Inbouw van een warmtepomp: Technische aandachtspunten en installatieadviezen

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De inbouw van een warmtepomp is een essentieel onderdeel van de energieefficiëntieverbetering van een woning of zwembadinstallatie. Tijdens deze installatie moeten diverse technische aandachtspunten en praktische tips worden in acht genomen om de optimale werking en levensduur van de warmtepomp te waarborgen. In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste aspecten die bij de inbouw van een warmtepomp een rol spelen, op basis van geverifieerde en betrouwbare informatie uit betrouwbare bronnen.

Inleiding

Een warmtepomp is een technische installatie die energie uit de omgeving (zoals lucht, grond of water) gebruikt om ruimtes te verwarmen of te koelen. Tijdens de inbouw van zo’n systeem is het van groot belang om zowel de elektrotechnische aansluiting als de hydraulische aspecten van de installatie zorgvuldig te plannen. De informatie in dit artikel is gebaseerd op praktische tips en technische specificaties van bekende leveranciers en installatiehandboeken. We behandelen onder andere de elektrische aansluiting, de hydraulische voorbereiding, de inbedrijfstelling en het gebruik van een warmtepomp voor meerdere toepassingen zoals CV, warm tapwater en zwembadverwarming.

Elektrische aansluiting en kWh-meter

3-fase aansluiting en kWh-meter

Voor de inbouw van een warmtepomp is het noodzakelijk om de elektrische aansluiting goed voor te bereiden. Veel warmtepompen, vooral die met een vermogen van 5 kW of meer, zijn 3-fase toestellen. Dit betekent dat de elektrische aansluiting ook 3-fase moet zijn. Bij het aansluiten van dergelijke apparaten is het aanbevolen om een kWh-meter te plaatsen op de aansluiting van de warmtepomp. Dit is niet verplicht in Nederland, maar wel zeer nuttig voor het volgen van het energieverbruik van het apparaat. Zo kunt u het verbruik voor verwarming en warm tapwater apart volgen van het verbruik voor andere doeleinden in het huis.

De kWh-meter kan worden aangeschaft als een gereviseerde meter, aangezien de oude meters massaal worden vervangen door slimme meters. Dit maakt ze goedkoop beschikbaar. Zorg er wel voor dat de gekozen kWh-meter geschikt is voor het vermogen van de warmtepomp. Voor 3-fase toestellen is een 3-fase kWh-meter nodig.

Gebruik van kWh-meter voor energiemanagement

Door de warmtepomp apart van een kWh-meter te voorzien, krijgt u een duidelijk beeld van het energieverbruik. Dit is belangrijk omdat in Nederland het verbruik voor verwarming en warm tapwater traditioneel via aardgas wordt gemeten, terwijl andere verbruiksoorzaken via elektriciteit worden geteld. Met een aparte kWh-meter voor de warmtepomp kunt u het verbruik van de warmtepomp gemakkelijk aftrekken van de hoofdmeter. Dit geeft u een beter inzicht in uw energiekosten en helpt bij het beoordelen van de energie-efficiëntie van het systeem.

Hydraulische voorbereiding

Leidingdiameters en isolatie

Bij de inbouw van een warmtepomp is het belangrijk om de hydraulische voorbereiding goed te plannen. De leidingdiameters voor warmtepompsystemen zijn vaak anders dan bij traditionele CV-installaties. Dit komt doordat warmtepompen meestal werken met lagere temperaturen en grotere volumestromen. Het is daarom essentieel om de juiste leidingdiameters te kiezen om voldoende doorstroming te garanderen.

Bovendien is het belangrijk om de leidingen goed te isoleren. Omdat warmtepompsystemen werken met lagere temperaturen is het risico op condensatie en warmteverlies groter. Goede isolatie helpt dit risico te verminderen en draagt bij aan een efficiënter systeem.

Ontluchters en expansievaten

Een ander belangrijk aspect van de hydraulische voorbereiding is het gebruik van ontluchters. Warmtepompsystemen zijn gevoelig voor lucht in de leidingen, omdat lucht de warmtewisseling kan verstoren. Het is daarom aan te raden om zowel aan de bron- als afgiftekant van de installatie automatische ontluchters te plaatsen.

Echter, bij bronsystemen die glycol bevatten is het gebruik van automatische ontluchters aan de bronzijde af te raden. Glycol kan bij lage druk kristalliseren, wat kan leiden tot verstoppingen in de naaldafsluiters van de ontluchters. Het is daarom beter om de bronzijde handmatig te ontluchten of een alternatief ontluchtsysteem te gebruiken.

Daarnaast is het belangrijk om een expansievat met voldoende capaciteit in te bouwen. Warmtepompsystemen werken vaak met een vloeistofmedium dat bij verandering van temperatuur uitdijt of samentrekt. Een goed gekozen expansievat zorgt voor een stabiele druk in het systeem en voorkomt overschrijding van de drukbeveiliging.

Glycolgebruik en beveiligingstemperatuur

Bij systemen waarin glycol wordt toegevoegd is het belangrijk om de beveiligingstemperatuur te controleren. Glycol wordt vaak gebruikt om vriespuntverlaging te verkrijgen in bronsystemen, vooral bij bodemwarmtepompen of zwembadinstallaties. Het is essentieel om te controleren of het glycolmengsel voldoet aan de vereisten van de warmtepompfabrikant. De beveiligingstemperatuur dient te liggen boven het minimum dat door de fabrikant is gespecificeerd om schade aan de warmtepomp te voorkomen.

Installatie van een warmtepomp in een woning

Meerdere systemen in één woning

Het is mogelijk om een warmtepomp te gebruiken voor meerdere systemen in één woning, zoals CV, warm tapwater en zwembadverwarming. Dit vereist echter een zorgvuldige installatie om de verschillende systemen van elkaar te isoleren en te beheren. In sommige gevallen is het nodig om een aparte zwembadwarmtepomp te installeren, vooral als het zwembad niet in de zomer wordt gebruikt en het warmtepompvermogen anders wordt bepaald.

Bij binnenzwembaden moet het benodigde vermogen voor het verwarmen van het zwembadwater worden opgeteld bij het vermogen voor CV en warm tapwater. Voor buitenbaden is dit vaak niet nodig, omdat het warmtepompvermogen in de zomer niet nodig is voor de woningverwarming.

Openverdeler en evenwichtsfles

Bij systemen met vloerverwarming is het aan te raden om gebruik te maken van een openverdeler of evenwichtsfles. Deze apparaten helpen bij het verdelen van het warmtevermogen en zorgen voor een betere balans in het systeem. Ze zijn vooral nuttig bij systemen waar meerdere afgiftepunten zijn aangesloten, zoals vloerverwarming, luchtleidingen en radiatoren.

Inbedrijfstelling van de warmtepomp

Start-up en inbedrijfstelling

De inbedrijfstelling van een warmtepomp is een belangrijk moment in de installatiecyclus. Het is aan te raden om de warmtepomp door de fabrikant of een ervaren installateur in gebruik te nemen. Deze procedure omvat een eerste controle van het systeem, inclusief het controleren van de druk, de temperatuur en de doorstroming. Deze stap helpt om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen en op te lossen voordat het systeem volledig in gebruik wordt genomen.

Bij de eerste opstart van de warmtepomp is het belangrijk om de zuiggastemperatuur in de gaten te houden. Deze temperatuur mag bij de eerste start niet onder de 3 graden komen. Als dit toch gebeurt, dient de warmtepomp uitgeschakeld te worden en moet het systeem goed worden ontlucht. Ook dient gecontroleerd te worden of de pompen correct draaien en of de glycol goed is gemengd.

Controle van technische parameters

Tijdens de eerste bedrijfsuren kan het nuttig zijn om diverse technische parameters te controleren:

Delta T tussen bron in en bron uit: Deze dient tussen de 4 en 5 graden te liggen.
Heetgastemperatuur: Deze dient minstens 25 K hoger te zijn dan de aanvoertemperatuur, normaal tussen 70 en 125 °C.
Vloeistoftemperatuur: Deze dient ongeveer gelijk te zijn aan de retourtemperatuur.
Zuiggastemperatuur: Deze dient te liggen tussen de bron in- en bron uittemperatuur.
Oververhitting: De temperatuur tussen zuiggas- en verdampertemperatuur dient tussen 2 en 8 °C te liggen.

Als deze parameters binnen de normale grenzen liggen, kan de warmtepomp verder worden afgesteld. Dit omvat het aanpassen van de stooklijn en het registreren van accessoires. Deze stappen kunnen per merk en type warmtepomp verschillen.

Warmtepomp voor zwembadverwarming

Aanbevolen zwembadwarmtepomp

Bij het verwarmen van een zwembad met een warmtepomp is het belangrijk om een warmtepomp te kiezen die geschikt is voor dit doel. Zwembadwarmtepompen zijn vaak lucht/water-systemen die speciaal zijn ontworpen om met zwembadwater om te gaan. Ze zijn uitgerust met een titanium warmtewisselaar die bestand is tegen zout water en andere corrosieve stoffen die vaak in zwembadwater voorkomen.

Een aanbevolen model is de W'eau Full Inverter 10,5 kW zwembadwarmtepomp. Deze warmtepomp is geschikt voor zwembaden tot 40.000 liter, maar wordt aanbevolen voor zwembaden tot 30.000 liter om optimaal gebruik te maken van de inverter-technologie. De inverter-technologie zorgt voor energiezuinige prestaties en helpt het zwemseizoen verlengen tot april tot oktober.

Installatie van een zwembadwarmtepomp

Bij de installatie van een zwembadwarmtepomp is het belangrijk om voldoende vrije ruimte rondom de warmtepomp te houden en een bypasskit te gebruiken voor optimale doorstroming. Ook dient er rekening mee te houden dat het zwembadwater via vuilfilters moet lopen vooraleer het de warmtepomp bereikt.

Het is aan te raden om een aparte warmtewisselaar te gebruiken voor het zwembadwater, omdat het zwembadwater vaak hogere eisen stelt dan het CV-water. De warmtewisselaar dient geschikt te zijn voor lage temperaturen (maximaal 45 °C). Het gebruik van een warmtewisselaar die 90 °C nodig heeft is niet aan te raden, omdat dit leidt tot verminderde efficiëntie bij lage temperaturen.

Conclusie

De inbouw van een warmtepomp is een complex proces dat zorgvuldige planning en uitvoering vereist. Van elektrische aansluiting en kWh-meter tot hydraulische voorbereiding en inbedrijfstelling, elk aspect speelt een cruciale rol bij de efficiëntie en duurzaamheid van het systeem. Door de juiste technische aandachtspunten in acht te nemen en de installatie aan een ervaren installateur te vertrouwen, kunt u ervoor zorgen dat uw warmtepomp optimaal functioneert en een langdurig rendement biedt. Of u nu een warmtepomp installeert voor CV, warm tapwater of een zwembad, de juiste keuze en uitvoering zijn essentieel voor het bereiken van uw energiedoelen.

Bronnen

maakt