Is vloerverwarming nodig bij een warmtepomp? Een expertanalyse

De transitie naar duurzame verwarmingsoplossingen is in volle gang, en de warmtepomp is hierin een centrale speler. Velen overwegen echter of vloerverwarming daadwerkelijk noodzakelijk is bij het installeren van een warmtepomp. In dit artikel leggen we het complexe verband tussen warmtepomp en vloerverwarming uit, op basis van feiten en aanbevelingen uit betrouwbare bronnen. We analyseren mogelijke oplossingen wanneer vloerverwarming niet haalbaar of gewenst is, en geven richtlijnen voor een efficiënt systeem dat past bij je woning.

Inleiding

Een warmtepomp is een energiezuinige verwarmingsoplossing die steeds populairder wordt, vooral in combinatie met een goed geïsoleerd huis. Omdat warmtepompen werken met lagere temperaturen dan traditionele CV-toestellen, is een groot oppervlak nodig om voldoende warmte af te geven. Hierin ligt de essentie van vloerverwarming: het biedt een groot oppervlak en verspreidt warmte gelijkmatig. Toch is vloerverwarming niet altijd vereist. In dit artikel bespreken we waarom vloerverwarming vaak wordt aanbevolen, wanneer het noodzakelijk is, en wat de alternatieven zijn.

De rol van vloerverwarming bij een warmtepomp

Vloerverwarming is een lagetemperatuurafgiftesysteem, wat betekent dat het effectief werkt bij relatief lage temperaturen. Dit maakt het een ideale keuze voor combinatie met een warmtepomp, die ook op lagere temperaturen werkt. De meeste installateurs benadrukken dat vloerverwarming noodzakelijk is bij een warmtepomp, omdat het het rendement van het systeem verhoogt.

Waarom vloerverwarming efficiënter is

Een warmtepomp verlaagt zijn energieverbruik het meest wanneer de afgiftetemperatuur laag is. Vloerverwarming kan deze lage temperatuur goed afvangen en verspreiden, dankzij het grote oppervlak dat warmte afgeeft aan de ruimte. Traditionele radiatoren vereisen vaak hogere temperaturen om even veel warmte af te geven, wat het rendement van de warmtepomp kan verlagen.

Vloerverwarming en het comfortniveau

Naast rendement draagt vloerverwarming ook bij aan comfort. De warmte verspreidt zich gelijkmatig over de ruimte en wordt opgevangen via de vloer, wat een aangenaam warmtegevoel geeft. Dit is vooral waarneembaar in wintermaanden wanneer de temperatuur buiten laag is.

De 50 graden test

Om te bepalen of bestaande radiatoren geschikt zijn voor gebruik met een warmtepomp, wordt vaak de 50 graden test uitgevoerd. Hierbij wordt gemeten of de radiatoren voldoende warmte kunnen afgeven bij een temperatuur van maximaal 50 graden Celsius. Als dit het geval is, kunnen ze zonder vloerverwarming gebruikt worden in combinatie met een warmtepomp.

Vloerverwarming is niet altijd nodig

Hoewel vloerverwarming ideaal is, is het niet altijd verplicht. Er zijn situaties waarin vloerverwarming niet haalbaar is of niet gewenst. In dergelijke gevallen zijn er alternatieve oplossingen.

1. Grote of lagetemperatuurradiatoren

Een mogelijke oplossing is het gebruik van grotere radiatoren of lagetemperatuurradiatoren. Deze laatste vorm van radiatoren heeft een warmtewisselaar gemaakt van ultra-geleidend koper en aluminium, waardoor ze efficiënter zijn bij lagere temperaturen. Omdat ze groter zijn, hebben ze meer oppervlak om warmte af te geven, wat de efficiëntie van een warmtepomp verhoogt.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een traditionele cv-ketel. In normale omstandigheden gebruikt de hybride warmtepomp de buitenlucht om warmte te onttrekken en te verspreiden. Op erg koude dagen of bij lage rendementen springt de cv-ketel in om de temperatuur van het verwarmingssysteem op peil te houden.

Dit maakt een hybride warmtepomp geschikt voor woningen zonder vloerverwarming, mits ze goed geïsoleerd zijn. De cv-ketel compenseert voor eventuele tekortkomingen van de warmtepomp op koude dagen.

3. Goede isolatie van de woning

Een essentieel voorwaarde om een warmtepomp zonder vloerverwarming te kunnen gebruiken is goede isolatie. Een goed geïsoleerde woning verliest minder warmte en vereist dus minder energie om de gewenste temperatuur te behouden. In dergelijke gevallen zijn bestaande radiatoren vaak voldoende om het huis comfortabel te verwarmen in combinatie met een warmtepomp.

Welke warmtepomp is geschikt voor vloerverwarming?

Niet elke warmtepomp is automatisch geschikt voor vloerverwarming. Het kiezen van het juiste type is cruciaal voor efficiëntie en comfort.

1. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp is de meest voorkomende keuze in combinatie met vloerverwarming. Dit type haalt warmte uit de buitenlucht en transporteert deze via een watercircuit naar binnen. De warmte kan zowel gebruikt worden voor het verwarmen van het huis als voor warm water. Deze warmtepomp vereist weinig ingrijpende aanpassingen, waardoor het ideaal is voor bestaande woningen.

2. Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp, zoals hierboven besproken, combineert een lucht-water warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen die niet volledig kunnen omgeschakeld worden naar louter warmtepomp-gebaseerde verwarming. De cv-ketel zorgt voor een extra warmtebron bij lage rendementen, wat het systeem robuuster maakt.

3. Grond-water warmtepomp

De grond-water warmtepomp onttrekt warmte uit de grond, wat efficiënter is dan lucht-water warmtepompen. De temperatuur van de grond varieert minder dan die van de buitenlucht, wat betekent dat de warmtepomp op hogere temperaturen kan werken. Omdat dit type systeem minder afhankelijk is van de buitenluchttemperatuur, is het ook geschikt voor combinatie met vloerverwarming. Het is echter kostbaar en vereist ingrijpende grondwerken.

4. Lucht-lucht warmtepomp

De lucht-lucht warmtepomp is niet geschikt voor vloerverwarming. Dit type warmtepomp verwarmt de lucht direct in de woning via ventilatoren en heeft geen watercircuit. Omdat er geen watercirculatie is, kan de warmte niet door vloerverwarming worden verspreid. Daarom is deze warmtepomp enkel geschikt voor systemen zonder vloerverwarming.

Alternatieve toepassingen van vloerverwarming met een warmtepomp

Naast verwarming is vloerverwarming ook geschikt voor afkoeling in de zomer, mits de warmtepomp omkeerbaar is. In plaats van warm water, stroomt dan koel water door de vloerverwarming, wat de luchttemperatuur in de ruimte verlaagt. De ideale temperatuur voor vloerkoeling is 18°C. Een lagere temperatuur is niet aan te raden, omdat dit leidt tot dauwvorming op de vloer.

Vloerverwarming onder verschillende vloerbedekkingen

Vloerverwarming kan geïnstalleerd worden onder de meeste vloerbedekkingen, maar er zijn wel bepaalde aandachtspunten. Tapijt is bijvoorbeeld niet ideaal, omdat het de warmte afremt. Voor elektrische vloerverwarming is houten vloer of parket een betere keuze. Het is verstandig om een ervaren installateur te raadplegen voor het kiezen van de juiste combinatie van vloerverwarming en vloerbedekking.

Aan- en nadelen van vloerverwarming in combinatie met een warmtepomp

Voordelen

• Aangename warmte: Warmte wordt gelijkmatig verspreid en gevoeld via de vloer.
• Efficiënter werking: De lagetemperatuurwerking van vloerverwarming past goed bij warmtepompen.
• Vloerkoeling mogelijk: Een omkeerbare warmtepomp maakt het mogelijk om ook in de zomer af te koelen via vloerverwarming.
• Toepasbaar op bijna alle vloeren: Vloerverwarming kan onder bijna elk type vloerbedekking geïnstalleerd worden, mits het technisch haalbaar is.

Nadelen

• Hoge aanschafkosten: De investering in vloerverwarming en warmtepomp is aanzienlijk. De kosten variëren van €5.000 tot €24.000 (excl. btw, incl. plaatsing).
• Enkel geschikt voor goed geïsoleerde woningen: Een warmtepomp in combinatie met vloerverwarming vereist een goed geïsoleerde woning om optimaal rendement te garanderen.
• Langere opwarmtijd: Vloerverwarming warmt geleidelijk op. Dit betekent dat het langer kan duren voordat de gewenste temperatuur wordt bereikt.

Conclusie

Vloerverwarming is een uitstekende keuze in combinatie met een warmtepomp, omdat het efficiënter werkt op lagere temperaturen. Echter, vloerverwarming is niet altijd noodzakelijk. Er zijn alternatieve oplossingen, zoals grotere radiatoren, hybride warmtepompen of een goed geïsoleerde woning. Het is belangrijk om het juiste type warmtepomp te kiezen dat geschikt is voor je verwarmingssysteem en woning.

De keuze voor vloerverwarming hangt af van factoren zoals de isolatiegraad van de woning, de beschikbaarheid van ruimte voor installatie en persoonlijke voorkeuren. Door een professionele adviseur of installateur te raadplegen, kan je een oplossing kiezen die past bij jouw situatie en doelstellingen.

Zowel vloerverwarming als warmtepomp zijn duurzame oplossingen die bijdragen aan een energiezuinige en comfortabele woning. Met het juiste systeem, goed geïsoleerd en correct geïnstalleerd, kun je genieten van een warm, aangenaam en energie-efficiënt huis het hele jaar door.

Bronnen

1. Warmtepomp en vloerverwarming: is vloerverwarming nodig?
2. Vloerverwarming en warmtepomp: alle info
3. Warmtepomp voor vloerverwarming: wat zijn de opties?