Hoeveel elektriciteit gebruikt een warmtepomp in de praktijk?

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Voor vele huiseigenaren is de aanschaf van een warmtepomp een belangrijke stap in de richting van duurzamere verwarming. Een warmtepomp kan een betere CO₂-voetafdruk bieden in vergelijking met een traditionele gascv-ketel, maar het verbruik aan elektriciteit is een cruciale factor bij het bepalen van de prestaties en kosten. In dit artikel wordt besproken hoeveel elektriciteit een warmtepomp gebruikt, welke factoren dit verbruik bepalen en hoe je het verbruik kunt optimaliseren.

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt op basis van het principe van een koelcircuit. Het systeem haalt warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) en verwerkt deze tot een hogere temperatuur, waarna deze warmte wordt afgegeven in de woning. Dit proces vereist elektriciteit om de compressor van de warmtepomp te laten werken. In tegenstelling tot elektrische verwarmingsapparaten, zoals een elektrische kachel of een inductie cv-ketel, levert een warmtepomp aanzienlijk meer warmte per kWh elektriciteit.

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Bij een COP van 4 betekent dit dat de warmtepomp uit 1 kWh elektriciteit 4 kWh aan warmte kan leveren. Dit maakt warmtepompen efficiënter dan traditionele verwarmingsmethoden. De warmtepomp gebruikt dus minder elektriciteit om meer warmte te genereren dan een elektrische verwarmingsinstallatie.

Factoren die het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp bepalen

Het stroomverbruik van een warmtepomp is niet een vaste waarde, maar varieert afhankelijk van verschillende factoren. Deze factoren zijn van belang om te begrijpen voor wie overweegt om over te stappen op een warmtepomp of al een warmtepomp heeft en deze wil optimaliseren.

1. Type warmtepomp

Er zijn verschillende typen warmtepompen, en elk type heeft een verschillend verbruik. De drie meest voorkomende varianten zijn lucht-water, grond-water en water-water warmtepompen.

Lucht-water warmtepompen zijn de meest voorkomende en eenvoudigste optie. Ze halen warmte uit de buitenlucht en leveren deze af in de woning. Deze warmtepompen zijn goedkoper in aankoop en installatie, maar het verbruik is hoger dan bij grond-water of water-water systemen. Dit komt doordat de buitentemperatuur sterk kan variëren, wat het rendement van de warmtepomp beïnvloedt, vooral in de wintermaanden.
Grond-water warmtepompen halen warmte uit de bodem. De grondtemperatuur is het hele jaar door relatief stabiel, wat betekent dat deze warmtepompen een hoger rendement kunnen bieden, vooral bij koude weersomstandigheden. Het nadeel is dat de installatie kosten en complexiteit vergt, zoals boring of graven, wat de aankoop- en installatiekosten verhoogt.
Water-water warmtepompen halen warmte uit het grondwater of oppervlaktewater. Deze warmtepompen zijn efficiënt, maar vereisen een vergunning en een toegang tot waterbronnen.

In korte termen: een lucht-water warmtepomp verbruikt meer stroom dan een grond-water of water-water warmtepomp, maar is eenvoudiger en goedkoper in aankoop en installatie.

2. Rendement (COP en SCOP)

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance) en SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). COP is het rendement bij specifieke omstandigheden, meestal bij een bepaalde buitentemperatuur. SCOP daarentegen geeft het gemiddelde rendement over een geheel seizoen weer, wat een beter beeld geeft van het daadwerkelijke verbruik in de praktijk.

De COP van een warmtepomp ligt gemiddeld rond de 4. Dit betekent dat 1 kWh elektriciteit resulteert in 4 kWh aan warmte. De SCOP is vaak iets lager dan de COP, omdat het rendement in de praktijk varieert afhankelijk van de buitentemperatuur en het gebruik. De SCOP geeft een betrouwbaarder beeld van het daadwerkelijke stroomverbruik in een woning.

3. Energieverbruik in de woning

Het verbruik van de warmtepomp hangt ook af van het energieverbruik van de woning. Factoren als de oppervlakte, isolatiegraad en het aantal personen in de woning bepalen hoeveel warmte er nodig is. Een goed geïsoleerde woning vereist minder warmte, wat resulteert in een lager stroomverbruik van de warmtepomp.

4. Gebruik van de warmtepomp

De manier waarop je de warmtepomp gebruikt heeft ook invloed op het stroomverbruik. Een warmtepomp die gebruikt wordt voor zowel de centrale verwarming als voor het verwarmen van sanitair water verbruikt meer energie dan een warmtepomp die slechts voor één van deze doeleinden wordt ingezet.

Daarnaast speelt het type verwarming een rol. Een warmtepomp werkt efficiënter bij lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming of radiatoren met een lage afgiftetemperatuur. Deze systemen vereisen minder warme buiswater, wat betekent dat de warmtepomp minder hard hoeft te werken.

5. Buitentemperatuur

De buitentemperatuur heeft een directe invloed op het rendement van een warmtepomp. Hoe kleiner het temperatuurverschil tussen de bron (lucht, grond of water) en de binnentemperatuur, hoe hoger het rendement. Bij koudere weersomstandigheden moet de warmtepomp harder werken om voldoende warmte te genereren, wat resulteert in een hoger stroomverbruik.

Hoe optimaliseer je het verbruik van een warmtepomp?

Hoewel de warmtepomp elektriciteit gebruikt, zijn er verschillende manieren om het verbruik te minimaliseren en het rendement te verhogen.

1. Constante temperatuur

Warmtepompen verbruiken minder elektriciteit als de temperatuur in de woning constant blijft. Een warmtepomp werkt efficiënter bij een constante binnentemperatuur dan bij grote temperatuurverschillen. Het is aan te raden om de temperatuur in de woning constant te houden, ook ’s nachts. Een verlaging van maximum 1 graad is meestal voldoende en heeft weinig invloed op het comfort.

2. Lage afgiftetemperatuur

Het verbruik van een warmtepomp is lager bij lagere afgiftetemperaturen. Dit betekent dat het aan te raden is om de verwarmingstemperatuur van het water zo laag mogelijk te houden. Vloerverwarming is een goede keuze, omdat het minder hoge temperaturen vereist dan radiatoren. Ook zijn er radiatoren beschikbaar met een Climatebooster, waarmee de afgiftetemperatuur kan worden verlaagd.

3. Regelmatig onderhoud

Een warmtepomp die regelmatig onderhouden wordt, werkt efficiënter en verbruikt minder elektriciteit. Kleine mankementen, zoals een vervuild filter of een niet functionerende compressor, kunnen het rendement negatief beïnvloeden. Regelmatig onderhoud verlengt ook de levensduur van de warmtepomp.

4. Koppeling met zonnepanelen

Een warmtepomp verbruikt elektriciteit, maar deze kan worden opgewekt via zonnepanelen. Door een warmtepomp te combineren met zonnepanelen, kun je je woning vrijwel onafhankelijk maken van het elektriciteitsnet. Niet alleen de warmtepomp, maar ook andere huishoudelijke apparaten kunnen op zonnestroom werken.

Het juiste type warmtepomp kiezen

Het kiezen van het juiste type warmtepomp is belangrijk voor het verbruik. In Nederland is de lucht-water warmtepomp het meest voorkomende type, omdat het eenvoudig te installeren is en geen vergunningen vereist. Echter, bij koude buitentemperaturen verbruikt deze warmtepomp meer stroom.

Er zijn ook hybride warmtepompen, die samenwerken met een cv-ketel. Deze warmtepompen zijn geschikt voor woningen met minder goede isolatie en kunnen een gedeelte van de verwarming op zich nemen. Bij een hybride warmtepomp is het verbruik iets lager, maar het is geen volledig elektrische oplossing.

Bij het kiezen van een warmtepomp is het aan te raden om een warmtepomp te selecteren die het beste rendement heeft bij de temperatuur die het meest voorkomt in Nederland. In de praktijk betekent dit vaak dat een warmtepomp die iets kleiner is, beter presteert dan een grotere warmtepomp, omdat het verbruik in de meeste gevallen lager is.

Conclusie

Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte te genereren, maar doordat het rendement hoger is dan bij traditionele verwarmingsmethoden, is het daadwerkelijke stroomverbruik lager. De verbruikscijfers variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de buitentemperatuur, de isolatie van de woning en de manier waarop de warmtepomp gebruikt wordt.

Om het verbruik te optimaliseren, is het aan te raden om de temperatuur in de woning constant te houden, de afgiftetemperatuur laag te houden, regelmatig onderhoud te doen en de warmtepomp te koppelen aan zonnepanelen. Ook is het belangrijk om het juiste type warmtepomp te kiezen, op basis van de omstandigheden in de woning en de verwachtingen ten aanzien van energieverbruik en comfort.