Energietransitie en warmtepompen: wat betekent dit voor je energiebelasting?

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De transitie van gas naar elektriciteit via warmtepompen is een belangrijke stap in de strijd tegen klimaatverandering en een duurzame energievoorziening. Echter, deze overstap heeft ook financiële gevolgen, onder andere voor de energiebelasting. Veel eigenaren die al een warmtepomp hebben of overwegen deze aan te schaffen, stellen zich de vraag: Wat betekent het voor mijn energiebelasting als ik geen gas meer gebruik en mijn verwarming volledig elektrisch wordt? In dit artikel leggen we uit hoe de energiebelasting werkt, wat de impact is van een warmtepomp op deze belasting, en welke maatregelen je kunt nemen om je energiekosten te beheersen.

Inleiding: energiebelasting en de overgang naar warmtepompen

De energiebelasting is een fiscale prikkel om energie te besparen. Het is een verplichte bijdrage die je betaalt over het verbruik van gas en elektriciteit. Deze belasting wordt berekend op basis van het verbruik en is onderdeel van de totale energieprijs. Sinds het Klimaatakkoord van 2019 is de belasting op gas sterk gestegen, terwijl de belasting op elektriciteit is gedaald. Het doel is om woningeigenaren te stimuleren om over te stappen van gas naar elektriciteit, bijvoorbeeld via een warmtepomp.

Hoewel het gebruik van elektriciteit in plaats van gas geen gasverbruik inhoudt, verandert het energieverbruik wel. Een all-electric warmtepomp verbruikt gemiddeld 2400 kWh extra stroom per jaar in vergelijking met een woning zonder warmtepomp. Dit heeft gevolgen voor de energiebelasting en de totale energiekosten. Het is dus belangrijk om te begrijpen hoe de energiebelasting werkt bij een volledig elektrische verwarming, en of het in jouw situatie rendabel is.

Hoe werkt de energiebelasting?

De energiebelasting bestaat uit twee componenten: één op gas en één op elektriciteit. Deze belastingen worden opgeteld bij de marktprijs en de btw om de totale energieprijs te berekenen. De belasting is geen vaste bijdrage, maar een variabele die afhankelijk is van je verbruik. Hoe meer energie je verbruikt, hoe hoger je energiebelasting.

2025: energiebelasting op gas en elektriciteit

In 2025 is de energiebelasting op gas gemiddeld ongeveer €0,705 per kubieke meter (inclusief 21% btw), terwijl de belasting op elektriciteit ongeveer €0,132 per kWh is. Dit betekent dat de overheid de verbruikskosten van gas bewust opdrijft, terwijl de elektriciteitskosten iets lager worden gehouden. Deze fiscale richtlijn dient om huishoudens te stimuleren om gasvrij te worden.

Het omslagpunt

Je betaalt energiebelasting alleen als je verbruik boven een bepaalde drempel ligt. Het omslagpunt ligt bijvoorbeeld op 500 m³ gas en 2200 kWh stroom per jaar. Als je hieronder zit, ontvang je een deel van de energiebelasting terug, namelijk €635,19 per jaar. Dit is het zogenaamde "energiebelasting teruggavebedrag".

Een huishouden dat geen gas meer gebruikt, maar wel een warmtepomp heeft, is vrij van de energiebelasting op gas. Echter, je betaalt wel energiebelasting op de extra stroom die je verbruikt. Het totaal van deze belastingen kan dus hoger liggen dan bij een traditionele gasinstallatie, afhankelijk van het verbruik en de subsidieaftrek.

Impact van een warmtepomp op de energiebelasting

De overgang naar een warmtepomp heeft directe gevolgen voor de energiebelasting. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste gevolgen.

1. Verbruik stijgt, maar gas verdwijnt

Een warmtepomp verbruikt aanzienlijk meer elektriciteit dan een traditionele cv-ketel. Volgens de gegevens is het verbruik in een all-electric warmtepomp huishouden gemiddeld 2400 kWh per jaar hoger dan in een huis zonder warmtepomp. Hoewel dit leidt tot meer stroomverbruik, verdwijnt het gasverbruik volledig.

Gas was voorheen een belangrijk deel van de energiebelasting. Door het niet langer te gebruiken, betaal je geen belasting meer op gas. Echter, het extra stroomverbruik leidt tot een hogere belasting op elektriciteit. De netto belasting kan dus stijgen of dalen, afhankelijk van de hoeveelheid stroom die je verbruikt.

2. Subsidie vermindert de netto belasting

Er is momenteel een subsidie beschikbaar voor warmtepompen, die ongeveer 30% van de aanschaf- en installatiekosten dekt. Deze subsidie is van toepassing op alle soorten warmtepompen, inclusief de all-electric en hybride varianten. De subsidie vermindert dus ook indirect de energiebelasting, omdat je minder moet uitgeven aan aanschaf en installatie, en hierdoor langer kunt profiteren van lagere energiekosten.

Bijvoorbeeld: een all-electric warmtepomp kost gemiddeld €7.000 tot €15.000. Met de subsidie vermindert dit tot €4.900 tot €10.500. Deze lagere aanschafkosten betekenen dat het break-even punt sneller wordt bereikt, wat de overgang naar een warmtepomp gunstiger maakt.

3. Lage temperatuur verwarming is cruciaal

Een warmtepomp werkt efficiënter in huizen met lage temperatuur verwarming, zoals vloerverwarming of moderne radiatoren. Traditionele radiatoren zijn vaak minder geschikt, omdat deze op hogere temperaturen werken, wat het rendement van de warmtepomp vermindert.

In huizen met slechte isolatie en traditionele radiatoren kan de warmtepomp dus meer stroom verbruiken, wat leidt tot hogere energiebelasting op elektriciteit. Daarom is het belangrijk om je huis goed te isoleren en eventueel radiatoren aan te passen voor lage temperatuur verwarming.

Wat zijn de financiële gevolgen van een all-electric warmtepomp?

Een all-electric warmtepomp heeft geen reservecv-ketel, zoals een hybride warmtepomp. Dit betekent dat het volledig op elektriciteit werkt. De voordelen zijn dat je geen gas meer gebruikt en dat het systeem volledig duurzaam is. Echter, de nadelen zijn dat het verbruik hoger is en dat het niet altijd rendabel is in elk type woning.

1. Verbruik en energiebelasting

Een all-electric warmtepomp verbruikt gemiddeld 2400 kWh meer stroom per jaar dan een huis zonder warmtepomp. Op basis van de energiebelasting van 2025 (€0,132 per kWh inclusief btw) betekent dit een extra energiebelasting van ongeveer €316,80 per jaar.

Als je vroeger €500 per jaar aan energiebelasting betaalde voor gas (bijvoorbeeld 500 m³ gas met een tarief van €0,705 per m³), dan bespaar je dit bedrag. Maar je betaalt wel €316,80 extra voor stroom. De netto besparing is dus €183,20 per jaar. Dit is afhankelijk van je specifieke verbruik.

2. Zonnepanelen kunnen belasting verlagen

Als je zonnepanelen hebt, kun je de stroom die je opwekt gebruiken om je eigen verbruik te dekken. De stroom die je levert aan het net tot 31 december 2026, wordt gesaldeerd met het verbruik. Dit betekent dat je geen energiebelasting betaalt over de stroom die je levert en later verbruikt. Dit kan je belasting significat gelijkmaken of zelfs een netto terugbetaling opleveren.

Hybride warmtepomp: een tussentijdse oplossing

Een hybride warmtepomp is een mix van een warmtepomp en een cv-ketel. Het is een populaire keuze voor eigenaren die al een cv-ketel hebben en langzaam overstappen willen naar een volledig elektrische verwarming. De hybride warmtepomp is rendabel in huizen met goede isolatie en een bestaande cv-ketel, maar minder rendabel in huizen zonder deze voorwaarden.

De voordelen zijn dat je minder stroom verbruikt dan bij een all-electric warmtepomp, omdat de cv-ketel bijspringt bij piekmomenten. Dit betekent dat je minder energiebelasting betaalt op elektriciteit.

Een hybride warmtepomp kost gemiddeld €4.000 tot €7.000, inclusief subsidie. Deze lage kosten maken deze optie aantrekkelijk voor huishoudens die al centrale verwarming hebben en langzaam willen overstappen naar elektriciteit.

Wat is de rol van isolatie?

Isolatie speelt een cruciale rol in de efficiëntie van een warmtepomp. Een goed geïsoleerd huis verliest minder warmte, wat betekent dat de warmtepomp minder hard hoeft te werken. Dit leidt tot lagere stroomverbruik en daarmee ook lagere energiebelasting.

Het verschil in gasverbruik tussen een goed geïsoleerde hoekwoning en een niet-geïsoleerde hoekwoning is ongeveer 1100 kuub per jaar. Dit bespaart €1.600 per jaar aan energiekosten bij een gasprijs van €1,42 per kubieke meter.

Als je een warmtepomp installeert, is het verstandig om eerst te investeren in isolatie. Dit vermindert het totale stroomverbruik en zorgt ervoor dat je sneller break-even bereikt.

Netbeheerkosten en terugleverkosten

Naast de energiebelasting zijn er ook andere kosten die je als huishouden moet kennen.

1. Netbeheerkosten

De netbeheerkosten zijn vaste kosten die je betaalt voor het gebruik van het stroom- en gasnetwerk. Deze kosten zijn afhankelijk van het netwerk waarin je woont. In 2025 zijn de netbeheerkosten nog niet volledig bekend, maar ze worden verwacht te stijgen vanwege de vernieuwing van het energienetwerk.

2. Terugleverkosten

Als je zonnepanelen hebt, moet je ook rekening houden met terugleverkosten. Deze kosten hangen af van de hoeveelheid stroom die je teruglevert aan het net. Deze kosten kunnen de opbrengst van je zonnepanelen verlagen, maar tot 31 december 2026 wordt de teruggeleverde stroom gesaldeerd met je verbruik. Dit betekent dat je geen energiebelasting hoeft te betalen over de stroom die je teruglevert en later gebruikt.

De toekomst van energiebelasting en warmtepompen

De energiebelasting is een flexibel instrument dat jaarlijks kan veranderen. In 2025 is het tarief op gas verder gestegen en dat op stroom iets gedaald. In 2026 is de exacte invloed van de energiebelasting op de energiekosten nog onbekend, maar de richtlijn lijkt helder: minder gas, meer stroom.

De overheid stimuleert verduurzaming via belastingen en subsidies. Door de stijgende gasprijzen en subsidies op warmtepompen, is het nu gunstiger om over te stappen van gas naar elektriciteit.

Conclusie

De overgang van gas naar elektriciteit via een warmtepomp heeft zowel voordelen als nadelen op het gebied van energiebelasting. Hoewel je geen gas meer gebruikt en dus geen belasting daarop betaalt, verbruik je wel meer stroom, wat leidt tot een hogere belasting op elektriciteit. De subsidie op warmtepompen en eventueel het gebruik van zonnepanelen kunnen deze belasting verlagen.

Het is verstandig om per situatie te kijken naar wat een warmtepomp oplevert, wat deze kost en waar het break-even punt ligt. Een goed geïsoleerd huis met moderne verwarmingssystemen is ideaal voor een warmtepomp. In slecht geïsoleerde woningen kan een hybride warmtepomp een betere keuze zijn.

De energiebelasting is slechts een deel van de totale energiekosten, maar het is belangrijk om te begrijpen hoe deze verandert bij het overstappen naar elektriciteit. Door slimme keuzes te maken en subsidies te benutten, kun je de transitie naar een duurzamere verwarming maken zonder dat dit leidt tot een aanzienlijke toename van jouw energiekosten.