Hoe lang duurt een geothermische warmtepomp? Factoren die bepalen hoe lang het systeem meegaat

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Het aanschaffen van een geothermische warmtepomp is een aanzienlijke investering, niet alleen financieel maar ook qua tijd en energie. Het begrip van de levensduur van zo’n systeem is daarom essentieel voor iedereen die overweegt om een geothermische warmtepomp in te zetten, of die reeds in zo’n systeem geïnvesteerd heeft. In dit artikel bespreken we hoe lang een geothermische warmtepomp meegaat, welke factoren de levensduur beïnvloeden en welke maatregelen genomen kunnen worden om deze levensduur te verlengen. We baseren ons uitsluitend op feiten en adviezen die uit de beschikbare bronnen zijn op te halen.

Wat is een geothermische warmtepomp?

Een geothermische warmtepomp maakt gebruik van de aardwarmte uit de ondergrond om woningen of gebouwen te verwarmen en eventueel te koelen. Er zijn twee voornaamste varianten:

Grond/water-warmtepompen die warmte halen uit horizontale geothermische collectoren of verticale sondes.
Water/water-warmtepompen die gebruik maken van een aardwarmtebron of dubbellet, waarbij water uit een diepe ondergrondslag wordt geïnjecteerd en opnieuw in de bodem terechtkomt.

De levensduur van een geothermische warmtepomp wordt bepaald door zowel de technische componenten van het systeem als de manier waarop het is geïnstalleerd en onderhouden.

Gemiddelde levensduur van een geothermische warmtepomp

Aan de hand van de beschikbare informatie uit de bronnen, is de gemiddelde levensduur van een geothermische warmtepomp:

15 tot 20 jaar voor de warmtepompinstallatie zelf.
30 jaar of langer voor een geothermische bron (doublet), afhankelijk van de bodemcondities en de manier waarop de warmte wordt onttrokken.

De warmtepompinstallatie omvat de pomp, de geothermische sonde of collector, eventuele buffervaten en de elektrische componenten. Deze delen zijn kwetsbaarder voor slijtage en slijtageverschijnselen dan de geothermische bron zelf. De bron, die in de ondergrond gelegen is, is minder gevoelig voor slijtage, maar kan in de loop van de tijd afkoelen als de warmteonttrekking onverantwoord gebeurt.

Een duidelijke vermelding in bron [2] geeft aan dat een geothermische bron gemiddeld 30 jaar meegaat, met voorbeelden die zelfs langer meegaan. Dit laat zien dat bij juiste beheer en aanpassing van de warmteonttrekking, de levensduur van de bron verlengd kan worden. In het Bekken van Parijs wordt sinds 1969 aardwarmte gebruikt, wat aantoont dat langdurige en stabiele geothermische activiteit mogelijk is.

Factoren die de levensduur beïnvloeden

De levensduur van een geothermische warmtepomp wordt beïnvloed door een aantal essentiële factoren. Deze factoren zijn grotendeels onder de controle van de gebruiker of installateur, wat betekent dat ze beïnvloed kunnen worden om een langdurige werking van het systeem te garanderen.

1. Kwaliteit van de installatie

Volgens bron [1] en bron [6], is de kwaliteit van de installatie van fundamenteel belang. Een professionele installatie door een erkende en ervaren installateur vermindert het risico op defecten en verlengt de levensduur van het systeem. De kwaliteit van de onderdelen, zoals de sonde, de pomp, de leidingen en de elektrische componenten, speelt hierbij een cruciale rol.

In het geval van geothermische sondes, zoals vermeld in bron [5], is het boorkwaliteit en de kwaliteit van de sonde zelf van belang. Deze sondes worden verticaal of schuin in de grond geplaatst en moeten voldoen aan strikte technische normen. Een correcte installatie zorgt ervoor dat de sonde efficiënt werkt en zich goed aan de bodemstructuur aanpast.

2. Onderhoud

Regelmatig onderhoud is een cruciale factor bij het verlengen van de levensduur van een geothermische warmtepomp. Bron [1] en bron [6] benadrukken dat het onderhoud van de warmtepompinstallatie minstens één keer per twee jaar moet plaatsvinden. Dit onderhoud moet door een vakman worden uitgevoerd, die de componenten inspecteert, schoonmaakt en eventuele slijtageverschijnselen opspoorde.

Het onderhoud omvat:

Controle op slijtage en defecten aan de pomp.
Reiniging van de koelvloeistof en leidingen.
Inspectie van de elektrische componenten.
Controle op eventuele lekkages.

Bron [6] vermeldt ook dat het is mogelijk om een onderhoudscontract af te sluiten bij de installatie van de warmtepomp. Dit zorgt voor een regelmatige controle en vermindert het risico op onverwachte stukken.

3. Correcte afstemming van het vermogen

Het vermogen van de warmtepomp moet goed worden afgestemd op de warmtebehoefte van het gebouw. Volgens bron [6], moet het vermogen van de warmtepomp overeenkomen met de oppervlakte, isolatiegraad en het thermisch gedrag van het gebouw. Een te laag vermogen zorgt ervoor dat de pomp extra moet werken, wat leidt tot snellere slijtage. Een te hoog vermogen daarentegen zorgt voor overbodige kosten bij aankoop.

De correcte afstemming van het vermogen kan dus zowel de levensduur verlengen als de energiekosten verminderen.

4. Bodem- en ondergrondcondities

De levensduur van een geothermische bron wordt sterk beïnvloed door de bodem- en ondergrondcondities. Bron [2] en [4] wijzen erop dat een geothermische bron circa 30 jaar meegaat, maar dat dit afhankelijk is van de eigenschappen van de ondergrond. In sommige gevallen is de levensduur langer, zoals in het Bekken van Parijs.

De warmteonttrekking moet zorgvuldig worden gereguleerd om te voorkomen dat de bron afkoelt. Bijvoorbeeld bij gebruik van een doublet, moet er een evenwicht worden gehandhaafd tussen het opboren van warmte en het onttrekken ervan. Als de warmteonttrekking te hoog is, kan de bron in de loop van de tijd afkoelen en minder efficiënt werken.

5. Ruimtelijke en milieuaspecten

Het ontwerp en de inpassing van de geothermische installatie kunnen ook de levensduur beïnvloeden. Bron [3] legt uit dat de installatie van een aardwarmtebron gebeurt op een omheind terrein, met een gebouw dat past binnen de omgeving. De bodembedrijven zorgen voor een goede landschappelijke inpassing van het terrein en het gebouw, wat niet alleen esthetisch is, maar ook bijdraagt aan de stabiliteit en levensduur van het systeem.

Daarnaast is er beperkt vrachtverkeer (ongeveer één keer per twee weken) en is het geluid van de pompen en eventuele fakkels beperkt. Deze omstandigheden zorgen voor een minimaal effect op de omgeving en een langere levensduur van de installatie.

6. Veiligheidsmaatregelen en afvoerinstallaties

In geval van noodgevallen kan een ontgassingsinstallatie aanwezig zijn om opgelost gas uit de ondergrond te verbranden. Deze installatie, zoals beschreven in bron [3], is slechts actief bij ongebruikelijke omstandigheden en wordt maximaal één keer per twee weken getest. Ondanks de hoge veiligheid van de geothermische installatie, is het belangrijk om deze veiligheidsmaatregelen te integreren om de levensduur en betrouwbaarheid van het systeem te verhogen.

Praktijkvoorbeelden en ervaringen

Voorbeeld: Geomarne in Frankrijk

Een duidelijk voorbeeld van een langdurige en stabiele geothermische installatie is het project Geomarne in Frankrijk, dichtbij Parijs. Hier wordt warmte op 1.900 meter diepte uit de ondergrond geïnjecteerd en via een energienetwerk naar 10.000 woningen vervoerd. Dit project toont aan dat een geothermische bron niet alleen gedurende 30 jaar werkt, maar ook schaalbaar is en een langdurige oplossing kan bieden voor het verwarmen van woonwijken.

Voorbeeld: Zon-geothermiebron in Nederland

In Nederland is er een zon-geothermiebron die “zeker 30 jaar meegaat”, zoals vermeld in bron [4]. Dit voorbeeld benadrukt dat ook in Nederland geothermische systemen op lange termijn betrouwbaar en efficiënt kunnen zijn. Het succes van dit project is te danken aan een goed geplande aanpak, professionele installatie en correcte afstemming van het systeem.

Conclusie

Een geothermische warmtepomp is een duurzame en efficiënte oplossing voor het verwarmen en eventueel koelen van gebouwen. De gemiddelde levensduur van het systeem is tussen 15 en 20 jaar, afhankelijk van de kwaliteit van de installatie, het onderhoud, en de manier waarop het systeem wordt gebruikt. De geothermische bron zelf kan tot 30 jaar meegaan, en in sommige gevallen zelfs langer, zoals aangetoond in praktijkprojecten in Frankrijk en Nederland.

Om deze levensduur te verlengen, is het belangrijk om:

De warmtepompinstallatie door een professionele installateur te laten uitvoeren.
Het vermogen van de warmtepomp correct te berekenen en aan te passen aan de warmtebehoefte van het gebouw.
Regelmatig onderhoud te laten uitvoeren.
De warmteonttrekking zorgvuldig te beheren om de bron niet te laten afkoelen.
Rekening te houden met bodem- en ondergrondcondities.

Door deze factoren te begrijpen en correct te hanteren, is het mogelijk om een geothermische warmtepompinstallatie aan te schaffen die niet alleen duurzaam is, maar ook een langdurige en betrouwbare oplossing biedt voor de energiebehoeften van woningen en bedrijven.