Geen subsidie meer voor warmtepomp in wijken met warmtenet: Wat betekent dit voor woningeigenaren?

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De Nederlandse overheid maakt sinds kort keuzes die een directe impact hebben op woningeigenaren die overwegen om een warmtepomp aan te schaffen. In het kader van haar klimaatstrategie en met het oog op het snelle verlaat van fossiele brandstoffen, stelt minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei dat het beleid rondom subsidies voor warmtepompen en warmtenetten niet langer gelijktijdig kan doorgaan. Dit heeft geleid tot een belangrijk beleidsbesluit: woningeigenaren in wijken waar een warmtenet in opkomst is, krijgen geen subsidie meer voor het aanschaffen van een warmtepomp.

Dit artikel helpt woningeigenaren, bouwprofessionals en renovatie-enthousiastelingen zich een duidelijk beeld te vormen van wat deze keuze inhoudt, waarom het is genomen, en hoe woningeigenaren ermee om kunnen gaan.

Wat is het probleem met subsidies en warmtenetten?

De Algemene Rekenkamer heeft in een recent onderzoek aangegeven dat het huidige overheidsbeleid voor warmtenetten en warmtepompen elkaar in de weg zit. Volgens het onderzoek wordt het uitbreiden van warmtenetten vertraagd door de verleiding van subsidies voor individuele warmtepompen. In sommige wijken, waar het warmtenet de meest kostenefficiënte oplossing zou zijn, kiezen woningeigenaren toch voor een warmtepomp, omdat die subsidies ontvangt. Hierdoor wordt het warmtenet niet aangelegd, of wordt de uitrol vertraagd.

Olof van der Gaag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), benadrukt dat dit een inefficiënt gebruik is van overheidsgeld. Zolang warmtenetten niet zijn aangelegd, zijn ze niet beschikbaar voor woningeigenaren. Daarom is het volgens hem verstandig om subsidies voor warmtepompen te stoppen in die wijken waar concrete plannen liggen voor het aanleggen van een warmtenet. Dit geldt bijvoorbeeld wanneer er al een investeringsbesluit of gemeentelijk kavelbesluit is genomen.

Wat betekent dit voor woningeigenaren?

Als woningeigenaar in een wijk waar een warmtenet op komst is, betekent dit dat je geen subsidie meer ontvangt als je een warmtepomp wil installeren. Dit heeft meerdere gevolgen:

Hoogere aankoop- en installatiekosten: Zonder subsidie ligt de aanschafprijs van een warmtepomp fors hoger. Volgens de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) kun je bijvoorbeeld tot 3.000 euro subsidiëring krijgen bij een volledig elektrische warmtepomp. Zonder die steun moet je dit zelf betalen.
Langere terugverdientijd: De economische aantrekkelijkheid van een warmtepomp hangt grotendeels af van de subsidie. Zonder deze subsidie is de terugverdientijd van je investering aanzienlijk langer.
Alternatieve keuzes: Als je geen subsidie kunt ontvangen, moet je overwegen of het beter is om op het warmtenet te wachten of toch een alternatief te kiezen dat binnen je budget past.

Waarom is dit beleid controversieel?

Hoewel de NVDE het beleid ondersteunt, zijn er ook stemmen die het kritisch beoordelen. De Vereniging Eigen Huis (VEH), bijvoorbeeld, benadrukt dat woningeigenaren de vrijheid moeten hebben om zelf te kiezen welke duurzame oplossing geschikt is voor hun situatie. Zij stellen dat het aanleggen van warmtenetten vaak jaren duurt, en dat het onredelijk is om woningeigenaren gedurende die periode te ontzeggen de mogelijkheid om alsnog duurzame verwarming te installeren.

VEH benadrukt ook dat warmtenetten niet altijd direct beschikbaar zijn voor woningen die er in zitten. Veel woningen moeten hun eigen aansluiting op het net betalen, en dat kan duur zijn. Daarom is het voor hen belangrijker om warmtenetten aantrekkelijker te maken – bijvoorbeeld door subsidie of andere maatregelen – dan om warmtepompen te ontzeggen.

Wat zijn de juridische en praktische uitdagingen?

Minister Hermans benadrukt dat de maatregel nog moet worden geëvalueerd op haar juridische haalbaarheid. Het is niet duidelijk of het beleid in zijn huidige vorm uitvoerbaar is, aangezien het mogelijk in strijd kan komen met bestaande regelgeving op het gebied van energiekeuzes en verplichtingen.

Daarnaast zijn er ook praktische uitdagingen. Veel woningen zijn gevestigd in wijken waar warmtenetten op termijn zullen komen, maar waar de aansluiting op het net nog jaren van duurt. Voor deze woningeigenaren kan het beleid betekenen dat ze gedurende die tijd geen alternatief hebben als ze hun huidige cv-ketel vervangen moeten.

Wat is het alternatief?

Als je in een wijk woont waar een warmtenet op komst is, zijn er meerdere alternatieven om te overwegen:

1. Wachten op het warmtenet

Als je er zeker van bent dat het warmtenet binnen een paar jaar beschikbaar is, kan het verstandig zijn om gewoon te wachten. Vooral als je je huidige cv-ketel nog lang genoeg werkt, is het mogelijk om te besparen op het aanschaffen van een warmtepomp. Bovendien is een warmtenet vaak kostenefficiënter op lange termijn dan een individuele warmtepomp.

2. Een hybride warmtepomp overwegen

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een traditionele cv-ketel en een warmtepomp. Deze oplossing is vaak goedkoper dan een volledig elektrische warmtepomp en kan een tussentijdse oplossing bieden tot het warmtenet klaar is. Bovendien zijn hybride warmtepompen in veel gevallen nog steeds subsidievatbaar.

3. Zonnepanelen in overweging nemen

Als je toch een warmtepomp wil installeren, kan het slimmer zijn om dit te combineren met zonnepanelen. Dit vergroot je energieonafhankelijkheid en kan in sommige gevallen extra subsidies opleveren. Veel gemeenten en provincies bieden namelijk extra ondersteuning voor projecten waarbij zonnepanelen en warmtepompen samen worden ingezet.

Wat zijn de regelgeving en vergunningen?

In de meeste gevallen is er geen vergunning nodig voor het plaatsen van een warmtepomp, mits het apparaat voldoet aan de geldende regelgeving. Voor een lucht-water warmtepomp die buiten wordt geplaatst, gelden wel specifieke eisen over afstand tot de buren en de erfgrens. Een warmtepomp die binnenshuis of in een afgesloten ruimte wordt geplaatst, heeft doorgaans geen vergunning nodig.

Voor huizen in monumentale stads- of dorpsgezichten kan het anders zijn. In sommige gemeenten gelden aanvullende regels voor het plaatsen van een warmtepomp. Het is daarom aan te raden om vooraf bij de gemeente te informeren of een vergunning vereist is voor jouw specifieke situatie.

Wat zijn de financiële opties voor woningeigenaren?

Hoewel subsidies voor warmtepompen in warmtenetgebieden verdwijnen, zijn er nog steeds andere financiële opties voor woningeigenaren:

1. ISDE-subsidie voor hybride warmtepompen

De Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) blijft gelden voor hybride warmtepompen in veel gevallen. Voor een hybride warmtepomp ligt het subsidiebedrag meestal tussen de 1.800 en 2.500 euro. Kies je voor een volledig elektrische variant, dan kan het bedrag oplopen tot 3.000 euro of meer. Het is belangrijk om vooraf te controleren of het apparaat op de apparatenlijst van de RVO staat, anders krijg je niets.

2. Bijzondere regelingen bij zonnepanelen

Als je overstapt op warmtepompverwarming én tegelijkertijd zonnepanelen laat installeren, zijn er extra voordelen. De ISDE werkt samen met andere stimuleringsmaatregelen, zoals btw-teruggaaf op zonnepanelen en soms ook op batterijen. Deze combinatie verlicht de druk op het elektriciteitsnet en zorgt voor lagere kosten voor de bewoner.

3. Lokale subsidies en leningen

Buiten de landelijke subsidies zijn er ook gemeentelijke en regionale regelingen. Deze verschillen per gemeente of regio, en zijn soms bedoeld voor specifieke doelgroepen, zoals lage inkomens of bewoners van oudere woningen. Denk aan subsidies voor isolatiemaatregelen die in combinatie met een warmtepomp worden genomen, of renteloze leningen via een duurzaamheidsfonds van de gemeente.

Het loont dus om contact op te nemen met je gemeente of te kijken op websites zoals verbeterjehuis.nl of energiesubsidiewijzer.nl. Veel gemeenten bieden extra ondersteuning aan wie investeert in toekomstbestendig wonen.

Wat zijn de juridische verplichtingen?

Vanaf 2026 geldt er een nieuwe regel die bepaalt dat bij de vervanging van een traditionele cv-ketel standaard een (hybride) warmtepomp moet worden geïnstalleerd. Dit geldt in principe voor alle woningen en gebouwen waar nu nog een gasgestookte cv-ketel aanwezig is. Dus, of je nu in een koopwoning woont, een huurwoning hebt of een bedrijfspand beheert: zodra je je cv-ketel moet vervangen, geldt deze regel.

Er zijn echter ook uitzonderingen. Als het technisch niet mogelijk is om een warmtepomp te installeren, dan is de verplichting niet van toepassing. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in woningen met een ongeschikt elektriciteitsnet of een onvoldoende geïsoleerde constructie.

Wat zijn de technische voorwaarden voor een warmtepomp?

Niet iedere woning is geschikt voor een warmtepomp. De technische voorwaarden zijn van groot belang bij het besluit om over te stappen op deze duurzame verwarmingsoplossing. De meest relevante factoren zijn:

Elektriciteitscapaciteit: Een warmtepomp heeft aanzienlijk meer elektriciteit nodig dan een traditionele cv-ketel. In sommige oude woningen is de elektriciteitsaansluiting niet voldoende om een warmtepomp aan te sluiten. In dergelijke gevallen is een upgrade van de elektriciteitsmeter nodig.
Isolatiegraad: Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning. Als de isolatie slecht is, kan het apparaat snel zijn capaciteit bereiken en moet het vaak harder werken, wat energieverbruik en kosten kan verhogen.
Soort warmtepomp: Er zijn verschillende soorten warmtepompen beschikbaar, waaronder lucht-water, grond-water en water-water. De geschiktheid hangt af van de omgeving en de mogelijkheden in de woning zelf.

Wat is de toekomst van warmtepompen en warmtenetten?

Hoewel subsidies voor warmtepompen in warmtenetgebieden verdwijnen, blijft de warmtepomp een belangrijke technologie in de overgang naar duurzame energie. De focus van het beleid verschuift echter richting het uitbreiden van warmtenetten, die in dichtbevolkte steden vaak de meest kostenefficiënte oplossing zijn.

In de komende jaren zullen zowel warmtepompen als warmtenetten een rol spelen, afhankelijk van de locatie en de omstandigheden. Het doel is om de juiste techniek op de juiste plek te gebruiken, zodat de overgang naar duurzame verwarming zo efficiënt mogelijk verloopt.

Conclusie

De beslissing om subsidies voor warmtepompen in warmtenetgebieden te stoppen is een gevoelige keuze met directe gevolgen voor woningeigenaren. Hoewel de NVDE en minister Hermans deze aanpak ondersteunen, zijn er ook vragen omtrent de juridische haalbaarheid en de praktische uitvoerbaarheid. Voor woningeigenaren is het belangrijk om goed te informeren over de opties die beschikbaar zijn, zowel op het vlak van subsidies als op het vlak van technische en juridische verplichtingen.

In de komende jaren zal het duidelijk worden of deze maatregel effect heeft op de snellere uitrol van warmtenetten. Tussen nu en dan moeten woningeigenaren kiezen tussen wachten op het warmtenet of toch alsnog een warmtepomp installeren – met de kennis dat subsidies in bepaalde gevallen niet langer beschikbaar zijn.

Bronnen

geld