Geluidsoverlast van warmtepompen: oorzaken, geluidsstanden en oplossingen

De opkomst van warmtepompen als duurzame verwarmingsoplossing heeft geleid tot een snelle toename van hun installatie in zowel nieuwbouw als renovaties. Echter, naast de voordelen als energiebesparing en milieuvriendelijkheid, is geluidsoverlast een veelvoorkomend bezwaar. Vooral de buitenunit van een warmtepomp kan storend zijn, vooral in de nacht. In dit artikel bespreken we de geluidsproductie van warmtepompen, de eisen die gelden en hoe geluidsoverlast kan worden voorkomen of verminderd.

Wat produceert geluid bij een warmtepomp?

Een warmtepomp bestaat meestal uit een binnen- en een buitenunit. De geluidsproductie komt vooral van de buitenunit, waarin zowel de compressor als de ventilator geplaatst zijn. Deze componenten draaien om warmte uit de buitenlucht te halen en deze in het huishouden te gebruiken. Hoe hard de compressor en ventilator draaien, bepaalt het geluidsniveau. In de winter, wanneer de buitentemperatuur lager is, moet de warmtepomp harder werken, wat leidt tot een hoger geluidsniveau.

Ventilatiewarmtepompen, zoals de naam al suggereert, maken gebruik van ventilatoren om warmte uit de buitenlucht op te tillen. Deze ventilatoren draaien continu of cyclisch, afhankelijk van de benodigde warmte. Bij verkeerde plaatsing of bij slijtage van onderdelen kan de ventilator extra lawaai veroorzaken. Daarnaast kan onjuiste installatie leiden tot trillingen die via de muur of vloer worden doorgegeven, waardoor het geluid versterkt en storend wordt.

Een belangrijk verschil is te maken tussen het geluid dat binnen- en buitenunits produceren. De binnenunit zorgt meestal voor een veel lager geluidsniveau, gemiddeld tussen 35 en 50 dB, wat vrijwel altijd acceptabel is. De buitenunit, daarentegen, kan geluid produceren in het bereik van 40 tot 65 dB, afhankelijk van het merk, model en werkingssituatie. Bij hoge belasting kan het geluidsniveau zelfs oplopen tot 70 dB, vergelijkbaar met een normaal gesprek of een draaiende wasmachine.

Geluidseisen voor warmtepompen

Om geluidsoverlast te beperken, zijn er in Nederland wettelijke eisen opgesteld voor het geluidsniveau van warmtepompen. Deze eisen zijn van toepassing op zowel nieuwbouwprojecten als renovaties. De belangrijkste eis is dat het geluidsniveau aan de erfgrens niet mag overschrijden:

• 40 dB in de nacht
• 45 dB overdag

Deze waarden zijn gemeten op een afstand van 1 meter van de erfgrens. Het is belangrijk om te weten dat geluidsniveau’s met afstand afnemen. Dit betekent dat de buitenunit verder weg van de buurgrenzen geplaatst moet worden als het geluidsniveau hoger is dan de wettelijke norm.

In de praktijk betekent dit dat, als je warmtepomp bijvoorbeeld 60 dB produceert, deze op voldoende afstand moet staan om ervoor te zorgen dat het geluid bij de erfgrens binnen de toegestane norm valt. Een specialist kan hierbij helpen met berekeningen en aanbevelingen voor de juiste plaatsing.

Hoeveel geluid maakt een warmtepomp?

Het geluidsniveau van een warmtepomp kan variëren afhankelijk van het type, merk en werkingssituatie. Hieronder volgt een overzicht van de gemiddelde geluidsproductie:

In de zomer, wanneer de buitentemperatuur hoger is en de warmtepomp minder hard hoeft te werken, is het geluidsniveau aanzienlijk lager. In de winter, wanneer de buitentemperatuur rond of onder het vriespunt ligt, moet de warmtepomp harder werken, wat leidt tot een hoger geluidspercentage.

Het geluid verschilt ook per type warmtepomp. Zo produceert een lucht-water warmtepomp in de regel meer geluid dan een aardwarmtepomp, die deels onder de grond geplaatst is en daardoor minder geluid maakt. Ventilatiewarmtepompen, die alleen een binnenunit gebruiken, produceren bijna geen geluid aan de buitengrenzen.

Factoren die het geluid van een warmtepomp beïnvloeden

Het geluidsvermogen van een warmtepomp hangt af van meerdere factoren. De belangrijkste zijn:

1. Type warmtepomp
   Zoals al genoemd, zijn er verschillende typen warmtepompen, zoals lucht-water, aardwarmte- en ventilatiewarmtepompen. De geluidsproductie verschilt per type. Lucht-water warmtepompen, bijvoorbeeld, hebben een buitenunit met compressor en ventilator, wat leidt tot meer geluid. Aardwarmtepompen zijn minder geluidsgevoelig vanwege hun ondergrondse installatie.

2. Merk en model
   Niet alle warmtepompen produceren hetzelfde geluidsniveau. Sommige merken ontwerpen hun producten specifiek om geluid te beperken, terwijl andere meer focus leggen op efficiëntie. Het is daarom verstandig om de specificaties van verschillende modellen te vergelijken om de laagste geluidsproductie te kiezen.

3. Werkingssituatie
   Het geluidsniveau hangt ook af van de omstandigheden waarin de warmtepomp werkt. In de winter, bij lage buitentemperaturen, moet de warmtepomp harder werken, wat het geluidsniveau verhoogt. In de zomer, bij hogere temperaturen, is het geluidsniveau aanzienlijk lager.

4. Installatie en onderhoud
   Een onjuiste installatie kan leiden tot trillingen en geluidsoverlast. Trillingen kunnen door muren en vloeren worden doorgegeven, waardoor het geluid versterkt wordt. Verder kan slijtage van onderdelen zoals ventilatoren en compressoren leiden tot extra lawaai. Regelmatig onderhoud en controle is daarom essentieel om geluidsoverlast te voorkomen.

5. Omgevingsfactoren
   Weersomstandigheden, zoals wind en regen, kunnen het geluid van een warmtepomp versterken. Bovendien kan de plaatsing van de buitenunit dichtbij harde oppervlakken, zoals muren of schuttingen, het geluid reflecteren en verergeren. Slimme keuze voor de locatie kan dus een groot verschil maken.

Hoe voorkom je geluidsoverlast van een warmtepomp?

Geluidsoverlast van een warmtepomp hoeft niet onvermijdelijk te zijn. Er zijn verschillende maatregelen die kunnen worden genomen om het geluidsvermogen te beperken en overlast te voorkomen.

1. Slimme plaatsing van de buitenunit

Een van de meest effectieve manieren om geluidsoverlast te verminderen is het correct plaatsen van de buitenunit. Geluid neemt af met de afstand, dus het is verstandig om de buitenunit zo ver mogelijk van de erfgrens te plaatsen. Als de buitenunit bijvoorbeeld 5 meter van de erfgrens staat, kan het geluidsniveau aanzienlijk lager zijn dan bij een afstand van 2 meter.

Daarnaast is het verstandig om de buitenunit te plaatsen in een locatie die natuurgebieden of beboste gebieden bevat, want planten en struiken kunnen geluid absorberen. Verder is het verstandig om de buitenunit niet tegen een muur of schutting te plaatsen, omdat dit het geluid kan reflecteren en versterken.

2. Gebruik van een omkasting

Een omkasting is een constructie die speciaal ontworpen is om het geluid van de warmtepomp te beperken. Deze omkastingen zijn gemaakt van geluidssorbente materialen en kunnen het geluidsniveau van de buitenunit aanzienlijk verminderen. Een omkasting is vooral effectief bij warmtepompen die relatief hard werken, zoals in de winter.

Het gebruik van een omkasting heeft echter ook nadelen. Zo kan de omkasting het koelvermogen van de warmtepomp verlagen, omdat het geluid beperken vaak gepaard gaat met beperking van de luchtstroom. Het is daarom verstandig om een omkasting alleen te gebruiken als de geluidsoverlast aan de buurgrenzen niet anders kan worden beheerst.

3. Kiezen voor een luidarme warmtepomp

Niet alle warmtepompen produceren hetzelfde geluidsniveau. Het is verstandig om bij het kiezen van een warmtepomp rekening te houden met het geluidsvermogen. Sommige merken en modellen zijn specifiek ontworpen om geluid te beperken. Deze warmtepompen zijn vaak iets duurder, maar kunnen langdurig geld besparen door minder onderhoud en minder klachten van buren.

Het geluidsvermogen van een warmtepomp staat meestal in de technische specificaties. Het is verstandig om deze informatie te vergelijken bij verschillende modellen voordat je een keuze maakt.

4. Regelmatig onderhoud uitvoeren

Regelmatig onderhoud is essentieel om geluidsoverlast te voorkomen. Slijtage van onderdelen zoals ventilatoren en compressoren kan leiden tot extra lawaai. Het is verstandig om jaarlijks een inspectie te laten uitvoeren door een professionele installateur.

Bij het onderhoud kunnen eventuele trillingen of losse onderdelen worden hersteld. Dit zorgt niet alleen voor een zachter geluid, maar ook voor een efficiëntere werking van de warmtepomp.

5. Communicatie met buren

Ondanks alle maatregelen kan het geluidsniveau van een warmtepomp toch storend zijn voor buren, vooral in de nacht. Het is daarom verstandig om vroegtijdig te communiceren met buren over de installatie van een warmtepomp. Het delen van informatie over het geluidsvermogen en de locatie van de buitenunit kan helpen om eventuele klachten te voorkomen.

Als het geluidsniveau toch te hoog blijkt te zijn, is het verstandig om samen met buren en een installateur te kijken naar aanvullende maatregelen, zoals het verleggen van de buitenunit of het aanbrengen van een omkasting.

Typen warmtepompen en geluidsproductie

Er zijn verschillende typen warmtepompen, elk met hun eigen geluidskenmerken. Hieronder volgt een overzicht:

Het is belangrijk om het type warmtepomp goed te kiezen, afhankelijk van de locatie en de geluidsvoorschriften. Voor woningen in dichtbebouwde stadsgebieden is een ventilatiewarmtepomp vaak de beste keuze, omdat het geen buitenunit heeft en daardoor geen geluidsoverlast veroorzaakt.

Conclusie

Warmtepompen zijn een duurzame oplossing voor verwarming en koeling van woningen, maar ze kunnen ook geluidsoverlast veroorzaken. Het geluidsniveau van een warmtepomp hangt af van het type, merk, werkingssituatie en installatie. Door slimme keuzes te maken bij de plaatsing, het kiezen van een luidarme warmtepomp en regelmatig onderhoud te doen, kan geluidsoverlast effectief worden voorkomen of beperkt.

Bij het installeren van een warmtepomp is het verstandig om rekening te houden met de geluidseisen en eventuele klachten van buren te voorkomen. Door de buitenunit op voldoende afstand te plaatsen of een omkasting te gebruiken, kan het geluidsniveau aan de erfgrens binnen de toegestane norm blijven. In het kader van duurzame bouw en renovatie is het dus verstandig om geluidsoverlast al in de planning te verwerken, zodat de woning zowel comfortabel als geluidsschoon is.

Bronnen

1. Warmtepomp en geluidsoverlast
2. Geluidsniveau van warmtepompen
3. Lawaaiige warmtepomp: oorzaken en oplossingen