Geluidseisen voor warmtepompen in 2022: Wettelijke normen, praktische oplossingen en maatregelen tegen overlast

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De introductie van warmtepompen in Nederland heeft sinds 2022 een sterke opmars gekend. Deze technologie is een essentieel onderdeel van het transitieplan naar een duurzamere energievoorziening, aangezien ze het gebruik van gas aanzienlijk vermindert. Toch zijn er ook kritische kanten aan het gebruik van warmtepompen, met name wanneer het gaat om geluidsoverlast. In 2021 zijn landelijke geluidseisen vastgesteld om bewoners en buren te beschermen tegen ongewenst geluid. Deze eisen zijn inmiddels in de praktijk gekomen, waarbij zowel woningeigenaren als installateurs zich moeten richten op voldoen aan wettelijke normen. In dit artikel worden de wettelijke normen voor warmtepompen, de technische aspecten van geluidsproductie, en de maatregelen om geluidsoverlast te beperken besproken, op basis van de beschikbare informatie.

Wettelijke normen voor geluidsoverlast

Sinds 1 april 2021 zijn er duidelijke wettelijke normen in werking getreden die bepalen hoeveel geluid warmtepompen mogen produceren. Deze normen zijn vastgelegd in het Bouwbesluit en worden beheerd via de Regeling Bouwbesluit 2012 (Staatscourant 2020, 62676). Deze regeling legt een maximumgeluidniveau vast van 40 decibel (dB) bij de perceelgrens of bij een openbare ruimte zoals een raam of deur, afhankelijk van de situatie.

Deze wettelijke norm geldt voor nieuw te plaatsen warmtepompen en airco's, die buiten opgesteld zijn en gebruikt worden bij woningen of woongebouwen. Het betreft dus niet de geluidsproductie van de warmtepomp uit de fabriek, maar de geluidsbelasting die deze installatie veroorzaakt na installatie op een perceel of woning. Dit betekent dat de installateur of eigenaar verantwoordelijk is voor het zorgen dat de warmtepomp niet boven de 40 dB geluid produceert op de perceelgrens of bij het dichtstbijzijnde openbare ruimte.

Bij airco’s moet het geluidsniveau bovendien gemeten worden bij een minimale buitentemperatuur van 23°C, omdat de airco dan "representatief" draait. Dit zorgt ervoor dat de geluidsnorm ook realistisch is bij werkelijke werkomstandigheden.

Deze norm is niet louter een richtlijn, maar een wettelijk bindende eis. In een juridisch geval uit november 2022 bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2022:9854) is uitgebreid aandacht besteed aan de vraag of het gebruik van een warmtepomp geluidsoverlast veroorzaakte. De zaak betrof een woning met een zwembad en een warmtepomp die op 40 cm van het perceel van de achterburen stond. De metingen toonden aan dat de geluidsnorm van 40 dB overschreden werd. Hieruit blijkt dat de wettelijke norm serieus genomen wordt en dat eigenaren verantwoordelijk zijn voor het naleven van deze regel.

Technische aspecten van geluidsproductie

De geluidsproductie van warmtepompen hangt af van diverse factoren, waaronder het type machine, de installatie, en het onderhoud. Warmtepompen genereren geluid vooral door de werking van de ventilator, die lucht aan zuigt om de warmtewisseling mogelijk te maken. Dit geluid kan variëren tussen 40 en 60 dB, afhankelijk van de mate waarin de machine draait.

Volgens de gegevens uit de bronnen is de norm van 40 dB in de praktijk vaak niet eenvoudig te halen, omdat de warmtepomp uit de fabriek niet automatisch aan deze geluidseis voldoet. Dit betekent dat de installatie van de machine op een manier moet gebeuren die geluidsspreiding beperkt. Bijvoorbeeld:

De warmtepomp kan op afstand van de perceelgrens worden geplaatst.
Er kan een geluiddempende kast of omkisting over de buitenunit worden geplaatst.
De warmtepomp kan op een dempende ondersteuning worden gemonteerd om trillingen te beperken.
Een klok kan worden gebruikt om de warmtepomp in de nacht uren uit te schakelen, zodat de geluidsproductie tijdens rusttijden verminderd wordt.
Het onderhoud van de machine is van groot belang, omdat slecht onderhoud kan leiden tot piepen of andere ongewenste geluiden.

In een van de bronnen is beschreven hoe een woningeigenaar na het overschrijden van de geluidseis een omkisting met trillingsdempende steunen heeft laten installeren. Na plaatsing van deze maatregel werd de warmtepomp opnieuw getest en in regel. Pas nadat de geluidsproductie onder de 40 dB bleek te liggen, werd het kort geding ingetrokken.

Praktische stappen om geluidsoverlast te beperken

Als woningeigenaar of installateur is het essentieel om te weten hoe geluidsoverlast kan worden beperkt, zowel om buren te ontzien als om wettelijke normen te遵守. Hieronder volgt een overzicht van aanbevolen maatregelen, gebaseerd op de beschikbare informatie.

1. Kies een stillere warmtepomp

Niet alle warmtepompen produceren hetzelfde geluidsniveau. Het is mogelijk om een warmtepomp te kiezen die opnieuw ontworpen is om geluid te beperken. Bovendien kan het kiezen van een groter model soms helpen, omdat het dan niet nodig is dat de machine op volle kracht draait. In een van de bronnen wordt verder gesuggereerd dat het kiezen van een betere merknaam vaak leidt tot een luidere of stillere machine, afhankelijk van de technologie.

2. Zorg voor dempende installatie

De manier waarop de warmtepomp is gemonteerd heeft een grote invloed op het geluidsniveau. Als de machine niet op een dempende manier is geplaatst, kunnen trillingen doorgegeven worden via de muur of vloer, wat leidt tot geluidsoverlast. Het is daarom belangrijk om:

De warmtepomp op een dempende basis te plaatsen.
Trillingsdempende steunen te gebruiken bij de installatie.
De machine niet te verankeren in een gevoelige structuur, zoals een houten vloer of betonconstructie die trillingen snel doorgeeft.

In de praktijk is er een voorbeeld beschreven waarbij een omkisting met trillingsdempende steunen heeft geleid tot een aanzienlijke vermindering van het geluidsproductie. Deze maatregel werd aangevuld met het uitzetten van de machine tijdens nachtelijke uren, zodat de buren niet last kregen.

3. Plaats de warmtepomp op afstand

Een van de meest effectieve manieren om geluidsoverlast te beperken is om de warmtepomp op afstand van de perceelgrens te installeren. De geluidsspreiding neemt toe met de afstand, wat betekent dat hoe verder de machine van de buren staat, hoe minder geluid deze overbrengt.

In een van de bronnen is verder gesuggereerd om de warmtepomp in een voortuin of zijkant van de woning te plaatsen, in plaats van op een dak of in de achtertuin. Deze locaties zijn meestal verder van buurvrijstand en dus gunstiger voor het naleven van de geluidseis.

4. Gebruik een geluidsdempende kast

In sommige gevallen kan het zinvol zijn om een geluidsdempende kast of omkisting over de warmtepomp te plaatsen. Deze constructie dempt het geluid van de machine en zorgt ervoor dat het minder snel doorgegeven wordt naar de omgeving. Deze oplossing is vooral geschikt voor woningen waar het geluidsniveau van de warmtepomp te hoog is en waar andere maatregelen niet voldoende zijn.

Een voorbeeld uit de praktijk laat zien dat een omkisting met trillingsdempende steunen leidde tot een aanzienlijke verbetering van het geluidsniveau. Deze kast is niet alleen effectief, maar ook duurzaam en makkelijk te onderhouden.

5. Zet de warmtepomp op een klok

Een eenvoudige, maar effectieve maatregel is om de warmtepomp op een klok te zetten. Hiermee kan de machine tijdens nachtelijke uren worden uitgeschakeld, zodat de geluidsproductie in rusttijden verminderd wordt. In een van de bronnen is verder gesuggereerd dat dit een tijdelijke oplossing kan zijn tot andere maatregelen zijn genomen.

6. Zorg voor goed onderhoud

Slecht onderhoud van een warmtepomp kan leiden tot geluidsoverlast. Als de machine bijvoorbeeld niet goed gesmeerd is of als er een kapotte lager zit, kan het geluidsniveau aanzienlijk toenemen. Het is daarom belangrijk om regelmatig onderhoud te laten uitvoeren door een erkende installateur. In een van de bronnen is verder gesuggereerd dat het onderhoud van de machine ook leidt tot een langere levensduur en betere prestaties.

Juridische en praktische gevolgen van het niet naleven van geluidseisen

Het niet naleven van de geluidseisen kan juridische en praktische gevolgen hebben voor woningeigenaren. In de praktijk zijn er reeds meerdere gevallen geweest waarin buren aangifte hebben gedaan van geluidsoverlast veroorzaakt door een warmtepomp. In een van de juridische zaken uit 2022 is uitgebreid aandacht besteed aan de vraag of een woningeigenaar verantwoordelijk is voor het geluidsniveau van de warmtepomp.

In dit geval had de eigenaar van een zwembad een warmtepomp laten installeren in een nis op slechts 40 cm van het perceel van de achterburen. De buren ondervonden geluidsoverlast, vooral in de nachtelijke uren. Na een aantal metingen bleek dat de geluidsnorm van 40 dB overschreden werd. De partijen kwamen overeen dat de warmtepomp zou worden voorzien van een omkisting met trillingsdempende steunen. Tijdens de nacht uren zou de machine worden uitgezet tot de maatregel was genomen. Als de geluidsproductie daarna nog steeds boven de 40 dB zou liggen, zou het kort geding hervat worden.

Dit voorbeeld laat zien dat het niet naleven van de geluidseisen kan leiden tot juridische aansprakelijkheid en kosten voor de woningeigenaar. Het is daarom essentieel dat woningeigenaren en installateurs zich bewust zijn van deze normen en maatregelen nemen om de geluidsoverlast te beperken.

Toekomstige ontwikkelingen en verwachtingen

De geluidseisen voor warmtepompen zijn een recente ontwikkeling, maar ze worden steeds meer ingevoerd in de praktijk. In een van de bronnen is verder gesuggereerd dat deze eisen de markt voor warmtepompen zullen stimuleren tot het ontwikkelen van stillere modellen. De verwachting is dat in de komende jaren steeds meer warmtepompen op de markt komen die automatisch voldoen aan de geluidseisen, waardoor de kans op geluidsoverlast verder afneemt.

De groei van de warmtepompmarkt is inmiddels opgemerkt. In 2022 zijn er in Nederland ongeveer 100.000 warmtepompen geïnstalleerd, een aanzienlijk aantal dat toont aan dat de markt zich sterk ontwikkelt. De bekendheid met hybride warmtepompen is ook toegenomen. In 2022 is het aandeel woningeigenaren dat weet wat een hybride warmtepomp is, gestegen van 49% naar 67%. Tegelijkertijd zijn er ook grotere zorgen over geluidsoverlast, met een toename van 23% naar 35%.

Deze ontwikkelingen duiden op een markt die zich aan het aanpassen is aan de wettelijke normen en de behoeften van woningeigenaren. In de komende jaren is te verwachten dat er meer oplossingen beschikbaar komen voor het beperken van geluidsoverlast, zoals stillere modellen, betere installatiemethoden, en geluidsdempende kasten.

Conclusie

De geluidseisen voor warmtepompen zijn een belangrijk onderdeel van het wettelijk kader dat woningeigenaren en installateurs zich moeten richten op. Sinds 2021 geldt een maximumgeluidsniveau van 40 dB bij de perceelgrens of bij een openbare ruimte. Deze norm is niet alleen juridisch bindend, maar ook een essentieel middel om geluidsoverlast te beperken en buren te ontzien.

In de praktijk is het belangrijk om te weten dat de geluidsproductie van een warmtepomp afhankelijk is van diverse factoren, zoals het type machine, de installatie, en het onderhoud. Door te kiezen voor stillere modellen, te zorgen voor dempende installatie, en maatregelen te nemen zoals het plaatsen van een geluiddempende kast of het zetten van de warmtepomp op een klok, kan de geluidsoverlast worden beperkt.

Het niet naleven van de geluidseisen kan juridische en praktische gevolgen hebben, zoals is aangetoond in een juridisch geval uit 2022. Daarom is het essentieel dat woningeigenaren zich bewust zijn van deze normen en maatregelen nemen om de geluidsproductie te beperken.

De toekomstige ontwikkelingen op het gebied van warmtepompen lijken positief. Met name de groei van de markt en de opkomst van stillere modellen zullen leiden tot een vermindering van geluidsoverlast. In de komende jaren is te verwachten dat er meer oplossingen beschikbaar komen voor het beperken van geluidsoverlast, zoals geluiddempende kasten en betere installatiemethoden.