Geluidstesten van warmtepompen: Belang, methoden en voorkoming van geluidsoverlast

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Het opwekken van duurzame warmte is een kernaspect van het verduurzamen van woningen in Nederland. Warmtepompen zijn daarbij een populaire en efficiënte oplossing. Toch brengt de installatie van een warmtepomp ook een mogelijke uitdaging met zich mee: het geluid dat de buitenunit produceert. Deze geluidemissie kan zowel voor de eigenaar van de warmtepomp als voor buren van belang zijn. Het is dan ook essentieel om niet alleen de technische aspecten van warmtepompen te begrijpen, maar ook de impact van geluid en hoe dit kan worden getest en beheerst.

In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van geluidstesten van warmtepompen besproken. We leggen uit wat het geluid bijdraagt aan de werking van een warmtepomp, hoe dit geluid wordt gemeten, welke normen gelden en hoe geluidsoverlast kan worden voorkomen. Op basis van actuele informatie uit betrouwbare bronnen, zoals testrapporten en adviezen van verenigingen, worden ook praktische tips aangereikt voor installateurs en huiseigenaren.

Wat produceert geluid bij een warmtepomp?

De buitenunit van een lucht/water-warmtepomp is verantwoordelijk voor het meeste geluid dat deze installatie produceert. In de buitenunit bevinden zich twee belangrijke componenten die geluid genereren: de compressor en de ventilator.

Compressor

De compressor is verantwoordelijk voor het verhitten van het koudemiddel dat warmte uit de buitenlucht haalt. Het toerental van de compressor varieert afhankelijk van de benodigde warmteproductie. Bij hogere belasting draait de compressor sneller en produceert dus meer geluid.

Ventilator

De ventilator zorgt voor de luchtstroom die nodig is om de warmteoverdracht te optimaliseren. Ook bij de ventilator is het geluid afhankelijk van het toerental, wat varieert met de buitenomstandigheden en de modus waarin de warmtepomp werkt (zoals ruimteverwarming, koeling of warmtapwaterproductie).

Variabele omstandigheden

Het geluidniveau van een warmtepomp is niet constant. Het varieert afhankelijk van de buitentemperatuur, de modus van werking (bijvoorbeeld legionellabescherming of ontdooicyclus) en de installatie- en omgevingsomstandigheden. Dit maakt het lastig om het geluid precies te voorspellen of te simuleren, zoals duidelijk blijkt uit bron [1].

Hoe wordt een geluidstest van een warmtepomp uitgevoerd?

Om het geluidsniveau van een warmtepomp te bepalen, worden systematische testmethoden gebruikt. Deze tests zijn van groot belang om zowel de efficiëntie als het comfortniveau van de warmtepomp te beoordelen. De Consumentenbond, bijvoorbeeld, voert uitgebreide geluidstests uit in een gecontroleerde omgeving, zoals een klimaatkamer.

Testscenario’s

De Consumentenbond test de geluidsemissie van de buitenunit in meerdere scenario’s, zoals:

Maximaal vermogen: Het geluid op volle toeren.
Normaal gebruik: Het geluid bij standaardbediening.
Lage temperaturen: Tests worden uitgevoerd bij 7ºC en -7ºC, omdat de geluidsemissie hierbij kan variëren.
Stille modus: Sommige warmtepompen hebben een speciale modus die het geluid aanzienlijk verlaagt.

Deze testen worden in een geïsoleerde klimaatkamer uitgevoerd om externe geluidsbronnen te elimineren, zoals verkeer of wind. Hierdoor kan het geluid van de warmtepomp accuraat worden gemeten en vergeleken met andere modellen (bron [2]).

Prestatiedaling bij stille modus

De stille modus kan leiden tot een prestatiedaling, aangezien de compressor en ventilator minder actief zijn. Deze daling wordt beoordeeld door de hoeveelheid gegenereerde warmte te vergelijken met de hoeveelheid bij normaal gebruik. Hiermee kan worden bepaald of het technische nadeel van het lager geluidsniveau opwegt tegen de voordelen voor het comfort van de gebruiker.

Testontwikkeling en vergelijkbaarheid

De testmethoden worden jaarlijks geëvalueerd en eventueel aangepast. Dit betekent dat testresultaten van verschillende jaren niet altijd direct met elkaar te vergelijken zijn. Bijvoorbeeld: in 2023 werd het gebruiksgemak door 2 labmedewerkers beoordeeld, terwijl in 2024 3 medewerkers betrokken waren. Dit kan leiden tot kleine verschillen in de testresultaten, ook al is het doel van de test hetzelfde.

Ook de testcondities zijn niet altijd gelijk. Zo werd bijvoorbeeld in 2023 het rendement bij het gebruik van vloerverwarming alleen bij -2ºC getest, terwijl in 2024 ook tests bij 7ºC werden uitgevoerd. Daardoor is het niet altijd mogelijk om testresultaten van verschillende jaren direct met elkaar te vergelijken.

Europese subsidies en betrouwbaarheid

Een deel van de testresultaten van warmtepompen is ondersteund door een Europese subsidie binnen het CLEAR-HP-project. Deze subsidies worden gebruikt om de testmethoden verder te verbeteren en het testresultaat zo betrouwbaar mogelijk te maken. Voor meer informatie over deze subsidie en de voorwaarden, verwijst bron [2] naar de website van BEUC.

Geluidsnormen en regelgeving

In Nederland zijn er duidelijke wettelijke regels opgesteld over het geluidniveau dat warmtepompen mogen produceren. Deze regels zijn vanaf 1 april 2021 van kracht en zijn bedoeld om geluidsoverlast te voorkomen.

Decibelniveaus

De regels zijn als volgt:

’s avonds en ’s nachts (19:00 tot 7:00 uur): Maximaal 40 decibel op de erfgrens.
Overdag (7:00 tot 19:00 uur): Maximaal 45 decibel op de erfgrens.
Appartementen: In appartementen wordt het geluid niet gemeten op de erfgrens, maar in ramen van de buren die open kunnen. Dit is vanwege de specifieke bouwconstructie en de mogelijke variatie in geluidsverdeling in dergelijke woningen.

Maximaal toegelaten geluidsniveau

Volgens Europese regels is er een maximaal toegelaten geluidsniveau afhankelijk van het vermogen van de warmtepomp:

Tot 6 kW: Maximaal 65 decibel.
6 kW tot 12 kW: Maximaal 70 decibel.

Hoewel deze wettelijke limieten bestaan, zijn de meeste moderne warmtepompen in de praktijk aanzienlijk stiller. Dit komt door technologische vooruitgang en de groeiende behoefte aan comfort. Veel warmtepompen produceren bij volle toeren ongeveer 55 decibel, wat vergelijkbaar is met het geluid van een koffiemachine voor koffiebonen (bron [3]).

Nachtstand

Een aantal warmtepompen is uitgerust met een nachtstand, waarin het geluidsniveau aanzienlijk lager is dan overdag. Dit is een handige functie om geluidsoverlast te beperken tijdens de nacht.

Hoe voorkom je geluidsoverlast bij een warmtepomp?

Hoewel wettelijke normen zijn opgesteld, is het voor eigenaren en installateurs belangrijk om bewust te zijn van de praktische manieren waarop geluidsoverlast kan worden voorkomen. Hieronder worden enkele concrete tips besproken die zijn afgeleid van de informatie in de bronnen.

Plaatsing van de buitenunit

De locatie waarop de buitenunit van de warmtepomp wordt geïnstalleerd, speelt een cruciale rol bij het geluidsniveau. De volgende richtlijnen zijn van toepassing:

Afstand tot de woning: Zoveel mogelijk afstand tussen de buitenunit en de woning zelf is gunstig. Dit helpt om geluidsoverlast binnen de woning te verminderen.
Afstand tot buren: Een zorgvuldige afstand houden tot buren is essentieel om geluidsoverlast te voorkomen.
Gebruik van schermen of muurtjes: Het plaatsen van een akoestisch scherm of een muurtje tussen de warmtepomp en de buren kan het geluidsniveau verder verminderen.

Kiezen voor een stillere warmtepomp

Niet alle warmtepompen produceren hetzelfde geluidsniveau. Het is verstandig om bij de aankoop van een warmtepomp rekening te houden met het geluidniveau. De Consumentenbond biedt bijvoorbeeld een testvergelijking aan, waarin het geluidsniveau van verschillende modellen wordt opgenomen.

Stille modus en nachtstand

Voor warmtepompen die een stille modus of nachtstand aanbieden, is het verstandig om deze functies in te schakelen wanneer het geluidsniveau een rol speelt, zoals ’s avonds of bij een warmere binnentemperatuur. Dit helpt om geluidsoverlast te beperken en tegelijkertijd comfort te bieden.

Regulering van de thermostaat

Hoewel dit technisch gezien niet direct een geluidsniveau verandert, kan het instellen van de thermostaat op een redelijke temperatuur ervoor zorgen dat de warmtepomp minder vaak op vol vermogen draait. Dit heeft als gevolg dat het geluidsniveau lager blijft. In de winter kan bijvoorbeeld het instellen van de thermostaat op een iets lagere temperatuur leiden tot een minder intens gebruik van de warmtepomp.

Gevolgen van geluidsoverlast

Als een warmtepomp het wettelijke geluidsniveau overschrijdt, kan dit leiden tot juridisch handelen. In dergelijke gevallen kunnen buren de gemeente vragen om op te treden of zelf een klacht indienen bij de rechter. Of er daadwerkelijk sprake is van onrechtmatige hinder, wordt bepaald op basis van meerdere factoren:

Duur van het geluid: Hoe lang het geluid aanhoudt, is een belangrijke bepalende factor.
Tijdstip: Geluidsoverlast die zich op tijdstippen voordoet waarop buren normaal gesproken rusten of slapen, is meestal meer problematisch.
Maatregelen: Of er maatregelen zijn genomen om het geluid te beperken, is ook relevant.

Het is daarom verstandig om bij de installatie van een warmtepomp rekening te houden met de wettelijke normen en geluidsoverlast zoveel mogelijk te voorkomen.

Samenvatting

Het geluid van een warmtepomp is een belangrijk aspect bij de installatie en het gebruik van deze duurzame verwarmingsoplossing. Het geluid wordt voornamelijk geproduceerd door de ventilator en de compressor in de buitenunit. Dit geluid varieert afhankelijk van de buitentemperatuur, de modus van werking en de installatieomstandigheden.

Geluidstests worden uitgevoerd in gecontroleerde omgevingen, zoals klimaatkamers, waarbij verschillende scenario’s worden getest. De Consumentenbond heeft een uitgebreid testprogramma met betrouwbare resultaten, waarbij ook Europese subsidies worden gebruikt om de testmethoden te verbeteren. De wettelijke geluidsnormen zijn strikt, en het is belangrijk dat eigenaren en installateurs deze normen naleven om geluidsoverlast te voorkomen.

Praktische maatregelen, zoals de juiste plaatsing van de buitenunit, het kiezen van een stillere warmtepomp en het gebruik van stille modus of nachtstand, kunnen het geluidsniveau aanzienlijk verlagen. Dit helpt om comfort te bieden aan de eigenaar en tegelijkertijd geluidsoverlast te voorkomen bij buren.

De groeiende belangstelling voor warmtepompen maakt het noodzakelijk om niet alleen de technische efficiëntie, maar ook de impact op het omgevingscomfort te begrijpen. Door geluidsoverlast zorgvuldig te beheren, kunnen we duurzame verwarmingsoplossingen verder inzetten zonder negatieve effecten op het welzijn van de omgeving.

Bronnen

geluidstest