warmtepompen werken meestal in combinatie met een hybride systeem, waarbij de cv-ketel als reservebron dient. Het is belangrijk om te controleren of de woning een geschikt ventilatiesysteem heeft. Balansventilatie, waarbij de warmte uit de uitgaande lucht al wordt gebruikt om de binnenlucht op te warmen, is niet geschikt voor een ventilatie warmtepomp. In dergelijke gevallen is een specifiek hybride ventilatiewarmtepompsysteem nodig.

2. Beperkt vermogen

Ventilatie warmtepompen hebben in de meeste gevallen een beperkt vermogen, wat betekent dat ze niet geschikt zijn voor zeer grote woningen of woningen met een hoge warmtevraag. In dergelijke gevallen speelt de cv-ketel een grotere rol in de warmteproductie.

3. Geluidsniveau

Sommige ventilatie warmtepompen kunnen geluid produceren, vooral bij hogere capaciteiten. Dit kan het comfortniveau in de woning beïnvloeden. Het is daarom belangrijk om bij de aankoop rekening te houden met het geluidsniveau van het apparaat.

Installatie en aanvullende apparatuur

De installatie van een ventilatie warmtepomp is een gespecialiseerd proces dat moet worden uitgevoerd door een erkende installateur. Het proces begint met het bepalen van de juiste locatie voor de binnen- en buitenunits. De ventilatieunits worden meestal op strategische punten in de woning geplaatst, terwijl de warmtepomp buiten geïnstalleerd wordt.

Daarna worden de leidingen aangelegd om de ventilatielucht naar de warmtepomp te transporteren. Het systeem kan uitbreidingen krijgen, zoals een elektrische naverwarmer of een ingebouwde boiler. Sommige modellen, zoals de F730 en F750 van NIBE, zijn voorzien van een modulerende compressor en een ingebouwde regeling, wat de efficiëntie en betrouwbaarheid van het systeem verhoogt.

Stroomverbruik van een ventilatie warmtepomp

Het stroomverbruik van een ventilatie warmtepomp hangt af van meerdere factoren, zoals:

Het vermogen van de warmtepomp
Het isolatieniveau van de woning
De gewenste binnentemperatuur
De buitenluchttemperatuur

Over het algemeen zijn ventilatie warmtepompen energiezuinig, omdat ze gebruikmaken van warmte die anders verloren zou gaan. Ze zijn dus geschikt voor huishoudens die op zoek zijn naar een duurzame en energieefficiënte verwarmingsoplossing.

Kosten en subsidies

De aanschaf van een ventilatie warmtepomp is een aanzienlijke investering. Voor een standaard ventilatie warmtepomp met een vermogen van 2 kW is de prijs ongeveer €6.500, inclusief plaatsing. Deze investering kan gedeeltelijk worden vergoed door subsidies, zoals de warmtepompsubsidie voor energiezuinige verwarmingsinstallaties.

Voor een warmtepomp met energielabel A+++ is de subsidie ongeveer €1.675, wat het totaalbedrag aanzienlijk verlaagt. Het is daarom verstandig om vooraf te informeren over de beschikbare subsidies en de voorwaarden daarvan.

Aanbevelingen voor energiezuinig gebruik

Zelfs bij gebruik van een ventilatie warmtepomp is het belangrijk om energiezuinig te wonen. Enkele aanbevelingen:

Verwarm alleen de ruimtes waar je bent. Sluit de deuren van ongebruikte kamers en houd de verwarming daar uit.
Gebruik een deurveer. Dit zorgt ervoor dat de deuren automatisch dichtgaan en het warmteverlies wordt beperkt.
Gebruik een elektrische deken of kruik. Deze apparaten warmen je bed op zonder de hele woning te verwarmen.
Koel efficiënt in de zomer. Gebruik het koelingsvermogen van de ventilatie warmtepomp om het binnenklimaat aangenaam te houden zonder airco of ventilator.

Conclusie

Extra ventileren met een ventilatie warmtepomp is in de meeste gevallen niet aan te raden en kan zelfs leiden tot verhoogd stroomverbruik en verminderde efficiëntie van het systeem. De warmteopwekking hangt af van de hoeveelheid ventilatielucht, en extra ventilatie leidt niet tot een aanzienlijke toename van de warmteproductie. Bovendien wordt er meer koude lucht aangezogen, die opnieuw opgewarmd moet worden.

Een ventilatie warmtepomp is een waardevolle aanvulling op bestaande verwarmingsinstallaties of kan in sommige gevallen zelfs het aardgas volledig vervangen. Het is echter belangrijk om rekening te houden met de beperkte vermogenscapaciteit van het systeem, het geluidsniveau en de geschiktheid van het ventilatiesysteem van de woning.

Voor een energiezuinige woning is het aan te raden om extra isolatie aan te brengen, de ventilatie te beheren en het gebruik van de warmtepomp zo efficiënt mogelijk te maken. Door de juiste keuzes te maken bij aankoop en installatie, kan een ventilatie warmtepomp een duurzame en comfortabele oplossing zijn voor zowel verwarming als koeling.