Geen verplichte warmtepomp meer na 2026: wat betekent dit voor huisbezitters?

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De energietransitie in Nederland heeft in de afgelopen jaren geleid tot een aantal belangrijke veranderingen in de manier waarop huizen worden verwarmd. Een van de meest omstreden maatregelen was de plannen van het vorige kabinet om vanaf 2026 de hybride warmtepomp verplicht te maken bij de vervanging van een cv-ketel. Dit beleid werd onder meer ingevoerd om de afhankelijkheid van aardgas te verminderen en de duurzame energietransitie te versnellen. Echter, onder het huidige kabinet is dit beleid herzien. De verplichting van de warmtepomp is vervallen, wat betekent dat huisbezitters meer keuzevrijheid krijgen bij de aan- en uitrusting van hun verwarmingsinstallatie.

In dit artikel leggen we de achtergronden van deze beleidskeuze uit, bekijken we de gevolgen voor huiseigenaren en woningbouwers, en bespreken we de beschikbare subsidies en alternatieven. Daarnaast wordt de rol van warmtenetten en de betekenis van netcongestie verduidelijkt. Aan het einde van dit artikel krijg je een duidelijk overzicht van de opties die beschikbaar zijn voor een duurzame verwarming van je woning.

De oude verplichting: hybride warmtepomp als standaard

Het vorige kabinet had in een strategisch kader besloten dat de hybride warmtepomp zou worden ingevoerd als de standaardverwarming in Nederland. Deze keuze werd gemaakt in de context van de urgente klimaatdoelstellingen van het land en de wens om afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een traditionele cv-ketel en een warmtepomp. Op warme dagen gebruikt het systeem uitsluitend de warmtepomp, die warmte uit de lucht of grond haalt. Op koude dagen springt de cv-ketel in om aan de verwarmingsbehoefte te voldoen. Deze combinatie maakt de hybride warmtepomp geschikt voor een breed spectrum van woningen, ook die met minder isolatie of een kleinere buitenruimte.

Doel van de verplichting

De verplichting om bij vervanging van een cv-ketel een hybride warmtepomp te installeren was bedoeld om:

Het aardgasverbruik te verlagen
De afhankelijkheid van fossiele energiebronnen te verminderen
De uitstoot van broeikasgassen te beperken
De energierekening van huiseigenaren op de lange termijn te verlagen
De groene stroomproductie (zoals via zonnepanelen) te stimuleren

Subsidies voor warmtepompen

Een belangrijk onderdeel van deze verplichting was de beschikbaarheid van subsidies. De Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) maakte het mogelijk voor huiseigenaren om aanzienlijke bedragen terug te krijgen bij aankoop en installatie van een hybride warmtepomp. Voor sommige systemen was sprake van een subsidie tot 2.850 euro, wat het aanschafbedrag aanzienlijk verlaagde.

Daarnaast konden huiseigenaren profiteren van aanvullende regelingen bij combinatie met zonnepanelen of batterijopslag. Deze subsidies maakten het financieel haalbaar om over te stappen naar een duurzame verwarmingsoplossing.

De nieuwe regels: geen verplichting meer

Het huidige kabinet heeft in zijn regeerakkoord besloten om de verplichte invoering van de hybride warmtepomp te staken. Hierdoor zijn huiseigenaren vanaf 2026 niet meer verplicht om een warmtepomp te installeren bij vervanging van hun cv-ketel. Deze verandering betekent dat huiseigenaren meer keuzevrijheid hebben bij het kiezen van hun verwarmingsinstallatie.

Waarom is de verplichting afgeschaft?

De afzwaaiing van de verplichting is het gevolg van meerdere overwegingen:

Financiële druk op huiseigenaren: De aanschaf van een warmtepomp is relatief kostbaar, en de verplichting veroorzaakte zorgen over de financiële toegankelijkheid voor veel huiseigenaren.
Aanpassing van het gasbeleid: Het huidige kabinet heeft besloten om de belasting op aardgas te verlagen. Dit maakt traditionele cv-ketels relatief aantrekkelijker.
Netcongestie: Het wijdverspreide gebruik van warmtepompen kan leiden tot een overbelasting van het stroomnet. Het kabinet wil deze risico's voorkomen door de uitrol van warmtepompen te bepalen op basis van netcapaciteit.
Alternatieven zoals warmtenetten: In sommige wijken is het bouwen van een warmtenet een efficiëntere en duurzamere oplossing dan het installeren van individuele warmtepompen.

Gevolgen voor huiseigenaren

Hoewel de verplichting is afgeschaft, betekent dat niet dat warmtepompen niet meer relevant zijn. Voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzame verwarmingsoplossing, blijven warmtepompen een aantrekkelijke optie — met name in combinatie met subsidies. De ISDE-subsidie blijft voorlopig behouden, wat de financiële drempel voor huiseigenaren lager houdt.

Daarnaast blijft het beleid gericht op het verminderen van netcongestie, wat betekent dat huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren, rekening moeten houden met de capaciteit van het lokale stroomnet.

Keuzevrijheid en verantwoordelijkheid

De afzwaaiing van de verplichting betekent dat huiseigenaren nu vrijer kunnen kiezen tussen een cv-ketel, een hybride warmtepomp of een volledig elektrische warmtepomp. Ministers Sophie Hermans en Mona Keijzer hebben benadrukt dat het belangrijk is dat burgers keuzevrijheid behouden. Ze vinden het bovendien onwenselijk om bewoners in wijken waar op termijn een warmtenet komt, te ontmoedigen om al eerder over te stappen op een warmtepomp.

Warmtepomp versus cv-ketel: voor- en nadelen

Zowel de hybride warmtepomp als de cv-ketel heeft zijn eigen voordelen en nadeelen. Voor huiseigenaren die overwegen om te investeren in een nieuwe verwarmingsinstallatie, is het belangrijk om deze factoren goed te begrijpen.

Voor- en nadelen van een hybride warmtepomp

Voordeel: - Verlaagd aardgasverbruik: Een warmtepomp maakt het mogelijk om het gasverbruik tot 60% te verminderen, vooral in goed geïsoleerde woningen. - Duurzaam: Door elektriciteit te gebruiken (ideale combinatie met groene stroom) draagt een warmtepomp bij aan de energietransitie. - Energiebesparing op de lange termijn: Hoewel de aanschaf kostbaar is, leidt de warmtepomp op termijn tot lagere energierekeningen. - Subsidies beschikbaar: De ISDE-subsidie en aanvullende regelingen maken het aanschafbedrag aantrekkelijker.

Nadeel: - Hoog aanschafbedrag: De investering in een warmtepomp is aanzienlijk hoger dan in een cv-ketel. - Elektriciteitsverbruik: De warmtepomp verhoogt het elektriciteitsverbruik, wat afhankelijk van de netcapaciteit problemen kan opleveren. - Technische eisen: Niet elke woning is geschikt voor een warmtepomp. Slechte isolatie of beperkte buitenruimte kan de installatie onmogelijk maken.

Voor- en nadelen van een cv-ketel

Voordeel: - Lage aanschafkosten: Een cv-ketel is relatief goedkoop in vergelijking met een warmtepomp. - Bekende technologie: Cv-ketels zijn goed onderhoudsbaar en worden al jaren gebruikt in Nederland. - Gevorderd netwerk: Het gasnetwerk is uitgebreid en betrouwbaar, waardoor er geen zorgen zijn over capaciteit.

Nadeel: - Aardgasverbruik: Een cv-ketel verbruikt aardgas, wat het minder duurzaam maakt. - Klimaatimpact: Het gebruik van een cv-ketel leidt tot broeikasgasemissies. - Toekomstbestendigheid: Met de verwachting dat aardgas in de toekomst minder beschikbaar zal zijn, kan een cv-ketel op de lange termijn minder duurzaam zijn.

Warmtenetten als alternatief

Naast individuele warmtepompen wordt ook aandacht besteed aan warmtenetten. Deze centrale verwarmingsinstallaties leveren warmte aan meerdere huishoudens via een gedeeld netwerk. In sommige wijken is het bouwen van een warmtenet een efficiëntere en duurzamere oplossing dan het installeren van individuele warmtepompen.

Voordelen van warmtenetten

Gemeenschappelijke infrastructuur: Een warmtenet kan meerdere huishoudens tegelijk bedienen, wat leidt tot een efficiënter gebruik van energie.
Duurzame bronnen: Warmtenetten kunnen worden aangedreven door duurzame energiebronnen zoals biogas, restwarmte of zonne-energie.
Lage individuele kosten: Omdat de investering wordt verdeeld over meerdere huishoudens, zijn de individuele kosten per woning lager.

Nadelen van warmtenetten

Hoog investeringsbedrag: Het aanleggen van een warmtenet vereist een aanzienlijke investering, die vaak door de gemeente of een particuliere partij moet worden gedragen.
Beperkte toepasbaarheid: Niet in elke wijk is een warmtenet haalbaar. Factoren zoals de dichtheid van de bebouwing en de beschikbaarheid van duurzame warmtebronnen spelen hier een rol.
Subsidieproblemen: Het overheidsbeleid bots vooral bij de tegelijkertijd stimulering van warmtepompen in gebieden waar al duidelijk is dat een warmtenet komt. Dit leidt tot inefficiënte inzet van Rijksmiddelen.

Geen subsidie voor warmtepomp in gebieden met warmtenet

De NVDE (Nederlandse Vereniging Duurzame Energie) stelt dat het huidige beleid leidt tot een botsing tussen subsidies voor warmtepompen en de uitrol van warmtenetten. In wijken waar een warmtenet op komst is, is het logisch om subsidies voor warmtepompen niet te verlenen. Dit voorkomt dubbel werk en zorgt voor efficiënt gebruik van overheidsfondsen.

In Zeewolde is bijvoorbeeld al een warmtenet actief. In de Polderwijk zijn ongeveer 1.500 huishoudens aangesloten, en het netwerk wordt uitgebreid met nieuwbouw. In tegenstelling tot Zeewolde heeft de gemeente Dronten besloten geen warmtenet aan te leggen, omdat onderzoek heeft uitgewezen dat dit in dat geval niet de meest kostenefficiënte oplossing was.

Subsidies en financiering van warmtepompen

Ondanks de afzwaaiing van de verplichting vanaf 2026, blijft de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) beschikbaar. Deze subsidie is een belangrijke steunpilaar voor huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren.

Hoe werkt de ISDE-subsidie?

De ISDE-subsidie wordt verstrekt via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De subsidiebedragen variëren afhankelijk van het type en het vermogen van de warmtepomp. Voor sommige apparaten is sprake van een subsidie tot 2.850 euro. De subsidie is bedoeld om het aanschafbedrag van huiseigenaren te verlagen en zo de overstap naar duurzame verwarmingsinstallaties te stimuleren.

Belangrijke voorwaarden voor de ISDE-subsidie zijn:

De warmtepomp moet worden geïnstalleerd door een erkend installateur.
De subsidie moet binnen 12 maanden na installatie worden aangevraagd.
De warmtepomp moet voldoen aan de technische eisen en standaarden die zijn vastgelegd in de regeling.

Veel installateurs helpen huiseigenaren bij het indienen van de subsidieaanvraag, wat het proces redelijk gestroomlijnd maakt.

Aanvullende regelingen

Daarnaast zijn er aanvullende regelingen beschikbaar bij combinatie van een warmtepomp met zonnepanelen of batterijopslag. Deze regelingen maken het mogelijk om het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp zelf te verduurzamen en zo de energieonafhankelijkheid van het huishouden te vergroten.

Zowel op landelijk als gemeentelijk niveau zijn aanvullende kortingen en regelingen beschikbaar. Deze regelingen zijn vaak gericht op het stimuleren van duurzame energieopwekking en energieopslag.

Netcongestie en stroomnetcapaciteit

Een van de belangrijkste uitdagingen bij de uitrol van warmtepompen is de risico’s op netcongestie. Warmtepompen verhogen het elektriciteitsverbruik, wat op lange termijn kan leiden tot overbelasting van het stroomnet. Dit kan problemen veroorzaken met betrekking tot de betrouwbaarheid van de elektriciteitsvoorziening en leiden tot blackouts.

Hoe kan netcongestie worden voorkomen?

Het huidige kabinet heeft besloten om de uitrol van warmtepompen te bepalen op basis van netcapaciteit. Dit betekent dat huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren, rekening moeten houden met de capaciteit van het lokale stroomnet.

Op korte termijn zijn er maatregelen genomen om het stroomnet aan te passen aan de toegenomen vraag. Dit omvat het uitbreiden van infrastructuur en het investeren in slimme netwerken die in staat zijn om piekbelastingen te beheren.

Slimme netwerken en verantwoord energieverbruik

Een slimme stroommeter (smart meter) helpt huiseigenaren bij het optimaliseren van hun energieverbruik. Door het energieverbruik in kaart te brengen en te schikken, is het mogelijk om piekbelastingen te vermijden en de netcapaciteit efficiënter te gebruiken.

Daarnaast kunnen huiseigenaren profiteren van flexibiliteit in energieverbruik, bijvoorbeeld door de warmtepomp op tijden van lage vraag te activeren of door gebruik te maken van energieopslag (zoals batterijen).

Toekomstvisie en vooruitzichten

De energietransitie in Nederland is nog in volle gang, en ook na het afschaffen van de verplichte invoering van de warmtepomp blijft de wens bestaan om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen.

De rol van het huidige kabinet

Het huidige kabinet heeft duidelijk gemaakt dat het niet wil dat het beleid de keuzevrijheid van huiseigenaren beperkt. Tegelijkertijd wil het kiezen voor een beleid dat efficiënter is en minder risico’s op netcongestie creëert.

Minister Rob Jetten benadrukte in 2022 dat de warmtepomp een belangrijke rol zal blijven spelen in de energietransitie. Door samen te werken met fabrikanten en installateurs, wil het kabinet de productie en installatie van warmtepompen in Nederland uitbreiden. Dit betekent dat het aantal beschikbare installateurs en het aantal geïnstalleerde warmtepompen zal toenemen.

De toekomst van warmtepompen

Hoewel de verplichting is afgeschaft, zijn warmtepompen nog steeds een aantrekkelijke optie voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzame verwarmingsoplossing. Met name in combinatie met subsidies en zonnepanelen kan een warmtepomp zowel financieel als klimaattechnisch een gunstige keuze zijn.

Daarnaast blijft de focus op het verminderen van netcongestie en het optimaliseren van het elektriciteitsverbruik belangrijk. Dit betekent dat huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren, rekening moeten houden met de infrastructuurcapaciteit van hun wijk.

Conclusie

De verplichting van de hybride warmtepomp is sinds 2026 niet meer van toepassing, wat betekent dat huiseigenaren meer keuzevrijheid hebben bij het kiezen van hun verwarmingsinstallatie. Dit beleidskeuze is het gevolg van meerdere overwegingen, waaronder de financiële toegankelijkheid voor huiseigenaren, de risico’s op netcongestie en de beschikbaarheid van alternatieve oplossingen zoals warmtenetten.

Hoewel de verplichting is afgeschaft, blijft de warmtepomp een belangrijke factor in de energietransitie. Voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzame verwarmingsoplossing, zijn warmtepompen nog steeds een aantrekkelijke keuze — met name in combinatie met subsidies en zonnepanelen.

Het huidige kabinet benadrukt de continuïteit van de energietransitie, maar stelt tegelijkertijd dat het beleid moet worden afgestemd op efficiëntie en netcapaciteit. Dit betekent dat huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren, rekening moeten houden met de lokale infrastructuur en subsidies.