Geluidsniveaus van warmtepompen: Wat betekent het voor woningen en buren?

Inleiding

Een warmtepomp is tegenwoordig een veelgebruikte oplossing voor duurzame verwarming in woningen. Zowel lucht-water- als bodem-waterwarmtepompen worden steeds vaker ingezet om het klimaatdoel te bereiken. Echter, net als bij andere technische installaties, is het geluidsniveau van een warmtepomp een belangrijk aspect dat niet onderbelicht mag worden. Voor de woningeigenaar en de directe buren is het geluid van de buitenunit van een lucht-waterwarmtepomp namelijk vaak merkbaar, vooral in stille omgevingen of ’s nachts.

Deze artikel geeft een overzicht van de geluidsproductie van verschillende warmtepompen, de factoren die het geluidsniveau beïnvloeden, en welke maatregelen er genomen kunnen worden om geluidsoverlast te verminderen. De informatie is gebaseerd op data uit betrouwbare bronnen in de sector, waaronder producenten zoals Daikin, Viessmann, en overheden zoals verantwoordelijk voor geluidsvoorschriften.

Hoeveel geluid produceert een warmtepomp?

Het geluid dat een warmtepomp produceert, hangt af van verschillende factoren, zoals het type warmtepomp, het vermogen en de omstandigheden waarin het apparaat werkt. Bij lucht-waterwarmtepompen zijn de belangrijkste bronnen van geluid de ventilator en de compressor. Deze onderdelen werken continu en produceren een zoemend of brommend geluid dat in rustige omgevingen duidelijk hoorbaar kan zijn.

Geluidsvermogen in decibel

Het geluidsvermogen van een warmtepomp wordt gemeten in decibel (dB(A)), een maat voor geluidsniveau. Uit de gegevens blijkt dat moderne lucht-waterwarmtepompen gemiddeld 50 tot 60 dB(A) produceren op een afstand van 1 meter. Dit geluidsniveau is vergelijkbaar met het geluid van een elektrische tandenborstel of een koffiemachine.

Hoewel dit geen extreem hoge waarde is, kan het in stille omgevingen of op nachtlijke uren toch hinderlijk zijn. Daarom zijn er ook regelgevingen in het leven geroepen die het geluidsniveau van warmtepompen beperken, vooral op de erfgrens met buren.

Factoren die het geluidsniveau beïnvloeden

Het geluidsvermogen van een warmtepomp is niet statisch, maar varieert afhankelijk van de situatie waarin het apparaat werkt. Hieronder zijn enkele van de belangrijkste factoren vermeld.

1. Type warmtepomp

Niet alle warmtepompen produceren even veel geluid. De bodem-waterwarmtepomp is bijvoorbeeld vrijwel stil, omdat hij geen buitenunit heeft. Daarentegen zijn lucht-waterwarmtepompen en hybride warmtepompen bekend om hun buitenunit met ventilator en compressor, die het meeste geluid veroorzaken.

2. Vermogen en werkbelasting

De hoeveelheid geluid die een warmtepomp produceert, is afhankelijk van hoe hard hij moet werken. Bij een koude buitentemperatuur of wanneer de thermostaat hoger is ingesteld, draait de warmtepomp vaak op vol vermogen. Dit leidt tot een hoger geluidsniveau.

Bijvoorbeeld:

• Bij buitentemperaturen rond de 7°C draait een hybride warmtepomp op vol vermogen.
• Een all-electric warmtepomp kan op koude dagen eveneens op vol vermogen werken, maar heeft geen cv-ketel om bij te springen.

3. Nachtmodus

Veel warmtepompen zijn uitgerust met een nachtmodus, waarbij de pomp ‘s nachts op een lager toerental draait. Hierdoor is het geluidsniveau aanzienlijk lager. Voor de woningeigenaar is dit een handige optie om hinder bij buren te beperken.

4. Onderhoud en slijtage

Het geluid van een warmtepomp kan ook toenemen als het apparaat minder goed onderhouden wordt. Slijtage, vuil of losse onderdelen kunnen het geluid verhogen. Regelmatig onderhoud is daarom belangrijk om de akoestische prestaties van de warmtepomp te behouden.

Geluidsoverlast en buren: Wanneer is het wettelijk?

Sinds 1 april 2021 gelden in Nederland duidelijke regels voor het geluidsniveau van warmtepompen, vooral op de erfgrens. Deze regels zijn opgenomen in de Verordening Geluidshinder van Aangrenzende Gebouwen (VGA).

De voorschriften zijn als volgt:

Bij appartementen wordt het geluidsniveau niet op de erfgrens gemeten, maar op open ramen van de buren. Deze eisen zijn geldig voor alle warmtepompen die vanaf 1 april 2021 zijn geïnstalleerd.

Het is dus belangrijk om bij de aankoop van een warmtepomp rekening te houden met deze normen en ervoor te zorgen dat de installatie zo geplaatst is dat het geluidsniveau aan deze wettelijke eisen voldoet.

Technische richtlijnen voor geluidshinder

Bij het ontwerp en installeren van warmtepompen wordt vaak rekening gehouden met technische richtlijnen voor geluidshinder, zoals de Technische Richtlijnen voor de bestrijding van geluidshinder (TRGH). Deze richtlijnen stellen richtwaarden op voor geluidsemissie in gebouwen en omgevingen.

Emissierichtwaarden

Volgens de TRGH zijn er duidelijke richtwaarden voor geluidsemissie:

• Overdag (max 30 dB(A) overschrijding):
  • Binnen: 35 dB(A)
  • Buiten: 65 dB(A)
• * ’s Nachts (max 20 dB(A) overschrijding):*
  • Binnen: 25 dB(A)
  • Buiten: 45 dB(A)

Ruimtes die extra bescherming nodig hebben, zoals woonkamers, slaapkamers, kinderkamers, kantoren en onderwijsruimtes, moeten aan extra striktere eisen voldoen.

Hoe beperk je geluidsoverlast?

Er zijn verschillende maatregelen die een woningeigenaar kan nemen om geluidsoverlast van een warmtepomp te verminderen. Deze maatregelen kunnen zowel tijdens de aankoop, installatie als in de gebruiksperiode worden genomen.

1. Kies een warmtepomp met lage geluidsoutput

Bij aankoop is het belangrijk om aandacht te besteden aan het geluidsvermogen van de warmtepomp. Op het energielabel staat dit aangegeven in dB(A). Moderne modellen, zoals all-electric warmtepompen, zijn vaak ontworpen voor een lager geluidsniveau. Ook zijn er modellen met trillingsdempers en geluidsarme ventilatoren.

2. Optie voor een geluidsreducerende omkasting

Een geluidsreducerende omkasting rondom de buitenunit kan het geluidsniveau met wel 9 tot 15 dB(A) verlagen. Dit is een effectieve manier om geluidsoverlast te verminderen zonder dat de prestaties van de warmtepomp negatief worden beïnvloed.

3. Correcte installatie

De manier waarop een warmtepomp wordt geïnstalleerd, heeft een groot effect op het geluidsniveau. Het is belangrijk om de buitenunit zo ver mogelijk van woningen te plaatsen en te vermijden dat deze in hoeken of smalle nissen staat. In dergelijke ruimtes kan het geluid worden versterkt of verkeerd verdeeld.

Een stabiele ondergrond en het gebruik van trillingsdempers zijn ook essentieel om de akoestische prestaties te verbeteren.

4. Nachtmodus en tijdsgebaseerde regeling

Veel warmtepompen zijn uitgerust met een nachtmodus, waarin het apparaat op een lager toerental draait. Dit maakt het geluidsniveau aanzienlijk lager. Daarnaast kunnen tijdsgebaseerde regelingen gebruikt worden om de pomp te laten draaien op tijden dat buren minder last hebben van geluidsoverlast.

5. Regelmatig onderhoud

Slijtage of vuil kan het geluid van een warmtepomp verhogen. Regelmatig onderhoud, zoals het verwijderen van losse onderdelen en reinigen van filters, helpt om de akoestische prestaties te behouden.

Geluidsniveaus van specifieke modellen

Verschillende producenten zoals Daikin en Viessmann bieden warmtepompen aan met duidelijke geluidskenmerken. Deze informatie kan gebruikt worden om een keuze te maken die aansluit bij de akoestische eisen van de woning en buren.

Daikin

De binnendelen van Daikin-warmtepompen produceren gemiddeld een geluidsdrukniveau van ongeveer 30 dB(A), vergelijkbaar met fluisteren. De buitendelen varieren in geluidsniveau tussen 40 dB(A) en 62 dB(A), wat overeenkomt met tjilpende vogels tot een normaal gesprek.

Viessmann

Volgens Viessmann is de geluidsproductie van een lucht-waterwarmtepomp afhankelijk van het vermogen en de situatie waarin het apparaat werkt. De producent adviseert om aandacht te besteden aan de afstand tot de buitensporen en de kwaliteit van de ondergrond om trillingen en geluid te beperken.

Conclusie

Het geluidsniveau van een warmtepomp is een belangrijk aspect bij het kiezen van een duurzame verwarmingssysteem. Lucht-waterwarmtepompen, met hun ventilator en compressor, produceren typisch een geluidsniveau van 50 tot 60 dB(A), wat duidelijk hoorbaar kan zijn in rustige omgevingen. Modernere modellen zijn echter steeds stiller geworden, vooral door technologische vooruitgang en consumentenwensen.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om rekening te houden met de geluidsvoorschriften, zoals de regels vanaf 1 april 2021, en te zorgen dat de warmtepomp op een manier is geïnstalleerd die geluidsoverlast beperkt. Door correcte planning, kiezen voor een warmtepomp met lage geluidsoutput, gebruik van geluidsreducerende omkasten en regelmatig onderhoud, kan het geluidsniveau van een warmtepomp aanzienlijk worden verminderd.

Bronnen

1. Samenom – Geluid warmtepomp
2. Eigenhuis – Geluid warmtepomp
3. Viessmann – Lucht-water-warmtepompen en geluid
4. Daikin – Geluidsniveaus van warmtepompen