Geluidsoverlast door warmtepompen: Hoe lokaliseer en verminder je geluidsniveaus?

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De inzet van warmtepompen is in Nederland een belangrijk onderdeel van het verduurzamen van woningen. Ze leveren een duurzame oplossing voor verwarming en koeling, maar brengen ook een aantal uitdagingen met zich mee — zoals geluidsoverlast. In dit artikel wordt ingegaan op de oorsprong van geluiden die warmtepompen veroorzaken, hoe je het geluid kunt lokaliseren en welke maatregelen je kunt nemen om hinder te voorkomen. De nadruk ligt op technische details, praktische tips en regelgeving op basis van de meest recente informatie.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt ze?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de buitenlucht, de bodem of het water haalt en deze overbrengt naar een woning. Er zijn verschillende typen warmtepompen, zoals lucht-water, bodem-water en hybride systemen, die gecombineerd werken met een CV-ketel. In dit artikel focussen we op de lucht-water warmtepomp, die het meest voorkomt in particuliere woningen.

Het systeem bestaat uit twee belangrijke componenten: de buitenunit, waarin de ventilator en warmtewisselaar zitten, en de binnenunit, die het warme water naar de verwarmingsinstallatie leidt. Het is de buitenunit die het meeste geluid produceert, vooral wanneer deze op vol vermogen draait.

Oorsprong van geluid bij warmtepompen

De geluidsbron bij een warmtepomp ligt vooral bij de buitenunit. In deze unit zit een draaiende ventilator die de lucht door de warmtewisselaar blaast. Dit veroorzaakt een zoemend of brommend geluid. Het geluid kan uren achter elkaar aanhouden, vooral op koude dagen of als de thermostaat hoger is ingesteld.

Volgens de Europese regelgeving mogen warmtepompen met een vermogen tot 6 kilowatt maximaal 65 decibel geluid produceren, en warmtepompen met een vermogen tussen 6 kW en 12 kW mogen tot 70 decibel geluid maken. In de praktijk zijn echter de meeste nieuwe warmtepompen aanzienlijk stiller, meestal rond de 55 decibel, wat vergelijkbaar is met een koffiemachine.

Wanneer maakt een warmtepomp het meeste geluid?

De geluidsproductie van een warmtepomp is niet constant. Het geluid is het sterkst wanneer de unit op vol vermogen draait. Dit gebeurt onder de volgende omstandigheden:

Bij lage buitentemperaturen: Een hybride warmtepomp draait op vol vermogen bij buitentemperaturen rond de 7°C. Daaronder neemt de CV-ketel het over, wat kan leiden tot minder geluid. All-electric warmtepompen draaien op vol vermogen bij lagere temperaturen.
Bij verhoogde temperatuurinstelling: Als je de thermostaat hoger zet, moet de warmtepomp harder werken om de gewenste temperatuur te behalen.
Tijdens koude nachten: Hoewel sommige warmtepompen een nachtstand hebben waarin ze minder hard draaien, kan het geluid op koude nachten nog steeds lastig zijn.

Geluidsniveaus en regelgeving

De geluidsproductie van een warmtepomp moet voldoen aan de wettelijke eisen die zijn vastgesteld in het Bouwbesluit. Sinds 1 april 2021 gelden de volgende normen:

Tijd van dag	Maximaal toegestane geluidsproductie op de erfgrens (in decibel)
19:00 – 7:00 uur	40 dB
7:00 – 19:00 uur	45 dB

In appartementen wordt het geluid niet op de erfgrens gemeten, maar in de openbare ruimten van de buren, zoals terrassen of balkons. Deze regels zijn van toepassing op warmtepompen die vanaf 1 april 2021 zijn geïnstalleerd.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een oriënterend onderzoek gestart naar de geluidsproductie van warmtepompen en de ervaren hinder. Het onderzoek richt zich op hoe dit geluid invloed heeft op de woonsfeer en welke maatregelen effectief zijn om overlast te voorkomen.

Hoe lokaliseer je het geluid van een warmtepomp?

Als je geluidsoverlast ervaren van je eigen of buren’s warmtepomp, is het belangrijk om het geluid te lokaliseren. Dit helpt om te bepalen waar het geluid vandaan komt en welke maatregelen je kunt nemen. Hier zijn enkele stappen om dit te doen:

1. Meet het geluidsniveau

Gebruik een geluidmeter of een smartphoneapplicatie die geluidsproductie kan meten. Meet het geluid bij verschillende uren van de dag, bij verschillende buitentemperaturen en bij verschillende thermostaatinstellingen. Let op of het geluid consistent is of variabel is.

2. Kijk naar de locatie van de buitenunit

Bepaal waar de warmtepomp is geïnstalleerd. Is de unit bijvoorbeeld in een hoek van het huis of tegen een muur geplaatst? Dit kan het geluid reflecteren of versterken. Richting en afstand tot verblijfsruimten zijn belangrijke factoren.

3. Analyseer de omgeving

Bekijk of er obstakels zijn die het geluid kunnen afbuigen of verzwakken. Denk aan bomen, schermen of muren. Als de buitenunit bijvoorbeeld dichtbij een buurman’s open venster staat, kan het geluid direct binnenkomen en hinder veroorzaken.

4. Controleer de installatie

Controleer of de warmtepomp correct is geïnstalleerd. Gebruik van flexibele leidingen en trillingsdempers kan het geluid verminderen. Een correcte ondergrond (zoals beton in plaats van hout) is ook belangrijk om trillingen te voorkomen.

5. Raadpleeg het energielabel

Het geluidsvermogen van een warmtepomp is opgenomen op het energielabel. Dit geeft aan wat het maximale geluidsniveau is van de buiten- en binnenunit. Echter, het geluid dat je in de praktijk hoort, kan afwijken van dit niveau vanwege de omgeving en de installatie.

Hoe voorkom je geluidsoverlast door warmtepompen?

Bij de planning en installatie van een warmtepomp is het mogelijk om geluidsoverlast te beperken. Hieronder worden enkele aanbevolen maatregelen besproken:

1. Juiste plaatsing van de buitenunit

Plaats de unit niet tegen muren van verblijfsruimten: Dit voorkomt geluidsreflectie.
Voorkom nissen of hoeken: In dergelijke ruimtes kan geluid zich accumuleren.
Houd afstand tot buren: De buitenunit dient minstens 2 meter afstand te hebben tot openslaande ramen of ventilatieopening van verblijfsruimten.
Richt de unit weg van verblijfsruimten: Kies voor een openbare weg of blinde muur.
Gebruik schermen of muren: Plant bomen of gebruik bouwschermen om geluid tegen te houden.

2. Correcte installatie

Flexibele leidingen en trillingsdempers: Dit voorkomt trillingen en geluidsoverdracht via de leidingen.
Vaste ondergrond: De buitenunit moet op een stabiele ondergrond staan, bij voorkeur van beton of betonblokken. Op houten daken kan trilling ontstaan.
Omkastingen of geluidsisolatie: Bij extreem hoge geluidsniveaus kan een geluidsisolerende omkasting worden geplaatst. Dit kost ongeveer € 2000 en moet door een professional worden uitgevoerd.

3. Nachtstand gebruiken

Voor sommige modellen is een nachtstand beschikbaar. In deze modus draait de warmtepomp op een lager niveau, waardoor het geluid minder lastig is. Dit is vooral effectief op koude nachten, wanneer de meeste mensen toch binnen zijn.

Geluidsoverlast en juridische aspecten

Als je geluidsoverlast ondervindt van een warmtepomp, zijn er juridische mogelijkheden. Volgens de wettelijke normen mag een warmtepomp niet meer dan 40 dB geluid maken tussen 19:00 en 7:00 uur, en 45 dB overdag. Als het geluid deze niveaus overschrijdt, is er sprake van onrechtmatige hinder. Je buren kunnen dan bijvoorbeeld de gemeente inschakelen om op te treden.

Of er daadwerkelijk sprake is van onrechtmatige hinder, hangt ook af van factoren als de duur en het tijdstip van de geluidsoverlast en de effectiviteit van maatregelen om het geluid te verminderen.

De rol van de installateur en leverancier

Het is belangrijk om tijdens de installatie van een warmtepomp professionele hulp in te huren. Een ervaren installateur kan adviseren over de juiste locatie en installatie van de buitenunit. Ook een leverancier van warmtepompen kan bepalen of je woning geschikt is voor een warmtepomp en welke maatregelen je kunt nemen om geluidsoverlast te voorkomen.

Technologische ontwikkelingen

In de afgelopen jaren zijn warmtepompen aanzienlijk stiller geworden, dankzij technologische ontwikkelingen. Nieuwe modellen zijn ontworpen met geluidsisolaties en efficiëntere ventilatoren. Dit helpt om hinder te beperken en maakt warmtepompen geschikter voor dichtbebouwde gebieden.

Daarnaast zijn er onderzoeken gaande naar bodem- en waterwarmtepompen, die minder geluid produceren en geschikt zijn voor zowel individuele woningen als buurten. Deze systemen kunnen een alternatief zijn voor lucht-water warmtepompen, vooral in gevoelige zones.

Collectieve aankoop en subsidies

Een warmtepomp is niet alleen een duurzame oplossing, maar ook een investering. Door mee te doen aan een collectieve aankoop, kun je profiteren van lagere kosten en subsidies. Veel gemeenten bieden ook een warmtepompcheck aan, waarmee je kunt bepalen of jouw woning geschikt is voor een warmtepomp.

Conclusie

De inzet van warmtepompen brengt meerdere voordelen met zich mee, maar ook geluidsoverlast kan optreden. Het geluid komt vooral van de buitenunit, die een zoemend of brommend geluid produceert. Het geluidsniveau is afhankelijk van factoren zoals buitentemperatuur, thermostaatinstelling en de locatie van de unit.

Om geluidsoverlast te voorkomen, zijn er verschillende maatregelen beschikbaar. Deze omvatten de juiste plaatsing en installatie van de warmtepomp, het gebruik van geluidsisolatie en flexibele leidingen, en de nachtstand van de unit. Ook is het belangrijk om zich bewust te zijn van de wettelijke normen en eventuele juridische aspecten.

Door professionele hulp in te huren en technologische ontwikkelingen te volgen, is het mogelijk om geluidsoverlast te beperken en een warmtepomp efficiënt en comfortabel in te zetten.