Gemeentelijke regels voor het plaatsen van buitenunits van warmtepompen aan gevels en daken

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Het plaatsen van buitenunits van warmtepompen en airco-systemen is een steeds populaire keuze voor eigenaren die hun woning verduurzamen of comforter. Deze units, die luchtregulatie zorgen in binnenruimtes, moeten echter voldoen aan diverse wet- en regelgevingsaspecten. In Nederland is het aanbrengen van een buitenunit een bouwactiviteit volgens de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), wat in de meeste gevallen een omgevingsvergunning vereist. Daarnaast gelden regels rond geluid, visuele hinder en bouwhoogte, vooral in wijkgebieden zoals Land van Matena en gemeenten zoals Simpelveld.

Op basis van gemeentelijke beleidsregels en regelingen, zoals die van de gemeente Simpelveld en Papendrecht, zijn er duidelijke richtlijnen ontwikkeld voor de plaatsing van buitenunits aan gevels en daken. Deze richtlijnen zorgen voor een snelle en consistente ambtelijke toetsing, terwijl ze tegelijkertijd duurzame doelstellingen steunen. In dit artikel worden deze regels en richtlijnen besproken, met nadruk op de praktische toepassing voor woningeigenaren en bouwprofessionals.

Definitie van een buitenunit

In de beleidsregels van de gemeente Simpelveld wordt een buitenunit gedefinieerd als een installatie die, al dan niet bevestigd aan een bestaand bouwwerk, dient voor de regulatie van lucht in binnenruimtes. Dit omvat zowel warmtepompen als airco-units. Het is belangrijk om deze term goed te begrijpen, omdat het het uitgangspunt vormt voor de toetsing van de installatie in het kader van de omgevingsvergunning.

Deze definitie is cruciaal voor het begrijpen van de toepassing van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), omdat het aanbrengen van een buitenunit wordt beschouwd als een bouwactiviteit. Dit betekent dat een omgevingsvergunning vaak vereist is, tenzij de activiteit uitgezonderd is volgens Bijlage II van het Besluit omgevingsrecht.

Wet- en regelgeving

Het aanbrengen van een buitenunit valt onder de Wabo, wat betekent dat het een bouwactiviteit is. In de meeste gevallen is een omgevingsvergunning dus vereist. In het kader van de Wabo kunnen gemeenten geen eigen regels opstellen, maar ze kunnen wel beleidsregels formuleren voor het ambtelijk afhandelen van aanvragen. Deze beleidsregels zijn bedoeld om het vergunningproces te versnellen en te standaardiseren.

In de gemeente Simpelveld zijn uniforme toetsingscriteria opgesteld, omdat buitenunits in vorm, materiaalgebruik en bevestiging veel overeenkomsten vertonen. Deze criteria zorgen voor efficiëntie in het ambtelijke proces.

Geluidseisen

Sinds 1 april 2021 gelden strengere eisen voor de geluidbelasting van buitenunits. Een buitenunit mag maximaal 40 dB(A) geluid produceren op de erfgrens of bij een raamopening van een nabijgelegen woning. Bij tonaal geluid (zoals een monotone brom) mag dit niveau maximaal 35 dB zijn.

Deze eisen zijn belangrijk om geluidsoverlast voor buurlanden en woonruimtes te beperken. De controle op deze waarden vindt plaats conform de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai. Het is aan de aanvrager om aan te tonen dat hij aan deze eisen kan voldoen.

Bouwregelgeving

Naast geluidseisen moet een buitenunit ook voldoen aan de bouwregelgeving. In de gemeente Simpelveld wordt een buitenunit getoetst aan de regels van het Bouwbesluit 2012, het geldende planologische regime en de redelijke eisen van welstand. De toetsing houdt in dat:

De unit niet meer dan 40 dB geluid mag produceren op de perceelgrens of bij een naburige raamopening.
De unit binnen het bouwvlak dient te worden geplaatst.
De unit moet voldoen aan de redelijke eisen van welstand, inclusief visuele hinder en geluidsoverlast.

Toetsingscriteria voor buitenunits

Visuele hinder

Een buitenunit kan visuele hinder veroorzaken, vooral als deze op een duidelijk zichtbare plek wordt geplaatst. In de gemeente Papendrecht is bijvoorbeeld een beleid ontwikkeld voor de wijk Land van Matena, waar warmtepompen op daken worden geplaatst. In deze wijk is het aanbod van een aardgasvrije wijk een belangrijk kenmerk, en willen eigenaren de buitenunits zo laagdrempelig mogelijk installeren.

De gemeente heeft daarom beleidsregels opgesteld die het mogelijk maken om buitenunits op daken van aanbouwen te plaatsen, met bepaalde voorwaarden:

De buitenunit dient gedekt in kleur te zijn, bijvoorbeeld donker grijs of donker groen, of een kleur die past bij de woning.
De unit dient zo ver mogelijk vanaf de openbare weg onzichtbaar te zijn, bij voorkeur tegen de achtergevel.
Indien mogelijk, wordt geadviseerd om de unit op het achtererf te plaatsen, bij voorkeur tegen de achtergevel van de woning.

Locatie van de unit

De locatie van een buitenunit is bepalend voor de visuele en geluidseffecten. In Land van Matena is het doel om duurzaamheid te stimuleren, maar ook om visuele hinder te beperken. De gemeente streeft naar een balans tussen deze twee aspecten.

Het is aan de eigenaar om te bepalen waar de unit geplaatst wordt, maar hij moet wel voldoen aan de beleidsregels. De gemeente stelt aan dat een unit op een duidelijk zichtbare plek op een dak visuele hinder kan veroorzaken, en daarom is het aan te raden om de unit zo onzichtbaar mogelijk te maken.

Beleidsregels in de wijk Land van Matena

De wijk Land van Matena is een aardgasvrije wijk, waarbij warmtepompen centraal staan in de energieopwekking. In deze wijk is het doel om duurzame energieopwekking te stimuleren, maar tegelijkertijd moet er rekening worden gehouden met de omgevingseffecten.

De gemeente Papendrecht heeft daarom beleidsregels vastgesteld die het mogelijk maken om warmtepompunits op daken van aanbouwen te plaatsen, zelfs als dit in strijd is met het bestemmingsplan. Dit is gedaan via het gebruik van de afwijkingsbevoegdheid van de gemeente, zolang aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Voorwaarden voor afwijkingsbevoegdheid

In Land van Matena gelden de volgende voorwaarden voor het toestaan van een buitenunit op een plat dak van een aanbouw:

De unit dient gedekt in kleur te zijn.
De unit dient zo ver mogelijk vanaf de openbare weg onzichtbaar te zijn.
De unit mag niet meer dan 40 dB(A) geluid produceren op de erfgrens of bij een raamopening van een naburige woning.
Bij tonaal geluid mag het geluidsniveau maximaal 35 dB zijn.

Deze voorwaarden zijn bedoeld om visuele hinder en geluidsoverlast te beperken, terwijl ze tegelijkertijd de duurzame doelstellingen van de wijk ondersteunen.

Praktische toepassing voor woningeigenaren

Voor woningeigenaren is het belangrijk om rekening te houden met de gemeentelijke beleidsregels bij het plaatsen van een buitenunit. In de praktijk betekent dit het volgende:

1. Geluidsniveaus

De geluidsniveaus zijn een belangrijk aspect bij de toetsing van een buitenunit. Eigenaren moeten aantonen dat de unit niet meer dan 40 dB(A) geluid produceert op de erfgrens of bij een naburige raamopening. Dit kan gedaan worden door de installateur een geluidsrapport te laten opstellen of door de unit te plaatsen op een afstand van de perceelgrens.

2. Locatie van de unit

De locatie van de unit bepaalt ook de visuele hinder. Het is aan te raden om de unit zo ver mogelijk vanaf de openbare weg te plaatsen. In daken van aanbouwen is het aan te raden om de unit tegen de achtergevel te plaatsen of in een omkasting te verbergen.

3. Kleur en afwerking

Een buitenunit die gedekt is in kleur, is minder zichtbaar vanaf de openbare weg. Het aanraden is om de unit in donker grijs, donker groen of een andere kleur te laten afwerken die past bij de woning. Dit kan gedaan worden via spuitwerk of een folie.

4. Omgevingsvergunning

In de meeste gevallen is een omgevingsvergunning vereist voor het aanbrengen van een buitenunit. Eigenaren moeten dit aanvragen via de gemeente, en zij moeten aantonen dat de unit voldoet aan de geluidseisen, bouwregelgeving en visuele hindercriteria.

Toekomstige ontwikkelingen

Zowel in de gemeente Simpelveld als in Papendrecht wordt gewerkt aan het uitbreiden van de beleidsregels voor buitenunits. In Papendrecht wordt onderzocht of de regels uit Land van Matena ook van toepassing kunnen zijn in andere wijken, zoals Centrum en Wilgendonk. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat duurzame energieopwekking voor woningeigenaren toegankelijk en laagdrempelig blijft.

Bouwbesluit 2012

Het Bouwbesluit 2012 zal in de toekomst geluidseisen introduceren voor nieuw te plaatsen buitenunits. Deze eisen zullen ook van toepassing zijn op bestaande gebouwen die verduurzaamd worden. Eigenaren moeten rekening houden met deze ontwikkeling, omdat het betekent dat nieuwe units aan strengere eisen moeten voldoen.

Landelijke regelgeving

Indien in de toekomst landelijke regelgeving komt voor buitenunits, kan het zijn dat gemeentelijke beleidsregels worden afgestemd op deze landelijke richtlijnen. In dat geval is het belangrijk om te kijken naar het overgangsrecht, dat aangeeft welke regels voor bestaande units van toepassing zijn.

Conclusie

De plaatsing van buitenunits van warmtepompen en airco-systemen is een belangrijk aspect van verduurzaming en comfort in woningen. Deze units moeten echter voldoen aan diverse wet- en regelgevingsaspecten, zoals geluidseisen, bouwregelgeving en visuele hinder. In Nederland zijn er gemeentelijke beleidsregels ontwikkeld die dit proces versnellen en standaardiseren.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om rekening te houden met de geluidsniveaus, locatie en kleur van de unit. In sommige gemeenten, zoals Papendrecht, is het mogelijk om een buitenunit op een dak van een aanbouw te plaatsen, zolang aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Deze regels zijn bedoeld om duurzame energieopwekking te stimuleren, terwijl ze tegelijkertijd visuele hinder en geluidsoverlast beperken.

In de toekomst is te rekenen op veranderingen in de regelgeving, zoals het introduceren van geluidseisen in het Bouwbesluit 2012. Eigenaren moeten zich hiervoor opstellen, zodat hun investering in duurzame energie blijvend en legaal blijft.